5.2 chromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Erfelijkheid 5.2

5.1, 5.2, 5.3, 5.4, 5.8, 5.9 & Boekje

Planning

Herhaling 5.1

Huiswerk nakijken

Uitleg 5.2 chromosomen

• 5.2.3 Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.
  
• 5.2.4 Je kunt aangeven dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.
  
• 5.2.5 Je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

Volgorde van ATCG = DNA sequentie

DNA

DNA bevat de informatie voor
erfelijke eigenschappen = genen
De bouwsteentjes van DNA vormen
een code.
De volgorde noem je een
DNA-sequentie

een DNA-sequentie vormt een gen

chromosomen

chromosomen komen in lichaamscellen in paren voor!

karyogram

Chromosomenparen

De chromosomen van één cel van een vrouw 

46 chromosomen die paren vormen 

44 autosomen

2 geslachtschromosen

XX = vrouw

XY = man

2 geslachtschromosomen

alle anderen = autosomen

Chromosomenparen

23 chromosomenparen man

autosomen - geslachtschromosomen

mens:

23 paren

daarvan 

1 paar geslachtschromosomen

= XX of XY

22 paar autosomen  

(= alle andere chromosomen)

geslachtscellen = gameten = eicel en zaadcel:

per cel telkens 1 chromosoom van 2 paren getekend!

Meiose = speciale celdeling waarbij geslachtscellen ontstaan (gameten)

Hoeveel chromosomen?

Man of vrouw?

45, X

Hoeveel chromosomen?

Man of vrouw?

47, XY, +21 

diploïd en haploïd

haploïd: n = aantal verschillende chromosomen

diploïd: 2n = 2x aantal verschillende chromosomen

mens: 46 chromosomen/23 paren (2n) 

heremietkreeft 254 chromosomen/127 paren 

gamenten/geslachtscellen: de helft (n)

opdrachten maken:

• opdr. 1 tm 5 

en 6 of 7, 8

Een bevruchte eicel van een mens bevat 23 chromosomen

1. Nee
2. Ja

Elke cel bevat geslachtschromosomen

1. Nee
2. Ja

gameten bevatten alleen geslachtschromosomen

1. Nee
2. Ja

Mitose 

MEIOSE=reductiedeling

Welke genen kom je tegen in een levercel?

1. Alleen genen die te maken hebben met de lever
2. Alle genen die een mens heeft
3. Helft van de genen
4. Kwart van de genen

Bevat ieder chromosoom 1 of meerdere genen?

1. 1 gen
2. meerdere genen
3. dat is per chromosoom verschillend
4. dat is niet te zeggen

Gen

Celkern

DNA

Chromosomen

Allelen