herhalen thema 6 voor de toets

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

herhalen thema 6 voor de toets

enzymen en route verteringsstelsel

Wat zijn enzymen?

Enzymen zijn eiwitten die reacties van stofwisselingsprocessen versnellen door verlaging van de activeringsenergie (katalysatoren)

Met andere woorden:
Ze helpen bij de opbouw en afbraak van stoffen in je lichaam.

Chemische vertering - enzymen

• Veel verteringssappen bevatten enzymen.
• Versnellen de reactie
• Mechanische vertering zorgt ervoor 

dat enzymen over groter oppervlak 

kunnen werken.

Enzymactiviteit

Snelheid waarmee een enzym een reactie versnelt.

optimumkromme

Diagram van de enzymactiviteit met een minimum, een optimum en een maximum.

De temperatuur en zuurgraad beïnvloeden de enzymactiviteit 

– minimum: de laagste waarde waarbij een enzym nog actief is

– optimum: de waarde waarbij de enzymactiviteit het grootst is

– maximum: de hoogste waarde waarbij een enzym actief is

Verzadigingskromme

De reactiesnelheid van enzymen bereikt zijn maximum wanneer ze allemaal bezet zijn. 

Mechanische & Chemische vertering

• Mechanische vertering: Kleiner maken en mengen van ingeslikt voedsel. Kauwen en kneden
  Belangrijk: zorgt voor oppervlaktevergroting!!
  
  
• Chemische vertering: Verkleinen van macromoleculen (de voedingsstoffen) tot monomeren met behulp van enzymen.
  Ofwel enzymatische vertering: enzymen knippen grote voedingsstoffen kleiner.

Mondholte

• Vertering start al in de mond
• 6 speekselklieren => produceren speeksel.
  
  
• Speeksel: verteringssap met het enzym AMYLASE
• Breekt zetmeel af.

BINAS 82E

Slokdarm

• Vervoeren van voedselbrij naar de maag.
• Peristaltiek => knijpbeweging die voedsel voort duwt.

• Kringspieren en lengtespieren trekken om de beurt samen.
• Kringspieren maken het smaller (samentrekken)
  
• Lengtespieren maken het wijder 
  
• Peristaltische bewegingen ook in de maag en darmen

Maag

• Opslagplaats (kan veel voedsel in)
  
  
• Wand produceert maagsap (2,5L/ 24h)
  
• Maagsap = enzymen + zoutzuur + slijm
  
• Zoutzuur pH 1,5 => doodt bacteriën.
  
• Slijm beschermt maagwand tegen zoutzuur.
  
• Peptase (pepsine) verteert eiwitten tot peptiden.

Twaalfvingerige darm

• Eerste deel van je dunne darm
  
• Afvoerbuizen vanaf de alvleesklier en galblaas
• Alvleessap - pH8, en enzymen die koolhydraten, vetten en eiwitten (verder) verteren
  
• HCO₃^- neutraliseert maagsap en bij deze hogere pH werken de enzymen het beste

Lever en Galblaas

• Lever maakt gal
• Gal wordt opgeslagen in galblaas
• Bij vet eten komt gal in 12-vingerige darm
• Grote vetdruppels worden klein gemaakt = emulgeren

Gal bevat geen enzymen!

Dus geen sprake van vertering!

Dunne darm

• 5 m lang
• Darmsapklieren => Toevoegen enzymen laatste stap vertering
  
  
  
• Koolhydraten => monosachariden
• Eiwitten => aminozuren
  
• Vetten => vetzuren en glycerol
  
  
  
• Opname voedingsstoffen en verteringsproducten

Blinde en dikke darm

• 1,5 m lang
• Blinde darm - appendix
  
  
• Darmflora
  
• Vitamine K en water resorptie
  
  
• Ontlasting = onverteerde voedselresten, darmbacteriën, afvalstoffen, water, slijm.
  

Sondevoeding
Mensen die ondervoed dreigen te raken na een operatie of als gevolg van ernstige maag-darmklachten, krijgen soms tijdelijke sondevoeding. Sondevoeding is vloeibare voeding die via een slangetje (de sonde) in de maag of de dunne darm komt. Sondevoeding bevat alle benodigde voedingsstoffen zoals koolhydraten, eiwitten, vetten, vitamines, mineralen en water.
(1p) G1 Welk deel van het verteringsstelsel haalt veel water uit de voedselbrij waardoor de uitwerpselen een vastere vorm krijgen?

Anne heeft een ziekte waardoor ze minder darmplooien heeft. leg uit waarom ze hierdoor een groeiachterstand kan krijgen.