Basisstof 3: Chemische vertering

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema 3: Vertering

Basisstof 3: Chemische vertering

Wat gaan we doen?

• Voorkennis
• Leerdoelen doornemen
• Uitleg basisstof 2
• Aan het werk
• Verwerking

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• De kenmerken van enzymen beschrijven;
• Beschrijven welke voedingsstoffen worden verteerd in de verschillende delen van het spijsverteringsstelsel.

Voorkennis

Zet bij elk orgaan van het verteringsstelsel welk proces er plaatsvindt:

• Kauwen
• Vertering door enzymen
• Darmperistaltiek
• Doden van bacteriën
• Opslag
• Emulgeren van vetten
• Resorptie

Enzymen

Met behulp van verteringsenzymen worden voedingsstoffen afgebroken tot losse bouwstenen.

• Enzymen zijn eiwitten;
• Enzymen hebben een substraat (en zijn dus erg specifiek);
• Enzymen worden gebruikt;
• Enzymactiviteit is afhankelijk van de temperatuur en de pH

www.bioplek.org

Opdracht

Vul het schema in tijdens de uitleg:

• Welke enzymen worden afgegeven
• Welke stoffen worden verteerd

Vertering koolhydraten

De speekselklieren produceren speeksel.

• Speeksel bevat amylase;
• Zetmeel wordt afgebroken tot maltose (disacharide);
• Werkzaam bij pH 6 - 7,5 (optimum 6,6)

www.bioplek.org

Vertering vetten

De alvleesklier produceert alvleessap met verschillende enzymen.

• Lipase verteert vetten (lipiden);
• Knipt vetten tot vetzuren en glycerol;
• pH-optimum: 8,0

www.bioplek.org

Vertering eiwitten

De maagwand produceert pepsinogeen (een pro-enzym).

• Geactiveerd tot pepsine onder invloed van zoutzuur;
• Pepsine splitst eiwitmoleculen;
• Verteringsproducten: polypeptiden (lange aminozuurketens);
• pH-optimum: 2,5

www.bioplek.org

Darmsap

Darmsap wordt gemaakt in de darmwand van de dunne darm.

Darmsap bevat:

• Maltase (maltose -> 2 glucose);
• Sacharase (sacharose -> 2 glucose);
• Lactase (lactose -> 2 glucose)

Welke 4 (groepen) voedingsmiddelen worden zonder vertering in het bloed opgenomen?

Welke 2 functies heeft zoutzuur in maagsap?

Pepsine (peptase) wordt niet direct in actieve vorm afgescheiden door kliercellen. Waarom?

Onder invloed van welke prikkel opent het maagportier zich? Welk verteringssap is daarvan de oorzaak?

Waardoor is de pH in de dunne darm gedaald naar 7?