Nederlands Film Festival: De Piraten van Hiernaast

• filmeducatie
• Basisschool
• Groep 6-8

Introductie

Deze filmles is voor de bovenbouw van het primair onderwijs. De les gaat in op de filmische middelen die een filmmaker gebruikt om zijn verhaal te vertellen. Deze les is gericht op de vaardigheden die vastgelegd zijn in de Doorlopende Leerlijn Film die ontwikkeld is door het Netwerk Filmeducatie (filmeducatie.nl). We werken aan de hand van vijf vaardigheden: 1. Beleven: de leerling exploreert met een open blik de wereld van film en filmcultuur. 2. Verwoorden: de leerling leert de eigen waarneming bewust en doordacht te verbinden aan (emotief en in toenemende mate technisch) taalgebruik. 3. Onderzoeken: door gericht te kijken en te luisteren onderzoekt en analyseert de leerling de middelen en technieken die de filmmaker heeft ingezet om een concept in bewegend beeld en geluid uit te drukken, een verhaal te vertellen en ideeën, gevoelens en gedachten vorm te geven. 4. Reflecteren: de leerling leert de taal van de eigen waarneming te verbinden aan het onderzoek en weet de film te interpreteren en te waarderen. 5. Creëren: de leerling ontwikkelt een artistiek-creatief vermogen door vanuit de verbinding tussen de eigen belevingswereld en professioneel gemaakte films een filmidee te bedenken en uit te voeren. Een aantal van deze vaardigheden worden expliciet benoemd in de lessen, anderen zijn verwerkt in de opdrachten en vragen.

Instructies

De leerdoelen van deze les zijn:

• De leerling benoemt de verschillende manieren waarop een medium een verhaal kan vertellen (boek en film)
• De leerling benoemt het effect van geluid 
• De leerling leert over de beginselen van film: cameravoering

Print de instructies voorafgaand aan de les uit. Wanneer je tijdens de les op ‘toon notities’ klikt kunnen de leerlingen dit namelijk ook zien.

Werkbladen

Piraten van Hiernaast - Opdracht Schrijf een lied.pdf

De Piraten van Hiernaast

Primair onderwijs

(Vraag)opdracht

Extra informatie

Tip

Kijken

Legenda: 

Waar staan de iconen voor, hoe werkt deze les? Klik in de volgende dia's op de iconen voor uitleg.

Ik heb de film nog niet gekeken

Ga naar de volgende slide

Ik heb de film gekeken

Ga naar de slide met "Verwoorden"

fragment eerste kwartier

Verwoorden

Bij verwoorden gaat het er om dat leerlingen leren stilstaan en woorden koppelen aan de gevoelens die omhoog komen door het kijken naar film. 

Wat vond je van de film?

Wat voelde je bij het kijken van deze film?

Wat dacht je bij het kijken van deze film?

Antwoorden

• Leerlingen geven hun mening over de film
• Leerlingen verwoorden hun emoties bij de film (bang, blij, verbaasd,  verdrietig etc.). Probeer hierbij ook veel leerlingen een beurt te geven. 
• Leerlingen verwoorden hun gedachten die opkomen door deze film 

Wat voor sfeer straalt deze poster uit?

Ziet dit eruit als een film voor jou? Of totaal niet? Waarom?

Antwoorden

• Bijvoorbeeld: fantasierijk, avontuurlijk, spannend
• Eigen antwoorden

Onderzoeken

Bekijk het volgende fragment.

Bij onderzoeken gaat het er om dat leerlingen leren onderzoek te doen naar welke filmische middelen er door de filmmaker zijn gebruikt om een verhaal te vertellen. 

Filmische middelen zijn bijvoorbeeld: camera, geluid, muziek, montage, kostuum, etc. 

Fragment: 00:00-04:42

Dit was het begin van de film. In welke tijd denk je dat het verhaal zich afspeelt?

WAAR denk je dat het verhaal zich af gaat spelen? Waarom?

Wie denk je dat de hoofdrolspeler (het belangrijkste personage) is?

Antwoorden

• Meerdere antwoorden mogelijk!
  
• De openingsscène zet de kijker misschien op het verkeerde been. Want Piraten zijn van vroeger; het lijkt alsof de film zich in het verleden afspeelt. Op zee. Maar het verhaal speelt zich af in het hier & nu, in een saai Nederlands stadje.
• De twee strijdende piratenkapiteins blijken in werkelijkheid de bijrollen te zijn.
  

Boekverfilming

Hoewel boeken en films allebei een verhaal vertellen, doen ze dat op andere manieren.

Als je alleen al kijkt naar de filmposter en de boekomslag, welke verschillen vallen je dan op?

Wat zijn de grote verschillen tussen films en boeken?

Waar hou jij zelf meer van: van films of van boeken? En waarom?

Antwoorden

• Bijvoorbeeld: Het voorkant van het boek is getekend, lijkt op een scene uit het verhaal en laat duidelijk zien wat de situatie is waarin het verhaal zich afspeelt. De filmposter laat meer personages zien die in de film voorkomen, is wat drukker en laat het genre goed zien.
• Bijvoorbeeld: boeken zijn geschreven (of getekend) en films zijn bewegend beeld met geluid; boeken beschrijven gevoelens en films laten dit vaak met een camerashot zien in plaats van het uit te spreken; boeken kunnen veel tijd nemen om een ruimte te omschrijven, terwijl je in film vaak in één shot moet kunnen zien waar de scene plaatsvindt.
• Eigen antwoorden

'Het was avond en Michiel kroop in bed. Hij was boos.
Morgen was de eerste dag van de zomervakantie. Maarten, zijn beste vriend, was verhuisd. Dat betekende dat Michiel niemand had om mee te spelen deze zomer!'

Lees de eerste bladzijde van het boek.

Waarom zouden de filmmakers een ander begin hebben verzonnen?

Welk begin vind jij beter?

Antwoorden

• Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: het begin van de film is spannender; het laat gelijk zien over wie de film gaat; we krijgen meer context
• Eigen antwoord

Let in het volgende fragment goed op de manier waarop  wordt gefilmd

Cameravoering

De manier waarop een camera wordt gebruikt

Fragment: 01:02-03:25

Waar stond de camera? Ver weg, dichtbij, hoog, laag, schuin of recht?

Waarom zou dit gedaan zijn denk je?

Op wat voor een manier bewoog de camera?

Waarom zou dit gedaan zijn denk je?

Let in het volgende fragment goed op de manier waarop  wordt gefilmd

Antwoorden

• De camera beweegt heel veel heen en weer. Is uit de hand gefilmd.
  
• Eigen antwoorden. Bijvoorbeeld: op deze manier voelt het heel bewegelijk, met veel energie. Je wordt er bijna zeeziek van, door het schommelen van het beeld lijkt het alsof de boot op de golven beweegt. Soms schudt de camera heel erg om een kanonskogel-inslag na te bootsen
• De camera staat soms dichtbij en dan weer iets verder weg
• Eigen antwoorden. Bijvoorbeeld: door duidelijk te maken wie met wie praat, en om te laten zien hoe ver de schepen van elkaar verwijderd zijn.
  

Fragment: 05:40-06:44

Waar stond de camera? Verweg, dichtbij, hoog, laag, schuin of recht?

Waarom zou dit gedaan zijn denk je?

Op wat voor een manier bewoog de camera?

Waarom zou dit gedaan zijn denk je?

Let in het volgende fragment goed op de manier waarop wordt gefilmd

Antwoorden

• De camera beweegt niet. Staat op statief.
  
• Eigen antwoorden. Bijvoorbeeld: het is zo gemakkelijk om het gesprek te volgen. Maar het laat ook zien hoe saai het leven in Zandwijk is
  
• De camera staat steeds op dezelfde afstand, dichtbij.
  
• Eigen antwoorden. Bijvoorbeeld: Het gevoel van saaiheid. Je zit als kijker zo echt bij het gezin aan tafel.  Iedereen is even belangrijk in deze scène.
  

Fragment: 07:35- 09:02

Waar stond de camera? Verweg, dichtbij, hoog, laag, schuin of recht?

Waarom zou dit gedaan zijn denk je?

Op wat voor een manier bewoog de camera?

Waarom zou dit gedaan zijn denk je?

Antwoorden

• De camera staat geen seconde stil. Het is niet uit de hand gefilmd, maar het zijn soepele, niet-bibberige glijbewegingen
  
• Eigen antwoorden. Bijvoorbeeld: Het laat zien dat er eindelijk IETS BIJZONDERS in Zandwijk gebeurt
  
• De camera staat steeds op verschillende afstanden. Soms ook ontzettend hoog.
  
• Eigen antwoorden. Bijvoorbeeld: Door de camera heel hoog te plaatsen, krijg je het gevoel dat het schip nog groter is dan in werkelijkheid.
  

Filmmuziek

Filmmuziek is muziek die tijdens films gespeeld wordt om de sfeer van de film en de emoties van de acteurs te versterken

Beluister het volgende fragment zonder te kijken. Wat hoor je allemaal?

(Vergeet niet het geluid goed hard te zetten!)

Geluidseffecten

De filmmuziek plus de (later) toegevoegde geluiden vormen samen de soundtrack.

Fragment: 01:02-04:38

Hoe klonk de muziek?

Wat voor verschillende geluiden hoorde je?

Hoe klonken de acteurs?

Antwoorden

• De muziek was van een orkest, zonder woorden of tekst. Soms heel hard en soms heel zacht.
• Geluiden: explosies, wind, onweer, geweerschot, de stem van de papegaai, een babyliedje bij de wieg, babygehuil,
• De acteurs schreeuwden hun teksten, omdat ze afstand moesten overbruggen, kwaad waren en om boven het lawaai uit te komen.

Reflecteren

Bij de vaardigheid reflecteren gaat het er om dat leerlingen zich leren te verhouden tot de film en de boodschap van de film 

Locatie

Heel spectaculair: het schip van de familie Donderbus is echt gebouwd in een woonwijk in Amsterdam Noord. Een decor van wel tien meter hoog!

Hoe zou jij het vinden als er bij jou voor de deur zo'n filmset werd gebouwd?

Kijk dit item van het jeugdjournaal hoe Imani en Yasmin het vonden om filmpiraten als buren te hebben.

jeugdjournaal.nl/artikel/2296868-in-de-straat-van-imani-en-yasmine-wordt-een-piratenfilm-opgenomen.html

Op de volgende slide zie de acteurs op de set van Piraten van Hiernaast 2. Ze hebben een vraag voor je!

Antwoorden

• Eigen antwoord

Vragen die de acteurs aan elkaar stellen:

• Hoe is het eigenlijk op een piratenschip?
• Hoe is het om een landrot te spelen?
• Vinden jullie eigenlijk dat het belangrijk is dat je hetzelfde bent als je vrienden wil zijn?
• Wat voor buren denken jullie dat er in dit deel zouden kunnen opduiken?

Je kan deze vragen ook aan de leerlingen stellen:

• Hoe zou jij het vinden om op een set in een piratenschip te staan?
• Zou je liever Billy, Michiel of Elizabeth spelen? Waarom?

Moet je voor goede vrienden hetzelfde zijn, of juist niet?

Er komt dus een vervolgfilm! Welke gekke buren zouden daar in kunnen opduiken?

Waarin verschillen de families van Billy en Michiel? Waarin zijn ze hetzelfde?

Antwoorden

• Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Het is minder saai als niet iedereen hetzelfde is, OF mensen die 'anders' zijn, zijn niet overal welkom, maar als je elkaar te leren begrijpen maken de verschillen niets uit
• Eigen antwoord
• Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Ja, want dan heb je veel om over te praten omdat je dezelfde dingen leuk vindt. OF Nee, want je kan ook van elkaar leren als je niet dezelfde dingen leuk vindt.
• Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: De familie van Michiel is heel netjes, en die van Billy niet. Beide families geven veel om hun kinderen.
  
• Eigen antwoord

Creëren

Bij de vaardigheid creëren gaat het om de ontwikkeling van het artistiek creatief vermogen van de leerling

Opdracht - schrijf een piratenlied

In de film zingt de familie Donderbus ook een piratenlied waarin ze vertellen wat een piraat allemaal doet. Schrijf (en zing of film) je eigen piratenlied!

Zie het werkblad "opdracht - piratenlied" voor verdere uitleg

Leer meer met NFF

filmfestival.nl/educatie