9.3 De totalitaire systemen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

9.3 Totalitaire systemen

 Fascisme, nationaalsocialisme, communisme
 

KA

Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën: communisme/fascisme/nationaalsocialisme 

Verkort: totalitaire ideologieën: communisme/fascisme/nationaalsocialisme 

Benito Mussolini

Italiaanse minister-president 1922 - 1943

(fascistisch)

Jozef Stalin

Dictator van de Sovjet-Unie

1924 - 1953†

(communistisch)

Adolf Hitler

dictator Duitsland 1933-1945

(Nationaalsocialistisch)

Totalitaire ideologie

Totalitaire ideologie:

Manier van denken waarbij het totale leven van mensen wordt beheerst door de ideeën van de partij / de persoon die de macht heeft. 

De staat beheerst het leven en denken van het volk, alles wat wordt gepubliceerd of wordt gemaakt is goedgekeurd door de staat

Kenmerken van Totalitaire Ideologieën

1. - Een  partij
2.  - Een leider met bijna goddelijke status 
3. - Gebruik van propaganda om de bevolking te indoctrineren
4.  - Gebruik van terreur en repressie om politieke tegenstand te onderdrukken

Geef de belangrijkste kenmerken van totalitaire ideologieën en leg ze uit.

Communisme

Communisme in Rusland/Sovjet-Unie.

Lenin, leider van de bolsjewieken, de Russische aanhangers

van het communisme, wilde in 1917: 

• kapitalisme afschaffen 
• privébezit van productiemiddelen afschaffen 
• een dictatuur vestigen 

 Na de staatsgreep van de communisten, de Oktoberrevolutie, 

brak een burgeroorlog uit die, na veel bloedvergieten,

 door de communisten in 1922 werd gewonnen:

 ze vestigen de Sovjet-Unie, een éénpartijstaat. 

Kenmerken van communisme (1)

• De Sovjet-Unie werd geregeerd door één partij, de communistische partij.

• Communisme is anti-democratisch: het volk hoeft niet mee te praten

• Sprake van persoonsverheerlijking (van Stalin).

Jozef Stalin:

Hij bouwde vanaf 1929 met brute terreur een industriële samenleving op.

Kenmerken van communisme (2)

• Economisch doel was een industriestaat
• Planeconomie met accent op zware industrie.
• Collectivisatie van de landbouw in dienst van de industrie.

• de Sovjet-Unie was een totalitaire staat die gebruik maakte van showprocessen, terreur, dwangarbeid, propaganda etc.

Collectivisatie

• Tientallen kleine zelfstandige boerderijen werden samengevoegd (collectivisatie) tot één groot boerenbedrijf, een kolchoz. 

• De boerengezinnen werkten en woonden daar met elkaar. 
• De grond, het vee, de gereedschappen, de oogst: alles was van iedereen. 

Zo waren er vijfjarenplannen: hierin was vastgelegd wat er in de komende vijf jaar moest worden geproduceerd.

Dát het werd geproduceerd was meestal belangrijker dan hoe het was geproduceerd: de kwaliteit en de keuze was beperkt.

Showprocessen

• Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.

• Bij dit soort showprocessen stond de uitkomst al vast voordat de rechtszaak was begonnen: schuldig!

• ...en ze waren zeer effectief! De angst onder de bevolking was groot. 
• Zelfs zó groot dat mensen niet meer op een familiefoto met deze 'verraders' wilden worden vertoond.

Censuur Stalin

Mussolini

Fascisme 

Benito Mussolini

Leider, of 'Il Duce',  van Italië (1922-1943)

Oprichter van de Fasci di Combattimento (Zwarthemden, knokploegen)

Fascisme

De naam komt van het voorwerp dat je hier ziet: een fasces

Dit voorwerp, een bijl met takken, stond symbool voor

de macht van bestuurders in het Romeinse Rijk.

Kenmerken

Fascisme

• Extreem-nationalistisch
• Militaristisch
• Antidemocratisch
• Eén sterke leider principe (Benito Mussolini (il duce)
• Verheerlijking geweld (bv. knokploegen)
• Totalitair (ze wilden de bevolking helemaal controleren, iedereen moest zich inzetten voor de ideologie).

Nationaal-socialisme 

In april valt het Rode Leger van Stalin de Duitse hoofdstad Berlijn aan. 

Het is de genadeklap voor Hitler: hij pleegt zelfmoord.

Pakkende toespraken,

krachtige propaganda...

 Kenmerken nationaalsocialisme

• Extreem-nationalistisch
  
• Militaristisch
  
• Verheerlijking geweld (bv. knokploegen)
  
• Antidemocratisch/ 1 partij
• 1 leider /persoonsverheerlijking
• De staat is belangrijker dan het individu
• Racistisch/rassenleer
• Idee van Lebensraum

Nazificatie & gelijkschakeling?

Nazificatie 

Nazificatie = (gelijkschakeling) Duitsland laten worden zoals de nazi's dat willen (wetten).

Vraag:

Hoe zie je dit terug in de spotprent die hiernaast staat?

Nazificatie: Het organiseren van de samenleving volgens de ideologie van het nationaal-socialisme