4.9, 4.10 geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting + mutaties

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

goeiemorgen!

Deze les

*leer je het verschil tussen geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting

*leer je wat mutaties zijn en hoe deze kunnen leiden tot kanker

Planning

- uitleg geslachtelijk/ongeslachtelijk

- uitleg/bespreken mutaties + filmpjes

- zelfstandig werken

-controleren lesdoelen

Geslachtelijke en ongeslachtelijke overerving

- Geslachtelijk -> door samensmelting van geslachtscellen met de helft van de chromosomen

- Ongeslachtelijk -> door gewone celdeling. Ontstaan van nieuwe individuen met hetzelfde DNA

Geslachtelijke voortplanting

- Nieuwe generatie heeft eigenschappen van beide ouders

- Ieder jong is uniek

- Soms is paring nodig, maar niet altijd. Bijvoorbeeld vissen of planten

Herkennen

Ongeslachtelijke voortplanting

- Door gewone celdeling

- Zelfde DNA als eerste individu

Veredeling

Kiezen van individuen met gewenste eigenschappen en deze kruisen. Bijvoorbeeld plantje met rode tomaten en met grote tomaten. Nieuwe generatie: grote, rode tomaten.

Mutatie

Mutatie

Uiting in fenotype= mutant

mutatie in lichaamscel / mutatie in geslachtscel

mutatie in lichaamscel / mutatie in geslachtscel

Hoe ontstaat kanker?

Mutagene invloeden

Verhogen de frequentie van mutaties

- schadelijke stoffen, bijvoorbeeld tabaksrook of asbest

- straling, bijvoorbeeld UV, radioactieve straling of Röntgen

Kanker = mutatie op mutatie

- kankercellen leven langer

- kankercellen gaan niet dood na verloop van tijd

- kwaadaardig: groeien in gezond weefsel, dit kan daardoor zijn funtie niet meer uitvoeren

Goedaardig

Kwaadaardig

uitzaaiingen

Aan de slag

Maak de opdrachten van magister.me