leren onderzoeken: een experiment

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Literatuur

Informatie lezen/opzoeken

Beschrijvend

observeren en beschrijven

Experimenteel

Experiment uitvoeren

Soorten Onderzoek

1. Wat eten kinderen in verschillende landen als ontbijt?

1. Hoe vaak eet een hond per dag?
   

1. Nemen planten water op als het nacht is?
2. Worden mensen sneller wakker van rood licht?
3. Groeit een plant sneller door muziek?

Onderzoek doen bij Biologie

leren onderzoeken

experimenteel onderzoek

Kennen/Kunnen

• Je kunt de 6 stappen benoemen die je zet tijdens een onderzoek.
• Je kunt zelf een klein onderzoekje opzetten.
• Je weet hoe je een verslag moet schrijven.

De  onderzoeksstappen

0. Een waarneming en/of idee
1. De onderzoeksvraag bedenken

2 Een hypothese stellen
3. Het werkplan en lijst met benodigdheden opstellen

4  uitvoering
5. Resultaten verzamelen en verwerken
6. Een conclusie trekken

1. Wat wil ik onderzoeken?

Onderzoeksvraag

• Vraag die beschrijft wat je wilt onderzoeken

bijvoorbeeld:

Waarom ontkiemen zaadjes niet in een zakje?

2. Wat is mijn hypothese?

Hypothese

• Wat is het verwachte antwoord op de onderzoeksvraag?

Voorbeeld

• Ik denk dat zaadjes in een zakje niet ontkiemen omdat ze geen water krijgen. 

3. Werkplan

• Wat wil je precies gaan onderzoeken en wat heb je daarvoor nodig?
• Lijst van alles dat nodig is om het experiment uit te voeren

Voorbeeld: Ik wil een bakje met zaadjes die geen water krijgen vergelijken met bakje met zaadjes die wél water krijgen.

benodigdheden:

1. 40 tuinkerszaadjes
2. twee bakjes met watjes
3. water

4. uitvoering

Werkwijze

• Stap voor stap uitvoering van het experiment
• Waarom op deze manier?

Voorbeeld:

1. Ik neem twee bakjes met watjes en strooi in elk bakje 20 tuinkerszaadjes.
2. Het ene bakje geef ik water, het andere niet. 
3. Ik tel drie dagen lang hoeveel zaadjes er in elk bakje ontkiemt zijn.

5. resultaten

Resultaten

• Wat is er gebeurd tijdens het experiment?
• Alleen feiten!
• Gegevens in een tabel en/of grafiek
• Foto's/filmpjes van het experiment 

Voorbeeld:

dag 1: er zijn in beide bakjes geen zaadjes ontkiemt

dag 2: in bakje 1 (met water) zijn 5 zaadjes ontkiemt, in bakje 2 geen enkel zaadje.

dag 3: In bakje 1( met water) zijn 18 zaadjes ontkiemt, in bakje 2 geen enkel zaadje. 

dag 4: In bakje 1 (met water) zijn 20 zaadjes ontkiemt, in bakje 2 geen enkel zaadje.

_________________ 

6. Welke conclusie kan ik trekken?

Conclusie

• Antwoord op onderzoeksvraag
• Verwijs naar resultaten en hypothese

Voorbeeld:

• Zaadjes in een zakje ontkiemen niet omdat ze geen water krijgen. Zaadjes die wel water krijgen ontkiemen wel.  Mijn hypothese klopte.

Alle omstandigheden zijn gelijk op één ding na!

controlegroep

zelf een experiment bedenken

kennis vooraf:

We weten dan zaadjes water nodig hebben om te kunnen ontkiemen.

Een experiment verzinnen

• Wat wil je precies onderzoeken?​
• Welke organismen ga je gebruiken?​
• Hoeveel organismen gebruik je om betrouwbare resultaten te krijgen?
• Aan welke omstandigheden stel je de proefgroep en controlegroep bloot?​
• Hoe zorg je er voor dat andere factoren niet van invloed zijn?​
• Wat heb je nodig om het experiment uit te kunnen voeren?​
• Hoe en wanneer ga je resultaten meten?​
• Op welke manier ga je de resultaten weergeven?

jullie krijgen tuinkerszaadjes

vraag: ontkiemen tuinkerszaadjes  beter wanneer ik..............

les 2

Opdracht

Bedenk zelf een (simpel) experimentje dat je zou kunnen uitvoeren met behulp van tuinkerszaadjes (ontkiemen binnen een paar dagen)

noteer de volgende dingen:

• Wat is de onderzoeksvraag?
• Wat is jouw hypothese en waarom?
• Welke benodigdheden heb je nodig
• Welke werkwijze kies je (beschrijf dit heel nauwkeurig, zodat iemand anders je proef ook goed zou kunnen uitvoeren)

Let op de volgende dingen:

Tuinkerszaadjes komen op na twee dagen. Je moet het proefje minimaal drie dagen doen om resultaat te krijgen.

Zaai de tuinkerszaadjes bovenop een natte ondergrond (bijvoorbeeld op watjes of aarde)

Iedereen in het groepje doet hetzelfde proefje, maar je mag wel allemaal je eigen hypothese hebben.

verslag

Van je onderzoek schrijf je een verslag

hierin komen de volgende dingen te staan:

voorblad met:

• titel
• naam + klas 
• datum waarop de proef is uitgevoerd

les 3

verslag

• Inleiding (waarom ga je dit onderzoek doen)
• alle 6 de stappen van het onderzoek

       (let op: bij stap 5 zet je de resultaten in een grafiek/tabel)

• foutendiscussie: misschien zijn er dingen fout gegaan in je experiment. Geef hier duidelijk aan of/welke fouten je mogelijk gemaakt hebt en neem de resultaten van je groepsgenoten mee.

Let op bij stap 4!

Noteer alles stap voor stap.

Een ander moet aan de hand van jouw instructies de proef goed kunnen uitvoeren!

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

opdracht

Bespreek in je groepje de resultaten en daarna schrijf je je verslag. 

Je verslag lever je in via SOM.

plenda

uiterlijk woensdagavond = verslag inleveren