Extreem weer: Tsunami's

• Begrijpend lezen
• Taal
• +4
• Basisschool
• Groep 7,8

Introductie

Tsunami is een combinatie van de Japanse woorden tsu en nami. Tsu betekent haven en nami betekent golf. Een tsunami is dus een hoge havengolf. Tsunami’s worden veroorzaakt door een zeebeving. Toch ontstaat niet na élke zeebeving een tsunami. Wat is er nodig voor zo’n hoge havengolf?

.

Extreem weer: Tsunami's

Wat weet jij al over tsunami's?

Maak een woordveld. 

Tsunami

.

Wereldoriëntatie

Na deze les:

• weet ik wat een tsunami is.
• kan ik uitleggen hoe een tsunami ontstaat.
• weet ik of er in Nederland kans is op tsunami's

_{Dit ga je leren}

Woordenschat

Na deze les:

•  begrijp ik de moeilijke woorden uit de tekst. 

Taal 

Na deze les:

• kan ik een nieuwsitem maken over tsunami's. 

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Eigen leervragen

Wat wil jij graag weten over tsunami's? Schrijf jouw vragen op en plak ze op de vragenmuur!

De tekst

Lees de tekst. Arceer de woorden die je niet goed begrijp geel. 

Arceer in ieder geval: 

• de tsunami
• de haven
• de aardkorst
• de oceaan
• het kustgebied
• de breuklijn
• tektonische platen

Actualiteit

Lees samen met uw leerlingen het artikel. 

_Woordenschat

Hulpkaart

eten

het ontbijt

de lunch

het diner

Staan er woorden in de tekst waarvan je de betekenis nog niet kent? Schrijf deze woorden met de betekenis op in je logboek. Horen er woorden bij elkaar? Maak dan een woordparaplu, -kast of -trap. De hulpkaart kan je helpen. 

groot

klein

muis

olifant

Woordenschat

Bespreek de moeilijke woorden met uw leerlingen.

_Woordenschat

de tsunami

de oceaan

Grote zee tussen verschillende werelddelen.

De Atlantische oceaan is een hele grote zee.

De tsunami

Een grote vloedgolf die ontstaat door een aardbeving in de zee.

Een tsunami kan erg verwoestend zijn.

Hulpkaart

het kustgebied

Gebied dat langs een kust ligt.

Veel mensen willen bij zee wonen in een kustgebied.

de breuklijn

Een gebied waar twee aardplaten tegen elkaar komen.

Op een breuklijn komen veel aardbevingen voor.

de aardkorst

Het harde, buitenste gedeelte van de aardbol.

De bovenkant van de aarde heet ook wel de aardkorst.

tektonische platen

Een stuk aardoppervlak dat als een geheel beweegt.

De beweging van tektonische platen kan tsunami's veroorzaken.

Woordenschat

Bespreek de moeilijke woorden met uw leerlingen.

..
.

Heb jij het goed begrepen?

Test je kennis!

Wat moet je vooral NIET doen als er een tsunami komt?

1. Blijf stil staan en kijk hoe de tsunami het strand op komt.
2. Een hoge plek opzoeken.
3. Heel hard wegrennen.
4. Een lage plek opzoeken.

.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Hoe kun je zien of er een tsunami komt als je op het strand ligt? Bespreek het antwoord met je schoudermaatje.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Scoop ziet de tsunami uit de video. Hoe hoog komt het water? Sleep de juiste antwoorden naar de vloedgolf.

Oh nee!

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Wat past er bij een tsunami?

Sleep de juiste antwoorden naar de vloedgolf.

Havengolf

Altijd ravage

Orkaan

Botsende platen

Kracht neemt toe bij de kust

Zeebeving

..
.

Heb jij het goed begrepen?

Test je kennis!

Is deze uitspraak WAAR of NIET WAAR ?

Tsunami's bestaan vaak uit meerdere golven.

1. WAAR
2. NIET WAAR

.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Waarom denk jij dat het woord tsunami Japans is?

Bespreek het antwoord met je schoudermaatje.

..
.

Heb jij het goed begrepen?

Test je kennis!

Hoe ontstaat een tsunami?

1. Als er een orkaan op zee ontstaat.
2. Als twee aardplaten onder de oceaan hard tegen elkaar botsen en een van de twee omhoog schiet.
3. Als er door harde wind een enorme vloedgolf komt die steeds meer water vangt.
4. Als een zee op een breuklijn ligt.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Zoek de juiste betekenis bij het woord.

Slepen maar!

De aardkorst

Aardplaten

Breuklijn

Het buitenste deel van de aarde.

Stukken aarde.

Twee stukken aarde die tegen elkaar aankomen.

..
.

Heb jij het goed begrepen?

Test je kennis!

Is deze uitspraak WAAR of NIET WAAR ?

Breuklijnen komen alleen onder de oceaan voor.

1. WAAR
2. NIET WAAR

Waarom is de kans klein dat er een tsunami ontstaat in Nederland?

Schrijf 2 redenen op in je projectschriftje.

_{Verwerkingsopdracht}

Tijd om een echt nieuwsitem over tsunami's te maken. Ik vertel je hoe je dit stap voor stap kunt aanpakken. Bekijk eerst op de volgende slides voorbeelden van zo'n nieuwsitem.

Verdeel de groep alvast in drietallen!

..
.

Wat is het doel van de maker van een nieuwsitem?

1. De maker wil je informeren.
2. De maker wil zijn/haar persoonlijke ervaringen en emoties opschrijven.
3. De maker wil de lezer iets stap voor stap uitleggen.
4. De maker wil de lezer overtuigen om iets te gaan doen.

_Conclusies

Je hebt zojuist nieuwsvideo's gezien over een tsunami. Wat is jullie opgevallen? Bespreek de vragen hiernaast in je groepje en schrijf jullie conclusies kort op. 

denken - delen - uitwisselen

Welke mensen zag je voorbij komen?

Wat was hun rol in het nieuwsitem?

Welke informatie is je bijgebleven?

Aan de slag!

Vandaag gaan jullie zelf een nieuwsitem maken over een tsunami voor een journaal voor kinderen. In het item komen drie verschillende rollen voor: een journalist, een deskundige en een inwoner. Deze drie mensen zorgen ervoor dat alle informatie duidelijk naar voren komt.

In de  volgende slides leggen we elke rol precies uit.

De journalist

De taak van de journalist is om het item te beginnen, te eindigen en om goede vragen te stellen. Ook vertelt de journalist wat er precies is gebeurd.

De journalist begint het nieuwsitem door te vertellen wat er precies is gebeurd en waar.

Hij/zij stelt de deskundige voor en stelt scherpe vragen over tsunami's en hoe dit heeft kunnen gebeuren.

De journalist schakelt over naar de inwoner en stelt vragen over de gevolgen van de ramp.

Tot slot sluit de journalist het nieuwsitem af met een afsluitende zin. Bijvoorbeeld: 'Bedankt voor het kijken'.

Stappenplan

De deskundige

De deskundige zit in het nieuwsitem om meer informatie te geven over de tsunami. Hij/zij vertelt hoe de tsunami is ontstaan en waarom op deze plek.

Stappenplan

De journalist stelt de deskundige tijdens het nieuwsitem verschillende vragen. De taak van de deskundige is om hier zo goed mogelijk antwoord op te geven.

De deskundige moet deze dingen kunnen uitleggen:

1. Hoe ontstaan tsunami's?

2. Waarom is de tsunami op deze plek ontstaan?

Let op! Het nieuwsitem is bedoelt voor kinderen. 

Praat daarom rustig en in begrijpelijke taal.

De inwoner

De inwoner heeft de tsunami met eigen ogen gezien. In het nieuwsitem vertelt hij/zij wat de gevolgen van deze natuurramp zijn. 

De inwoner neemt de journalist tijdens het nieuwsitem mee naar de plek waar de tsunami heeft toegeslagen. Hij/zij laat bijvoorbeeld zijn huis, school of straat zien en vertelt wat de gevolgen van de ramp zijn voor deze plek.

De journalist stelt hierbij verschillende vragen over de tsunami en hoe de inwoner dit heeft beleefd.

Tip! Probeer echt in de huid te kruipen van iemand die een tsunami heeft meegemaakt. Hoe zou diegene zich voelen?

Aan de slag!

Jullie gaan in groepjes het nieuwsitem in elkaar zetten. Schrijf op een kladblaadje wat je wilt vertellen. Gebruik hierbij de moeilijke woorden uit de les.

Draai vervolgens aan het rad om de rollen te verdelen.

_{Check-check-dubbelchecklist}

Bekijk de checklist hiernaast. Komt het nieuwsitem dat jullie bedacht hebben overeen?

Checklist

_{Feedback & verbeteren}

Presenteer het nieuwsitem aan een ander drietal. Vraag of zij de checklists voor jullie in willen vullen. Kunnen jullie op basis van de checklists jullie nieuwsitem verbeteren?

_Presenteren

Tijd om het nieuwsitem te laten zien!

Draai aan het rad om te zien welk drietal hun item mag presenteren!

Wereldoriëntatie

• Ik weet wat een tsunami is.
• Ik kan uitleggen hoe een tsunami ontstaat.
• Ik weet of er in Nederland kans is op tsunami's

Terugkoppeling lesdoelen

Woordenschat

• Ik weet wat
  de belangrijke woorden uit de tekst betekenen. 

Taal

• Ik kan een nieuwsitem maken over tsunami's. 
  

Schrijf in je projectschrift wat jij hebt geleerd!

Terugkoppeling lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen. Hebben zij de lesdoelen behaald?

_Reflectie

Draai aan het rad en bespreek de vraag!

Vragenmuur & Weetmuur

• Welke vragen zijn al beantwoord? 
• Op welke vragen hoop je de volgende les antwoord te krijgen? 
  
• Zijn er tijdens deze les nieuwe vragen in je opgekomen?

Tot de volgende keer!