Het mestoverschot

• Woordenschat
• Begrijpend lezen
• +3
• Basisschool
• Groep 5,6

Introductie

In Nederland houden we héél veel vee. En al die varkens, koeien, kippen en andere dieren poepen erop los. Daardoor hebben we een mestoverschot. En dat is niet best voor het milieu. Hoe zit dat?

Het mestoverschot

Klikplaat!

De laatste jaren groeit het aantal melkgeiten in Nederland gestaag, inmiddels zijn er al zo'n 480 000 geiten.

Niet één, niet twee, maar 12 miljoen varkens leven in Nederland op boerderijen.

In Nederland leven zo'n 3,8 miljoen runderen én 1,6 miljoen

melkkoeien. Boe!

In Nederland wonen véél meer kippen dan mensen, 100 miljoen kippen op 17 miljoen Nederlanders.

Vragenmuur & Weetmuur

Wat zou je willen weten over mestoverschot? Schrijf jouw vragen op en plak ze op de vragenmuur!

Wereldoriëntatie

Na deze les:

• weet ik wat het mestoverschot is en wat daar tegen gedaan wordt.
• kan ik uitleggen wat de invloed van het mestoverschot is op het milieu.

Dit ga je leren

Woordenschat

• Na deze les begrijp ik de belangrijke woorden uit de tekst.

Taal

Na deze les:

• kan ik een nieuwsitem maken over het mestoverschot met de rollen van journalist, deskundige en boer.

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

_{Verdiepende tekst}

Arceer de woorden die je nog niet goed begrijpt. Arceer in ieder geval: 

• het vee
• het mestoverschot
• de veestapel
• de vergelijking
• het tekort
• het pluimvee
• de mest
• de voedingsstoffen
• de groene stroom

het pluimvee

Wanneer vogels als kippen, ganzen en kalkoenen die gefokt worden voor hun vlees of eieren.

Mijn vader heeft een boerderij met pluimvee.

_Woordenschat

Het mestoverschot

de veestapel

De hoeveelheid vee in een bepaald gebied of op een bepaald boerenbedrijf.

De veestapel van Nederland is op dit moment te hoog.

Hulpkaart

de mest

Poep van vee, gebruikt om de grond vruchtbaar mee te maken.

Joost strooit de mest uit tussen de planten, zodat ze beter groeien.

het mestoverschot

Situatie waarin er te veel mest is.

Nederland heeft last van een mestoverschot, er is te veel mest.

Woordenschat

Bespreek de moeilijke woorden met uw leerlingen.

_Woordenschat

eten

het ontbijt

de lunch

het diner

Ga met behulp van de hulpkaart op zoek naar de betekenis van de woorden die jij hebt gearceerd. 

Wist je de betekenis nog niet? Schrijf de betekenis voor jezelf op. Horen er woorden bij elkaar? Maak dan een woordparaplu, -kast of -trap.

groot

klein

muis

olifant

Hulpkaart

woordparaplu

woordtrap

woordkast

Woordenschat

Bespreek de belangrijke woorden met uw leerlingen. De hulpkaart kan helpen om achter de betekenis van de woorden te komen. In hun logboek noteren de leerlingen de betekenis van de woorden die ze nog niet kenden.

Heb jij het  goed begrepen?
Test je kennis!

Is de uitspraak van Scoop WAAR of NIET WAAR?

Sleep het vinkje of het kruisje!

Stikstof is op zichzelf erg gevaarlijk voor mens en milieu!

Welke planeet zou jij wel een keer willen bezoeken? Waarom?

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Wat hebben dieren, zoals koeien en kippen, te maken met de uitstoot van stikstof?

..
.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Waarom gingen boeren na de Tweede Wereldoorlog steeds meer dieren houden? Let op: twee antwoorden zijn goed.

1. De boeren werden aangespoord om genoeg voedsel te maken voor iedereen.
2. De boeren waren in de oorlog al hun dieren kwijtgeraakt en wilde dit niet nog eens meemaken.
3. Het vee kon worden verkocht aan het buitenland, waardoor er geld binnen kwam op Nederland weer op te bouwen.
4. Het kopen van vee was in deze tijd heel erg goedkoop.

Heb jij het  goed begrepen?
Test je kennis!

Wat wordt er bedoelt met intensieve veehouderij?

Slepen maar!

Intensieve veehouderij

Boeren specialiseren zich in één ding.

Boeren die extra hard werken om veel geld te verdienen.

Boerderijen die weinig stikstof uitstoten.

Veel dieren in krappe ruimtes bij elkaar.

Heb jij het  goed begrepen?
Test je kennis!

Is de uitspraak van Scoop WAAR of NIET WAAR?

Sleep het vinkje of het kruisje!

Nederlanders eten zelf de meerderheid van het vlees op van de dieren die we hier op boerderijen houden.

Filmpje!

Hoe zouden we dat mestprobleem kunnen oplossen? In dit filmpje hebben ze er iets op bedacht!

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Welke planeet zou jij wel een keer willen bezoeken? Waarom?

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Hoe komt Nederland aan het mestoverschot?

..
.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Waarom is het slecht om teveel mest over één stuk land te verspreiden?

1. In de mest zitten stoffen die de bodem in trekken en dat kan slecht zijn voor de natuur en ons drinkwater.
2. In de mest zit veel stikstof die de lucht boven het weiland in trekt en mensen later inademen.
3. Als er teveel mest op één stuk land ligt kunnen er heel lang geen dieren op lopen.
4. Het stinkt heel erg en dat zorgt voor veel klachten.

Welke planeet zou jij wel een keer willen bezoeken? Waarom?

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Noem minstens drie regels die in de Nederlandse en Europese mestregels staan.

Heb jij het  goed begrepen?
Test je kennis!

Wat hoort er allemaal bij kringlooplandbouw?

Slepen maar!

Kringlooplandbouw

Snel en goedkoop naar duurzame landbouw

Boeren verspillen minder.

De spullen van de boerderij moeten vaak worden hergebruikt, zoals bij een kringloop.

Boeren stoten zo min mogelijk broeikassen en afval uit.

Boeren houden minder dieren.

Boeren moeten stikstof uit de mest halen voordat ze het op het land doen.

_{Verwerkingsopdracht}

Tijd om zelf een nieuwsitem over het mestoverschot. Ik vertel je hoe je dit stap voor stap kunt aanpakken. Bekijk eerst op de volgende slides voorbeelden van een nieuwsitem.

Verdeel de groep alvast in drietallen!

..
.

Wat is het doel van de maker van een nieuwsitem?

Denk hierbij aan het nieuwsitem dat je zojuist hebt gezien van het Jeugdjournaal.

1. De maker wil je informeren.
2. De maker wil zijn/haar persoonlijke ervaringen en emoties opschrijven.
3. De maker wil de lezer iets stap voor stap uitleggen.
4. De maker wil de lezer overtuigen om iets te gaan doen.

Aan de slag!

Vandaag gaan jullie zelf een nieuwsitem maken over het mestoverschot voor een journaal voor kinderen. In het item komen drie verschillende rollen voor: een journalist, een deskundige en een boer. Deze drie mensen zorgen ervoor dat alle informatie duidelijk naar voren komt. In de  volgende slides leggen we elke rol precies uit.

De journalist

De taak van de journalist is om het item te beginnen, te eindigen en om goede vragen te stellen. Ook vertelt de journalist wat er precies is gebeurd.

De journalist begint het nieuwsitem door te vertellen wat er precies aan de hand is. In dit geval: een mestoverschot.

Hij/zij stelt de deskundige voor en stelt scherpe vragen over het mestoverschot en hoe dit heeft kunnen gebeuren.

De journalist schakelt over naar de boer en stelt vragen over de impact van de Nederlandse en Europese mestregels en aan welke regels de boer zich moet houden. 

Tot slot sluit de journalist het nieuwsitem af met een afsluitende zin. Bijvoorbeeld: 'Bedankt voor het kijken'.

Stappenplan

De deskundige

De deskundige zit in het nieuwsitem om meer informatie te geven over het mestoverschot. Hij/zij vertelt wat het is en waarom het slecht is voor het milieu.

Stappenplan

De journalist stelt de deskundige tijdens het nieuwsitem verschillende vragen. De taak van de deskundige is om hier zo goed mogelijk antwoord op te geven.

De deskundige moet deze dingen kunnen uitleggen:

1. Wat is het mestoverschot?

2. Waarom is het mestoverschot slecht voor het milieu?

Let op! Het nieuwsitem is bedoelt voor kinderen. 

Praat daarom rustig en in begrijpelijke taal.

De boer

Het mestoverschot is het beste te merken bij de boer. In het nieuwsitem vertelt hij/zij aan welke regels boeren zich moeten houden. 

De boer neemt de journalist tijdens het nieuwsitem mee naar de boerderij. Hij/zij laat bijvoorbeeld de dieren zien en de hoeveelheid mest.

De journalist stelt hierbij verschillende vragen over het mestoverschot en de regels.

Tip! Probeer echt in de huid te kruipen vaneen boer. Hoe zou diegene zich voelen?

Aan de slag!

Jullie gaan in groepjes het nieuwsitem in elkaar zetten. Schrijf op een kladblaadje wat je wilt vertellen. Gebruik hierbij de moeilijke woorden uit de les.

Draai vervolgens aan het rad om de rollen te verdelen.

_{Check-check-dubbelchecklist}

Bekijk de checklist hiernaast. Komt het nieuwsitem dat jullie bedacht hebben overeen?

Checklist

_{Feedback & verbeteren}

Presenteer het nieuwsitem aan een ander drietal. Vraag of zij de checklists voor jullie in willen vullen. Kunnen jullie op basis van de checklists jullie nieuwsitem verbeteren?

_Presenteren

Tijd om het nieuwsitem te laten zien!

Draai aan het rad om te zien welk drietal hun item mag presenteren!

Wereldoriëntatie

Na deze les:

• weet ik wat het mestoverschot is en wat daar tegen gedaan wordt.
• kan ik uitleggen wat de invloed van het mestoverschot is op het milieu.

Terugkoppeling lesdoelen

Woordenschat

• Ik begrijp de belangrijke woorden uit de tekst.

Taal

Na deze les:

• Na deze les kan ik een nieuwsitem maken over het mestoverschot met de rollen van journalist, deskundige en boer.
  

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Vragenmuur & Weetmuur

• Op welke vragen hebben jullie deze les antwoord gekregen? 
• Welke vragen zijn nog onbeantwoord? 
• Hoe kun je ervoor zorgen dat je toch achter het antwoord op deze vragen komt?
  

              Tot de volgende keer!