Les 47

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Opdracht 3 (blz. 67)

Geef van de onderstaande samentrekkingen aan of ze correct of foutief zijn. Verbeter de foute zinnen.

1. Mevrouw Van Delden had Lodewijk op spijbelen betrapt en Lodewijk straf gegeven.

1. Mevrouw Van Delden had Lodewijk op spijbelen betrapt en straf gegeven.

FOUT

- Mevrouw van Delden: mag je weglaten (dezelfde functie: ow)
- had: mag je weglaten (dezelfde functie: hww)
- Lodewijk: mag je niet wegglaten (niet dezelfde functie: 1e deel LV en 2e deel MV)

Verbetering: Mevrouw van Delden had Lodewijk op spijbelen betrapt en Lodewijk straf gegeven.

2. De nieuwste film van Spielberg is heel spannend en de nieuwste film van Spielberg moet je gezien hebben.

FOUT

- de nieuwste film van Spielberg: mag je niet weglaten (niet dezelfde functie: 1e deel OW en 2e deel LV)

Verbetering: De nieuwste film van Spielberg is heel spannend en de nieuwste film van Spielberg moet je gezien hebben. 

2. De nieuwste film van Spielberg is heel spannend en moet je gezien hebben.

3. Milou had zich erg verheugd op de avondvierdaagse, maar  had na de eerste dag al enorme blaren op haar voeten.

3. Milou had zich erg verheugd op de avondvierdaagse, maar na de eerste dag al enorme blaren op haar voeten.

FOUT

- Milou: mag je weglaten (dezelfde functie: ow)
- had: mag je niet weglaten (niet dezelfde functie: 1e deel hww en 2e deel zww)

Verbeterting: Milou had zich erg verheugd op de avondvierdaagse, maar had na de eerste dag al enorme blaren op haar voeten.

4. De mountainbike was heel duur, maar de mountainbike wilde ik toch graag hebben.

4. De mountainbike was heel duur, maar wilde ik toch graag hebben.

FOUT

- de mountainbike: mag je niet weglaten (niet dezelfde functie: 1e deel OW en 2e deel LV)

Verbetering: De mountainbike was heel duur, maar de mountainbike wilde ik toch graag hebben.

5. Meneer De Bree was ziek geworden en meneer De Bree was daarom naar huis gegaan. 

5. Meneer De Bree was ziek geworden en daarom naar huis gegaan. 

GOED

- meneer De Bree: mag je weglaten (dezelfde functie: 1e deel OW en 2e deel OW).

- was: mag je weglaten (dezelfde functie: 1e deel hww en 2e deel hww)

6. Harold trok ondanks de hitte een lange broek en  trok zich niets van de opmerkingen van zijn klasgenoten aan. 

6. Harold trok ondanks de hitte een lange broek en zich niets van de opmerkingen van zijn klasgenoten aan. 

FOUT

- Harold: mag je weglaten (dezelfde functie: ow)
- trok: mag je niet weglaten (niet dezelfde betekenis: trok een lange broek aan betekent iets anders dan trok zich niets aan.

Verbetering: Harold trok ondanks de hitte een lange broek en trok zich niets van de opmerkingen van zijn klasgenoten aan. 

Opdracht 1 (blz. 101)

Geef aan waarom de onderstreepte verwijswoorden fout zijn en noteer het juiste verwijswoord.

1. De bibliotheek organiseert vaak leuke activiteiten voor haar leden.

1. De bibliotheek organiseert vaak leuke activiteiten voor zijn leden.

Zijn --> haar 

Het woord bibliotheek (antecedent) is vrouwelijk. Dat zie je aan de uitgang -theek.

2. Een hond is voor veel mensen een kameraad waarmee ze een hechte band opbouwen.

met wie --> waarmee

Naar dieren en dingen verwijs je met:     waarmee
Naar mensen verwijs je met:                      met wie

2. Een hond is voor veel mensen een kameraad met wie ze een hechte band opbouwen.

3. Het boek Max Havelaar, datmeer dan 150 jaar geleden voor het eerst gedrukt werd, is nog steeds actueel.

3. Het boek Max Havelaar, wat meer dan 150 jaar geleden voor het eerst gedrukt werd, is nog steeds actueel.

wat --> dat

boek (antecedent) is een het-woord. Als je wil verwijzen naar het-woorden dan gebruik je dat.

4. Nederland stond vroeger bekend om zijn handelsgeest.

4. Nederland stond vroeger bekend om haar handelsgeest.

haar --> zijn

Namen van landen zijn onzijdig, dus je moet ´zijn´ gebruiken, want je verwijst naar Nederland (antecedent).

5. Uiteindelijk vond mijn broertje in het buurmeisje de tennispartner waarnaar hij al die jaren op zoek was geweest.

5. Uiteindelijk vond mijn broertje in het buurmeisje de tennispartner waarnaar hij al die jaren op zoek was geweest.

waarnaar --> naar wie

Als je naar mensen verwijst, gebruik je: vz + wie.
Als je naar dingen of dieren verwijst, gebruik je waar + vz.

Opdracht 2 (blz. 101)

Geef van de onderstreepte verwijswoorden aan of ze goed of fout zijn. Verbeter de fouten.

1. Heb je iets gehoord van datgene wat ik net vertelde?

1. Heb je iets gehoord van datgene wat ik net vertelde?

GOED

Datgene is het antecedent en je verwijst daarnaar met ´wat´. 

2. Bomenliefhebbers streden jarenlang voor het behoud van de troeteleik bij Ulvenhout, maar vervolgens Rijkswaterstaat moest zij toch gekapt worden. 

zij --> hij

Troeteleik is het antecedent. Dat is een boom. Een boom is een mannelijk woord, dus je verwijst met ´hij´. 

2. Bomenliefhebbers streden jarenlang voor het behoud van de troeteleik bij Ulvenhout, maar vervolgens Rijkswaterstaat moest zij toch gekapt worden. 

3. Van onze leraar Duits mag iedereen zelf degene kiezen waarnaast hij wil zitten in het lokaal.

3. Van onze leraar Duits mag iedereen zelf degene kiezen waarnaast hij wil zitten in het lokaal.

waarnaast --> naast wie

Als je naar mensen verwijst, gebruik je: vz + wie.

Als je naar dingen of dieren verwijst, gebruik je waar + vz.

4. Mensen wie Johan Cruijf niet begrepen, deden waarschijnlijk geen moeite echt naar hem te luisteren.

4. Mensen wie Johan Cruijf niet begrepen, deden waarschijnlijk geen moeite echt naar hem te luisteren.

wie --> die

Mensen is het antecedent. Mensen staat in meervoud, dus je verwijst met die.

5. In de middeleeuwen liet men kinderen bier drinken, omdat water gevaarlijk voor hun kon zijn.

5. In de middeleeuwen liet men kinderen bier drinken, omdat water gevaarlijk voor hun kon zijn.

hun --> hen

Als er voor ´hun´ een voorzetsel staat, dan moet je ´hen´ gebruiken. 

Opdracht 3 (blz. 101)

Vul het juiste verwijswoord in.

1. Ons stadsbestuur liet tijdens een persconferentie weten dat ... zich genoodzaakt zag de parkeertarieven te verhogen. 

1. Ons stadsbestuur liet tijdens een persconferentie weten dat het zich genoodzaakt zag de parkeertarieven te verhogen. 

2. De muur van de schuur van de buren ... mijn broertje met een raket dag in dag uit tennisballen sloeg, vertoonde grote scheuren. 

2. De muur van de schuur van de buren waartegen mijn broertje met een raket dag in dag uit tennisballen sloeg, vertoonde grote scheuren. 

3. Merle mocht van haar ouders niet met haar vriendinnen op vakantie, .... ze erg jammer vond.

3. Merle mocht van haar ouders niet met haar vriendinnen op vakantie, wat ze erg jammer vond.

4. De historische vereniging van ons dorp organiseert vaak interessante lezingen voor .... leden.

4. De historische vereniging van ons dorp organiseert vaak interessante lezingen voor haar leden.


Vereninging is het antecedent. Het is een vrouwelijk woord, want het heeft de uitgang -ing. 

5. Het spannendste boek .... Roos ooit gelezen heeft, is Boy 7 van Mirjam Mous. 

5. Het spannendste boek dat Roos ooit gelezen heeft, is Boy 7 van Mirjam Mous.