4v-Voortplanting-herhaling-17032021-hk

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 2: Voortplanting

- herhalingsles

- B1 t/m 4

Basisstof 1:

- ongeslachtelijke voortplanting

maar vooral: MITOSE & celcyclus

BINAS 76A

Celcyclus in woorden:

G₀ = rustfase, (lange tijd) geen celdeling

G₁ = periode van stofwisseling en groei tussen M en S

S = DNA Synthese = DNA replicatie

G₂ = stofwisseling en groei tussen S en M

M = mitose & celdeling

Tijdens de S-fase zijn de chromosomen met een sterke microscoop zichtbaar

1. waar
2. niet waar

Mitose in 7 stappen:

1. Chromosomen spiraliseren (& worden zichtbaar)

2. Centrosomen vormen kernspoel & kernmembraan verdwijnt

3. Chromosomen rangschikken in vlak tussen centrosomen

4. Microtubuli van kernspoel trekken chromatiden uit elkaar

5. Chromatiden gescheiden in 2 celkernen

6. Dochtercellen met elk een kern snoeren af

7. Cytoplasma verdeeld over beide dochters

Basisstof 2:

MEIOSE

& 

voortplantingstelsel vrouw & man

Geslachtelijke voortplanting:

samensmelting kernen 2 cellen

(gevolg: recombinatie erfelijke eigenschappen)

Geslachtelijke voortplanting:

Uit 2 haploide cellen vormt zich 1 diploide cel (n + n -> 2n)

lichaamscellen zijn 2n (bij mens 2n= 46)

geslachtscellen zijn n (bij mens n = 23)

dus: halvering chromosomen nodig -> REDUCTIEDELING

MEIOSE

2 delingen:

MEIOSE I: reductiedeling: 2n -> n + n

MEIOSE II:  n -> n + n & n -> n + n

Resultaat : 4 haploide geslachtscellen

Man & vrouw:

Spermatogenese: 4 zaadcellen uit 1 'zaadcelmoedercel' 

Oogenese: 1 eicel + 3 poollichaampjes uit 1 'eicelmoedercel'

alle cytoplasma naar reuze-eicel, poollichaampjes sterven

Follikel = blaasje met eicel in eierstok

Ovulatie = eisprong = openbarsten rijpe follikel

Basisstof 3: Hormonen

de klieren (BINAS 89A)

&

regeling van de voortplanting (BINAS 86C & 89C)

Hormonen:

signaalstoffen  uit klieren die via bloedbaan overal in lichaam processen kunnen beinvloeden

Steroidhormonen:

Testosteron en oestrogeen regelen de werking van de voortplantingsorganen

Hypothalamus

- onderdeel limbisch systeem ('reptielenbrein')

- controleert autonoom zenuwstelsel & hormoonafgifte

Gedragsregelaar:

eten, vechten, vluchten, paren, warm blijven, etc.

& dus ook voortplanting

Geslachtshormonen:

GnRH (gonadotropine releasing hormone) uit hypothalamus stimuleert hypofyse

Hypofyse geeft FSH & LH af in bloed

FSH

follikel stimulerend hormoon:

stimuleert follikelgroei en oestrogeenafgifte (vrouw)

stimuleert spermatogenese (man)

LH

luteiniserend hormoon:

houdt het corpus luteum in stand en regelt ovulatie (vrouw)

stimuleert testosteronproductie testes (man)

Menstruatiecyclus

BINAS 86 C

Basisstof 4: Zwangerschap

- Bevruchting in de eileider:

zygote -> klievingsdelingen -> morula

Morula komt aan in baarmoeder -> blastula

Innesteling (week na ovulatie)

- embryoblast nestelt zich in baarmoederslijmvlies

buitenste laag (trofoblast) maakt chorion (buitenste vlies)

- embryo groeit uit cellaag tussen amnion en dooierzak

- vruchtwater beschermt embryo

- chorionvlokken vormen placenta

Placenta

- vormt HCG (humaan chorion gonatopine)

- houdt gele lichaam in stand

- gele lichaam blijft progesteron maken

- progesteron blokkeert ontwikkeling nieuwe eicellen

Foetus

vanaf 8 weken na bevruchting

celdifferentiatie  voor aanleg orgaanstelsels etc.

Geboorte:

1. Indaling

2. Ontsluiting

3. Uitdrijving (baby)

4. Nageboorte (placenta)