H4 Leesvaardigheid les 1 Verbanden en signaalwoorden 2

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Hoofdzaken en hoofdgedachte

Leesvaardigheid

Verbanden en signaalwoorden H3 en 4

Lesdoel

Leesvaardigheid H3: Verbanden en signaalwoorden

• Aan het eind van de les heb je geleerd dat je d.m.v. signaalwoorden de verbanden tussen zinnen en alina's kan benoemen.

Leesvaardigheid H3

Verbanden en signaalwoorden H3

Verbanden en signaalwoorden

• In teksten hebben zinnen en alinea’s met elkaar te maken. 
• Ze houden verband met elkaar. 
• Aan een signaalwoord zie je met welk verband je te maken hebt.
  
• Die woorden helpen je een tekst beter te begrijpen. 
• Er zijn verschillende soorten verbanden.

Opsomming

Een opsomming herken je aan signaalwoorden zoals: 

ten eerste, ten tweede, om te beginnen, ook (nog), verder, bovendien, tevens, daarnaast, ten slotte, en. 

Opsomming

Je kunt een opsomming ook herkennen aan opsommingstekens:

• zoals een dubbele punt (:), 
• liggende streepjes (-), 
• getallen (1, 2, 3) of ‘dots’ (•)

Bijvoorbeeld:

Voor een cake heb je nodig: bloem, boter, suiker, een ei en bakpoeder.

Tegenstelling

Een tegenstelling herken je aan signaalwoorden zoals: tegenover, maar, hoewel, echter, toch, aan de ene kant … aan de andere kant, daarentegen. 

Bijvoorbeeld:

Veel jongeren willen graag in de vakantie wat bijverdienen, maar niet elke klus is aantrekkelijk of levert genoeg geld op.

Voorbeeld of toelichting

Een voorbeeld (toelichting) herken je aan signaalwoorden zoals: bijvoorbeeld, zo, zoals, denk aan, neem nou, onder andere, ter illustratie. 

Een voorbeeld of toelichting volgt vaak na een algemene uitspraak. 

Bijvoorbeeld:

Je kunt afspraken voor een reis laten vastleggen in een reisovereenkomst. Denk aan het aantal excursies dat je per week wilt doen.

Leesvaardigheid

Verbanden en signaalwoorden H4

Herhaling H3

Verbanden en signaalwoorden

• In teksten hebben zinnen en alinea’s met elkaar te maken. 
• Ze houden verband met elkaar. 
• Aan een signaalwoord zie je met welk verband je te maken hebt.
  
• Die woorden helpen je een tekst beter te begrijpen. 
• Er zijn verschillende soorten verbanden.

H4

Verbanden en signaalwoorden

Drie verbanden die in een tekst kunnen voorkomen, heb je al geleerd in het vorige hoofdstuk: opsomming, tegenstelling en voorbeeld. 

Hier volgen nog drie verbanden en de signaalwoorden die daarbij horen.

Chronologie (tijdsvolgorde)

Een tijdsvolgorde (chronologie) herken je aan signaalwoorden zoals: vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, dadelijk, terwijl, intussen, tijdens, inmiddels, sinds. 

Bijvoorbeeld:

Eerst bereikten de Nederlandse voetbalvrouwen de kwartfinale, daarna gingen ze door naar de halve finale en vervolgens wisten ze de finale te winnen!

Oorzaak - gevolg

Een oorzaak – gevolg herken je aan signaalwoorden zoals: daardoor, doordat, zodat, de oorzaak hiervan is, waardoor, ten gevolge van. 

Bijvoorbeeld:

Doordat Ilse een enge film had gekeken, durfde ze niet meer in het donker te fietsen.

• Oorzaak: een enge film kijken.
  
• Gevolg: niet meer in het donker durven fietsen.

Voorwaarde

Een voorwaarde herken je aan signaalwoorden zoals: als … (dan), indien, tenzij, mits. 

Bijvoorbeeld:

Als Jasper anders en beter gaat leren, dan gaat hij dit jaar nog over.

Jasper móét dus anders en beter gaan leren als hij dit jaar nog over wil gaan.

• De voorwaarde is dus: anders en beter gaan leren.

Opdracht 1

Maak opdracht 1 (blz. 97)

Opdracht 1

antwoorden

1. 

Opdracht 1

antwoorden

2 kaketoe – albino-ransuil

3 De voorbeelden van uiterlijke verschillen zijn: spierwitte veren

    i.p.v. bruin en rode ogen i.p.v. goudbruin.

4 Een nadelig gevolg van albinisme bij uilen is dat ze wel opvallen in de

    bosjes en bomen, waardoor ze dus een makkelijk prooi zijn voor haviken.

Opdracht 1

antwoorden

5 ‘Vertalen is ook een vak’ betekent dat vertalen niet voor iedereen is

    weggelegd en dat je goed uit moet kijken met je vertaling!

6 De directe oorzaak voor de langere wachttijden was het kriskras door

    elkaar staan van mensen voor de kassa.

7 De correcte vertaling van ‘graag per kassa één rij vormen’: Por favor, por

    caja una fila.

Huiswerk

Verbanden en signaalwoorden H4

Maak opdracht 2 en 3 (blz. 98 en 99)