Ontleden - Persoonsvorm/onderwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Redekundig ontleden

- persoonsvorm

- onderwerp

Doel

De persoonsvorm en het onderwerp in een zin vinden

De persoonsvorm

In elke zin staan werkwoorden.

Een werkwoord (ww) zegt iets over iets of iemand.

Een van de werkwoorden in de zin is de persoonsvorm (pv)

Een persoonsvorm (pv)  is dus altijd een werkwoord

De pv zorgt ervoor dat je weet in welke tijd de handeling plaatsvindt en of het meervoud of enkelvoud is.

pv past zich aan het ow aan

Ik loop

Jij loopt

Wij lopen

Je weet dus door de persoonsvorm of het meervoud of enkelvoud is

Verleden tijd - tegenwoordige tijd

Ik loop - ik liep

Jij bakt - Jij bakte

Wij zien - Wij zagen

Je weet dus door de persoonsvorm of de handeling in de tegenwoordige tijd plaatsvindt of in de verledentijd.

Bij ontleden altijd beginnen met de persoonsvorm

Hoe vind ik de pv?

1. Tijdproef

Zet de zin in een andere tijd.

Het werkwoord dat verandert, is de pv.

Ik heb een groene fiets

Hij moest zijn fietsband plakken

Janneke praat heel zachtjes

Ik had een groene fiets

Hij moet zijn fietsband  plakken

Janneke praatte heel zachtjes

2. Vraagproef

Maak van de zin een vraag met dezelfde woorden.

Het ww dat vooraan komt, is de pv.

Ik krijg nieuwe schoenen

Hij eet alle snoep op

Mijn vriend wil graag naar het zwembad

Krijg ik nieuwe schoenen?

Eet hij alle snoep op?

Wil mijn vriend graag naar het zwembad?

3. Getalsproef

Als je het aantal verandert, verandert de persoonsvorm mee:

De leerling loopt het lokaal in

De leerlingen lopen het lokaal in 

Noteer in je schrift

Hoe vind je de persoonsvorm?

1. Als je de zin vragend maakt, komt de persoonsvorm op de eerste plaats.

2. Als je de zin in een andere tijd zet, verandert de persoonsvorm.

3. Als je de zin van enkelvoud naar meervoud verandert of andersom, verandert de persoonsvorm.

Het onderwerp

- Wie of wat + de gevonden persoonsvorm

- het ow kan één of meerdere woorden zijn

- meestal naast de pv (kan ook op andere plek staan)

Hoe vind ik het onderwerp?

Stel de vraag: wie of wat + de persoonsvorm:

De leerling loopt het lokaal in. pv = loopt

Wie of wat loopt het lokaal in?

De leerling = onderwerp

Mike schuift de deuren open

Vraag: wie schuift (de deuren open)?

Antwoord: Mike

Mike is onderwerp

In het bos staan veel grote bomen

Vraag: Wat staan (er in het bos)

Antwoord: veel grote bomen

Noteer in je schrift

Hoe vind je het onderwerp?

1. Als je wie of wat voor de persoonsvorm zet, is het antwoord op de vraag het onderwerp.

2. Als je de persoonsvorm van enkelvoud naar meervoud verandert, verandert het onderwerp ook.

3. Als je de zin vragend maakt met de persoonsvorm vooraan, komt het onderwerp meteen achter de persoonsvorm.

Oefenen?

https://www.cambiumned.nl/werkwoordspelling/