5.5 De geschiedenis van het leven op aarde

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Thema 5 basistof 

Basisstof 6

Geschiedenis van het leven op aarde

Leerdoelen

- Je kunt uitleggen hoe fossielen zijn ontstaan.

- Je kunt uitleggen dat soorten verwant zijn als ze een gemeenschappelijke voorouder hebben.

Fossielen

• Versteende overblijfselen                             of afdrukken van                                   organismen in gesteente

• laag sediment bedekt organismen

• versteend

• uit fossielen blijkt hoe soorten zijn ontstaan, veranderd en/of verdwenen.

Fossileren

• Bedekt met sedimenten (zo komt er geen water en zuurstof bij)
  

Evolutietheorie

Voor het doen van onderzoek doen naar de evolutietheorie is het afgraven van gesteentelagen zeer belangrijk.

Iedere gesteentelaag in de bodem geeft een tijdsperiode aan. 

fossielen

komen in gesteentelagen voor -> hoe ouder een laag, hoe ouder een organisme. 

Ontwikkelingen van het leven op aarde

Tijdbalk van de geschiedenis van de aarde

65 miljoen jaar geleden

stierven de sauriërs uit in een korte tijd.

mogelijke oorzaak = meteoriet die insloeg op aarde.

Verwantschap

Hoe bepaal je verwantschap tussen soorten?

• Homologe organen (organen met dezelfde vorm)
• overeenkomstige lichaamsbouw
• DNA

Online maken!

Alle opdrachten van basisstof 5 behalve opdracht 4.

Wat is gedrag?

Alle waarneembare activiteiten van mens en dier.

Adequaat gedrag: gedrag dat de overlevingskansen en fitness vergroot.

     

puttertje

Ethologie

ethologie = gedragsbiologie (onderzoek naar gedrag)

ethologen zijn gedragsbiologen

Hele bekende ethologen:

- Nico Tinbergen

- Konrad Lorenz

- Frans de Waal

Een protocol

Een protocol is een lijst waarop je kunt zien welke gedragshandelingen voorkomen bij één dier.

Tijd              Afkorting handeling

0.20            Lo            

0.40            Spr

1 min          Lo

1.20            St

1.40            St

2 min         Lo

2.20           Kij

2.40           Dr     

3 min        Dr            

    

      Voorbeeld gedrag van een hond

      Je ziet dat de hond bepaald gedrag

      vaker doet dan ander gedrag.

Wat veroorzaakt gedrag?

Gedrag kent verschillende vormen en functies.

We maken onderscheid tussen:

• Aangeboren gedrag (erfelijke eigenschap)
• Aangeleerd gedrag (ervaring)

 prikkels en motivatie.

• Interne prikkels 
• Externe prikkels --> zintuigen

• Motivatie = bereidheid om bepaalde gedragssystemen uit te 
                            voeren.
  
  
• Periodieke invloeden zoals daglengte en temperatuur
  

Volgende les

2.2 Verteringsstelsel