De tolk van Java - Alfred Birney

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Introductie

Voor een Helmondse schoenmakersdochter, een Indische voormalige oorlogstolk en hun zoon – de verteller – bestaat er geen heden. Er is alleen een belast verleden: de jeugd van de moeder tijdens de Tweede Wereldoorlog in Brabant; de jeugd van de vader, die na de oorlog van Oost-Java naar Nederland vlucht; en de jeugd van de verteller die, geterroriseerd door zijn paranoïde vader, zijn tienerjaren op een internaat doorbrengt. Jarenlang zal hij zijn ouders achtervolgen met vragen over de oorlog, die ook hij als een zware last met zich meedraag

Instructies

Let op ... dit boek is nauwelijks te verkrijgen in een bibliotheek. Het kan wel besteld worden. Interessant om in de klas wel te bespreken (kun je zulke gruwelijkheden vertalen naar een stripverhaal?)... maar helaas het boek blijft bijna buiten bereik.

Beeld bij je boek

De tolk van Java - Alfred Birney

Voor het eerst bij Beeld en Geluid op school? Kijk hier voor een korte instructie.

Aanbevolen door

• Marion Bloem

De top 5 van Marion Bloem

Beeld en Geluid op school vroeg schrijvers hun favoriete top 5 samen te stellen. Welke boeken móeten gelezen worden, zijn urgent? Wij zoeken er beelden bij zodat je al vooraf kunt zien waarom dit boek écht enorm de moeite waard is. Zie hier de top 5 van Marion Bloem:

• Max Havelaar - Multatuli
• Buiten het gareel - Suwarsih Djojopuspito
• De tolk van Java - Alfred Birney / Onder de sneeuw een Indisch graf - FL
  
• Bezonken rood - Jeroen Brouwers
• Een meisje van honderd en Geen gewoon Indisch meisje- Marion Bloem

De tolk van Java - de motivatie van Marion Bloem

Ik noem twee titels die mooi samen gelezen kunnen worden en die elkaar een beetje aanvullen en dat zijn ' De tolk van Java’ van Alfred Birney en ‘ Onder de sneeuw het witte graf’ van Frans Lopulalan. Dat zijn mijn twee voorkeurstitels voor deze plek. Daarbij waarschuw ik vanwege de hardheid van de inhoud van ‘ De tolk van Java’ dat tere zielen misschien liever van Adriaan van Dis zijn ‘Indische duinen’ lezen, of van Jill Stolk ‘ Scherven van smaragd’.  In dit rijtje past mijn debuut Geen gewoon Indisch meisje ook. 

IJverige lezers adviseer ik om ook Revolusi van David van Reybrouck te lezen, of liever nog zou ik _zoals ik al eerder opmerkte_ zien dat het laatste boek verplichte kost werd als onderdeel van het vak geschiedenis. Vele titels van Ewald Vanvugt, waaronder   adviseer ik ook te lezen als je werkelijk meer wilt weten over de koloniale tijd. In dit rijtje passen overigens eveneens mijn titels ‘ Vervlochten grenzen’ en ‘ Een meisje van honderd’ denk ik, of als aanvulling voor de ijverige lezer.         

    
                                                                                                            - Marion Bloem  -

Wie is Alfred Birney?

Alfred Birney is een nazaat van een Indische plantersfamilie. Zijn vader was afkomstig uit Surabaya en had Nederlandse, Oost-Javaanse, Chinese en Schotse 'roots' en zijn moeder was Nederlandse. Veelvuldig terugkerende thema's in zijn literaire werk zijn vervreemding van familie en het onvermogen tot identificatie met moederland of vaderland. Hij publiceerde romans, novellen, verhalen, columns, essays, kritieken, toneelteksten en journalistiek werk. Na dertig jaar schrijven voor een select publiek brak hij door bij het grote publiek met zijn bestseller De tolk van Java. Het boek werd de literaire sensatie van 2017 toen het in dat jaar werd bekroond met zowel de Henriëtte-Roland Holst-prijs als de Libris literatuurprijs.

©2020

Thema 1: Tweede Wereldoorlog in Azië

De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog en de periode daarna, tijdens de Politionele acties na de heftige opstand (Bersiap) van Indonesië tegen Nederland vormen het belangrijkste thema van deze roman. Er is in de Nederlandse literatuur veel meer aandacht besteed aan de oorlog in Europa dan aan de oorlog in Azië en Nederlands-Indië, terwijl er daar ook verschrikkelijke dingen gebeurden en Nederlands-Indië nota bene een deel van Nederland was. De Nederlanders hebben ook zeer gruwelijke dingen veroorzaakt daar.

Bekijk het volgende fragment uit de documentaire Klanken van Oorsprong en beantwoord de volgende vraag:

Waarom denk je dat veel (groot) ouders zwegen over deze heftige geschiedenis en er hun (klein) kinderen niet veel over vertelden?

Bekijk het fragment

Bron: 10-08-2020 | Omroep: OMROEP MAX 2Doc 2Doc: Klanken van Oorsprong

Thema 2: Vader-Zoon relatie

De tolk van Java gaat voor een groot deel over de vader van de hoofdpersoon. Die vader en zoon zijn gebaseerd op Alfreds vader en Alfred zelf. Hoofdpersoon Alan haat zijn vader tot op het bot, omdat zijn vader hem vaak mishandeld heeft. Daardoor moet hij naar een internaat. Alan vertelt in het boek dat zijn vader niet alleen als tolk heeft gewerkt tijdens de oorlog, maar ook veel gruwelijke handelingen heeft verricht, zoals mensen vermoorden. Zodra Alans vader overlijdt, heeft Alan zijn vader niet vergeven, maar heerst er wel een soort rust. Hij kan het verleden nu achter zich laten. In Nieuwsuur zegt de presentator dat het opschrijven van dit verhaal ervoor heeft gezorgd dat Alfred Birney de belangrijke Libris literatuur prijs won. Zonder dit verhaal was dat misschien niet gelukt.

Bekijk het fragment en beantwoord de volgende vraag:

Zou je een boek eerder lezen als het een prijs heeft gewonnen?

Bekijk het fragment

(Bron: 08-05-2017 | Omroep: NOS, NTR NIEUWSUUR Tolk van Java)

Meer fragmenten?

Kijk op beeldengeluidopschool.nl

https://www.beeldengeluidopschool.nl/#/home

Bekijk de volledige fragmentenlijst die hoort bij de transkoloniale boeken