11.5 erfelijke aandoeningen les 2

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Startopdracht:

Lees blz. 128 en maak opdracht 19.

Recessieve overerving

Komt pas tot uiting als je van beide ouders een recessief gen erft. 

Persoon die heterozygoot is -> gezond, maar drager 

Vader, moeder, jongetje met oranje shirt en gele shirt zijn dragers. 

Oefenen

PKU is een stofwisselingsziekte die recessief wordt overgeërfd. 

Beide ouders zijn heterozygoot. 

a. Wat zijn de genotypen van de ouders?

b. Zijn de ouders gezond of ziek? En zijn de ouders drager? ja/nee 

c. Maak een kruisingsschema en bereken de kans dat de ouders een kind krijgen met PKU. 

Antwoorden

PKU is een stofwisselingsziekte die recessief wordt overgeërfd.

Beide ouders zijn heterozygoot.

a. Wat zijn de genotypen van de ouders? Aa en Aa

b. Zijn de ouders gezond of ziek? En zijn de ouders drager? ja/nee

beide ouders zijn gezond, maar drager (dus drager? ja) 

c. Maak een kruisingsschema en bereken de kans dat de ouders een kind krijgen met PKU. 

Kans op een kind met PKU = 25%

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

Dominante overerving

Wordt veroorzaakt door een dominant allel. 

Komt tot uiting als je het dominante allel hebt (heterozygoot of homozygoot dominant)

Geen dragers!

Oefenen

De ziekte van Huntington is een dominant-overervende ziekte waarbij bepaalde delen van de hersenen worden aangetast door uitval van hersencellen. Moeder is homozoygoot recessief en vader is homozygoot dominant.

a. Wat zijn de genotypen van de ouders?

b. Zijn de ouders gezond of ziek? 

c. Maak een kruisingsschema en bereken de kans dat de ouders een kind krijgen met de ziekte van Huntington. 

Antwoorden

De ziekte van Huntington is een dominant-overervende ziekte waarbij bepaalde delen van de hersenen worden aangetast door uitval van hersencellen. Moeder is homozygoot recessief en vader is homozygoot dominant.

a. Wat zijn de genotypen van de ouders? Vader: AA, moeder: aa

b. Zijn de ouders gezond of ziek? Vader: ziek, moeder: gezond

c. Maak een kruisingsschema en bereken de kans dat de ouders een kind krijgen met de ziekte van Huntington.

Kans op een kind met Huntington: 100%

	A	A
a	Aa	Aa
a	Aa	Aa

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 11.5

Maken: opdracht 11, 13 t/m 16, 19 t/m 22

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf 

De ziekte van Huntington is een erfelijke aandoening die bepaalde delen van de hersenen aantast. Is het gen voor de ziekte van Huntington dominant of recessief?

1. dominant
2. recessief
3. dit kun je niet uit de gegevens opmaken

Een kind van twee gezonde ouders heeft een erfelijke aandoening. Het allel voor deze erfelijke aandoening moet dus aanwezig zijn bij de ouders. Het gen voor deze aandoening ligt op chromosoom 4.
Erft deze erfelijke ziekte dominant of recessief over of is dit niet te bepalen?

1. Dominant
2. Recessief
3. Niet te bepalen

Polydactylie is een erfelijke aandoening. Iemand die polydactylie heeft, heeft te veel vingers of tenen.

Waar bevindt zich het erfelijke materiaal voor polydactylie?
In de celkernen van...

1. alle lichaamscellen
2. afwijkende lichaamscellen
3. cellen van vingers en tenen
4. geslachtscellen

Homozygoot

Heterozygoot

Dominant

Reccessief

Intermediair

2 gelijke genen voor één eigenschap

2 ongelijke genen voor 1 eigenschap

overheersend gen van een paar

onderdrukt gen van een genenpaar

Beide genen zijn even sterk, komen beiden naar voren in fenotype

Een vrouw heeft 3 kinderen ze zijn allemaal jongens. Ze is zwanger van nummer 4. Hoeveel kans is er dat ze weer een jongen krijgt.

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Wat is de kans op nakomelingen in de F2-generatie met een heterogeen genotype?