Herhalingsweek les 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Herhalingsles 2

Startklaar:

• jas uit, telefoon weg
• schrift op tafel 

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7	Week 8
Concept 7	Concept 7	Concept 7	Concept 8	Concept 9	Concept 10	Concept 11 + 12	Uitloop + herhaling
H1	H1	H1 + H2	H2	H2	H3	H3	Samenvatting
		SO				SO

Inhoud periode 2

Programma periode 2

Overzicht stof periode 2 

Onderwerp	Boek systeem aarde
platentektoniek	Hoofdstuk 1
gesteentekringloop	§ 2.1
erosie en verwering	§ 2.2 en 2.3
wind- en zeestromen	§ 3.1 en 3.2
landschapszones	§ 3.3
landdegradatie	§ 3.4

Dus: Systeem Aarde H1, 2 en 3!

Programma vandaag

• Begrippen oefenrondje
• Uitleg of zelfstandig oefenen  
  - hoofdstuk 1
  - hoofdstuk 2
• Oefenen 
• Afsluiten

Lesdoelen

Aan het einde van deze les kan je antwoord geven op deze vragen:

• Hoe kan het dat aardplaten bewegen?
• Wat zijn de gevolgen van platentektoniek en hoe werkt dat precies?
• Welke groepen gesteenten zijn er en hoe ontstaan ze?
  
• Door welke processen wordt het aardoppervlak afgevlakt?
  
• Wat is de invloed van erosie en sedimentatie op de vorming van het aardoppervlak?

Begrippen oefenen!

Vaak kort herhalen = beter dan 1 keer lang leren

Iedereen zelfstandig begrippen oefenen via quizlet 

quizlet 

Begrippen wedstrijdje! 

Uitleg hoofdstuk 1: Platentektoniek

• Luister je mee: ga vooraan zitten met een pen en vul tijdens de uitleg de mindmap aan.
  
  
• Wil je zelfstandig werken ga dan alleen achterin zitten. 
  Je werkt in stilte aan de oefenopgaven. 
  
  

Wat weet je nog over...

Endogene processen

Opdracht: mindmap

• Luister naar de extra uitleg
• Vul je mindmap steeds verder aan 

Opbouw van de aarde

Kern

mantel

korst

Alfred Wegener

• Duitse meteoroloog 
• Aanwijzinigen voor bewegende continenten. 

Overeenkomsten tussen fossielen

1

Sporen van ijskappen

2

gesteenten / bergen

3

Alfred Wegener

• Pangea
• continenten waren lichter, zij drijven op iets wat 'vloeibaar' is

zijn theorie staat bekend als:
continental drift

Niemand geloofde Wegener. Waarom niet?

Men wist niet wat de drijvende kracht achter dit verschijnsel zou kunnen zijn. Wat is nou sterk genoeg om hele continenten te laten bewegen? 

Mid Oceanische rug

30 jaar na Wegener's dood           bewijs!

Diepte metingen, bergketens onderwater

Ouderdom van oceanische korst (paleomagnetisme)

3 drijvende krachten achter platentektoniek?

1. convectiestromen
2. ridge-push
3. slab-pull

Door platentektoniek...

Bergen

Vulkanen

Aardbevingen

Divergentie

• uit elkaar
• oceaan = mid-oceanische rug
  nieuwe korst groeit aan
  onderzeese vulkanen (niet explosief)
  lichte aardbevingen
• continent = rift valley 

Convergentie

• naar elkaar toe
• Oceaan + continent = subductie
• Oceaan + oceaan = subductie van
  oudere oceaanische korst
• continent + continent = berg
   

Transform

• langs elkaar heen
•  naast horizontale verschuiving,
  ook horsten en slenken
• aardbevingen

Schildvulkaan

Kenmerken:

- Lava zeer vloeibaar, waardoor het ver weg stroomt

- Effusieve uitbarsting

- Vulkaan heeft brede basis en
    flauwe hellingen

- Bij hotspots en divergerende
    plaatgrenzen

Spleetvulkaan

Kenmerken:

- Lava zeer vloeibaar, waardoor het ver weg stroomt 

- Effusieve uitbarsting

- Lava komt uit kilometerslange scheuren naar buiten

Stratovulkaan

Kenmerken:

- Lava is taai-vloeibaar door combi basalt en graniet
- Taaie lava verstopt in de kraterpijp

- Explosieve uitbarstingen 

- Vulkaan is kegel met kleine doorsnede en steile wanden

- Bij subductiezones

Caldeira

Kenmerken:

- Dak van magmakamer stort in door grote explosie

- Kratermeer in diepte die ontstaat

Uitzondering: Hotspots

Hotspot niet aan rand van plaat (bijv. Hawaii hotspot). 

Kenmerken:

- Uit onderste deel mantel komen hete mantelpluimen basaltisch

   materiaal boven (top pluim = hotspot)

- Materiaal brandt dwars door lithosfeer heen

- Mantelpluimen liggen vast in mantel en platen bewegen over hotspots     heen

Aardbevingen

Spanning en wrijving tussen platen

Hypocentrum = plaats waar aardbeving ontstaat

Epicentrum = plaats van aardbeving aan aardoppervlak loodrecht boven hypocentrum

Schaal van Richter

Tsunami's

Gebergtevorming

plooiingsgebergten

breukgebergten (horsten en slenken)

Programma vandaag

• Begrippen oefenrondje
• Uitleg of zelfstandig oefenen  
  - hoofdstuk 1
  - hoofdstuk 2
• Oefenen 
• Afsluiten

Wat weet je nog over...

Exogene processen

Korte recap H2

Endogene processen = vormen het landschap op aarde 
                                                        (zoals bergen)

Exogene processen = breken het landschap af 
                                           (door verwering en erosie)

Korte recap H2

Processen staan niet los van elkaar --> systeem aarde 

Korte recap H2

Een jong plooiingsgebergte, ontstaan door endogene krachten

Een oud gebergte, de spitse toppen zijn afgevlakt door verwering en erosie

Korte recap H2

Ontstaan van type stenen:

Gesteentekringloop

• Sedimentgesteente
• Stollingsgesteente
• Metamorfe gesteente

Korte recap H2

• Mechanische en chemische verwering
  
  
• Verweringsmateriaal wordt getransporteerd door wind/water/ijs 
  
  
• Erosie = schurende werking van materiaal, transport
  
  
• Sedimentatie = materiaal wordt ergens neergelegd  

Programma vandaag

• Begrippen oefenrondje
• Uitleg of zelfstandig oefenen  
  - hoofdstuk 1
  - hoofdstuk 2
• Oefenen 
• Afsluiten

Zelfstandig werken

Vraag die je klassikaal wilt bespreken?

Schrijf een vinkje achter het vraagnummer
De vragen met de meeste vinkjes worden besproken. 

Aantal vragen uitgelegd...

• Gletjsers hebben U-vormige dalen uitgesneden.

Mechanische of chemische verwering?

Hoe herkennen:
- Mechanische: het gesteente valt uiteen in kleine
stukjes

- Chemisch: mineralen lossen op

• Antwoord = Chemische verwering

Grote zandkorrels zijn zwaarder

Kleine zandkorrels zijn lichter

Lesdoelen

Aan het einde van deze les kan je antwoord geven op deze vragen:

• Hoe kan het dat aardplaten bewegen?
• Wat zijn de gevolgen van platentektoniek en hoe werkt dat precies?
• Welke groepen gesteenten zijn er en hoe ontstaan ze?
  
• Door welke processen wordt het aardoppervlak afgevlakt?
  
• Wat is de invloed van erosie en sedimentatie op de vorming van het aardoppervlak?

Begrippen oefenen!

Vaak kort herhalen = beter dan 1 keer lang leren

Iedereen zelfstandig begrippen oefenen via quizlet 

quizlet 

Begrippen wedstrijdje!