2425 H5.4 Herhaling aarde - endogene processen

5.4 Endogene processen
1 / 24
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvmbo, mavo, havo, vwoLeerjaar 1-6

In deze les zitten 24 slides, met tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

5.4 Endogene processen

Slide 1 - Tekstslide

Slide 2 - Video

Lesdoelen
  • Hoe wordt de ouderdom van de aarde gemeten?
  • Hoe is de aardbol opgebouwd?
  • Wat is het actualiteitsbeginsel?
  • Welke bewijzen zijn er voor het bewegen van de aardplaten?
  • Waarom bewegen de platen?
  • Welke drie bewegingen maken de platen?
  • Welk verband is er tussen de bewegingen van de platen en vulkanisme, aardbevingen en gebergtevorming?
  • Welke verschijnselen hangen samen met vulkanisme?
  • Wat zijn de kenmerken van een aardbeving? 

Slide 3 - Tekstslide

Opbouw van de aarde
Korst


Mantel

Kern

Slide 4 - Tekstslide

Slide 5 - Tekstslide

Alfred Wegener
  • Duitse meteoroloog 
  • Aanwijzinigen voor bewegende continenten. 
Overeenkomsten tussen fossielen
1
Sporen van ijskappen
2
gesteenten / bergen
3

Slide 6 - Tekstslide

Alfred Wegener
  • Pangea
  • continenten waren lichter, zij drijven op iets wat 'vloeibaar' is


Zijn theorie staat bekend als:
continental drift
Niemand geloofde Wegener. Waarom niet?
Men wist niet wat de drijvende kracht achter dit verschijnsel zou kunnen zijn. Wat is nou sterk genoeg om hele continenten te laten bewegen? 

Slide 7 - Tekstslide

Mid Oceanische rug
30 jaar na Wegener's dood           bewijs!
Diepte metingen, bergketens onderwater
Ouderdom van oceanische korst (paleomagnetisme)

Slide 8 - Tekstslide

3 drijvende krachten achter platentektoniek?
  1. ridge-push
  2. slab-pull
  3. convectiestromen

Slide 9 - Tekstslide

Door platentektoniek...
Bergen
Vulkanen
Aardbevingen

Slide 10 - Tekstslide

Divergentie
  • uit elkaar
  • oceaan = mid-oceanische rug
    nieuwe korst groeit aan
    onderzeese vulkanen (effusief)
    lichte aardbevingen
  • continent = rift vallei / breukgebergte/                                        horst en slenk

Slide 11 - Tekstslide

Convergentie
  • naar elkaar toe
  • Oceaan + continent = subductie/                                  diepzeetrog
  • Oceaan + oceaan = subductie van
    oudere oceaanische korst
  • continent + continent = berg
     

Slide 12 - Tekstslide

Transform
  • langs elkaar heen
  • aardbevingen

Slide 13 - Tekstslide

Schildvulkaan
Kenmerken:
- Lava zeer vloeibaar, waardoor het ver weg stroomt (mafisch, basalt)
- Effusieve uitbarsting
- Vulkaan heeft brede basis en
    flauwe hellingen
- Bij hotspots en divergerende plaatgrenzen

Slide 14 - Tekstslide

Spleetvulkaan
Kenmerken:
- Lava zeer vloeibaar, waardoor het ver weg stroomt (mafisch, basalt)
- Effusieve uitbarsting
- Lava komt uit kilometerslange scheuren naar buiten

Slide 15 - Tekstslide

Stratovulkaan
Kenmerken:
- Lava is taai-vloeibaar door combi basalt en graniet (felsisch, graniet)
- Taaie lava verstopt in de kraterpijp
- Explosieve uitbarstingen 
- Vulkaan is kegel met kleine doorsnede en steile wanden
- Bij subductiezones

Slide 16 - Tekstslide

Caldeira
Kenmerken:
- Dak van magmakamer stort in door grote explosie
- Kratermeer in diepte die ontstaat

Slide 17 - Tekstslide

Uitzondering: Hotspots
Hotspot niet aan rand van plaat (bijv. Hawaii hotspot). 
Kenmerken:
- Uit onderste deel mantel komen hete, basaltische mantelpluimen.Materiaal boven (top pluim = hotspot)
- Materiaal brandt dwars door lithosfeer heen
- Mantelpluimen liggen vast in mantel en platen bewegen over hotspots heen.

Slide 18 - Tekstslide

Slide 19 - Tekstslide

Aardbevingen
Spanning en wrijving tussen platen

Hypocentrum = plaats waar aardbeving ontstaat
Epicentrum = plaats van aardbeving aan aardoppervlak loodrecht boven hypocentrum

Schaal van Richter (magnitude) + schaal van Mercalli (intensiteit)



Op welke plekken komen diepe aardbevingen voor?
Bij subductie

Slide 20 - Tekstslide

Tsunami's

Slide 21 - Tekstslide

Slide 22 - Video

Gebergtevorming
plooiingsgebergten
breukgebergten (horsten en slenken)


Slide 23 - Tekstslide

Lesdoelen
  • Hoe wordt de ouderdom van de aarde gemeten?
  • Hoe is de aardbol opgebouwd?
  • Wat is het actualiteitsbeginsel?
  • Welke bewijzen zijn er voor het bewegen van de aardplaten?
  • Waarom bewegen de platen?
  • Welke drie bewegingen maken de platen?
  • Welk verband is er tussen de bewegingen van de platen en vulkanisme, aardbevingen en gebergtevorming?
  • Welke verschijnselen hangen samen met vulkanisme?
  • Wat zijn de kenmerken van een aardbeving? 

Slide 24 - Tekstslide