WEBB - Wereldeconomie 1.6 t/m 1.11

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom

5 vwo ECONOMIE  ||  2024-2025

Wat is globalisering?

Oorzaken internationale handel

Er is internationale handel omdat landen niet alle producten of diensten 

zelf kunnen produceren of leveren. 

Dit is met name vanwege:

(1) Klimaat: koffie, bananen, avocado, bepaalde vissen.

(2) Grondstoffen/producten/diensten zijn er niet (voldoende): olie, goud, elektriciteit, klei, graan.

(3) (Kost)prijzen zijn lager: sinaasappelen, laptops, kleding, bouwwerkzaamheden.

(4) Kwaliteit beter in het buitenland: smartphones, films en series.

(5) Ruimere keuze: auto's, supermarkt (meerdere soorten van alles).

https://www.sp.nl/achtergrond/drie-keer-wereld-over-voor-laagste-prijs

EXPORT

IMPORT

Overzicht import en export

Internationale concurrentiepositie

De internationale concurrentiepositie geeft aan in hoeverre een land in staat is om beter en/of goedkoper te produceren dan andere landen.

Internationale concurrentiepositie

Andersom:

Absoluut voordeel

Wanneer je specialiseert in een taak of een product ben je daar sneller of goedkoper in dan een ander. Je hebt een absoluut voordeel in geld of tijd

Het absoluut voordeel is daarom altijd een getal 

 

Absoluut voordeel

Een voordeel in een aantal benodigde uren per jaar

Voorbeeld:

Absoluut voordeel

Een voordeel in een aantal benodigde uren per week.

Voorbeeld:

Comparatief voordeel

Marcel heeft bij koken een comparatief voordeel ten opzichte van de kinderen verzorgen. 

Comparatief voordeel

Maar als je niet de snelste of goedkoopste (absoluut voordeel) bent, kan je nog wel een comparatief voordeel hebben. Dan kies je voor de optie waarin je relatief het kleinste verschil hebt met de ander. 

Het comparatief voordeel is daarom altijd een percentage of een factor

 

Oefenopgave: berekenen comparatieve kostenverschillen

Er zijn twee landen, A en B, die beide twee goederen consumeren (X en Y). 

Gegeven is wat het kost om de twee goederen in elk land te maken:

Opofferingskosten

In welke taak heeft Jo
een comparatief
voordeel?

	was	koken
Miep	1,5	2
Jo	2	3

1. was, want 2>3
2. koken, want 3>2
3. was, want 2/ 1,5= +33%
4. koken, want 3/2= +50%

1. Japan op voedsel en NL op computers
2. Japan op computers en NL op voedsel
3. Er is geen comparatief voordeel
4. Nederland heeft geen voordeel

NL Jpn
Computer 25 10
Voedsel 50 40

De opofferingskosten zijn als volgt:

1. NL voedsel: 2 computers Jpn voedsel: 4 computers Jpn computers: 0,25 voedsel
2. NL voedsel: 2 computers Jpn voedsel: 0,25 computers Jpn computers: 4 voedsel
3. NL voedsel: 2 computers Jpn voedsel: 0,25 computers Jpn computers: 4 voedsel
4. NL voedsel: 0,5 computers Jpn voedsel: 0,25 computers Jpn computers: 4 voedsel

Welke stelling is juist of onjuist?
I. Bij een optimale taakverdeling (ieder doet die taak,
waarin hij relatief het beste is) kunnen er 2 uur
bespaard worden t.o.v. de beginsituatie.
II. Er is hier sprake van een comparatief voordeel.

1. Beide zijn juist
2. I is juist II is onjuist
3. I is onjuist II is juist
4. Beide zijn onjuist

Oorzaken comparatieve kostenverschillen

• Beschikbare hoeveelheid productiefactoren.
• Kwaliteit productiefactoren.

Noem de productiefactoren.

Arbeid

• Relatief grote bevolking
  --> prijs van arbeid lager --> loonkosten belangrijk onderdeel van de kostprijs. 

• Hoogte arbeidsproductiviteit 
  Gemiddelde productie per werknemer per tijdseenheid. 
  Kwaliteit van arbeid (menselijk kapitaal)

Kapitaal

Natuurlijke hulpbronnen en de aanwezige kapitaalgoederenvoorraad. 

• Klimaat
• Aanwezigheid van grondstoffen

Wat valt onder kapitaal?

Kostprijs product

Hoeveel het kost om een product te maken. 

• Arbeidsproductiviteit, hoeveelheid arbeid, kwaliteit arbeid. 
• Kwaliteit kapitaal, hoeveelheid kapitaal, schaalvoordelen

Verzonken kosten 

• Kosten die zijn gemaakt en die je niet meer kunt terugverdienen als de activiteit wordt gestaakt, omdat er geen andere gebruiksmogelijkheden zijn.
• Invloed op schaalgrootte en versterken comparatief voordeel. 

Factorproductiviteit

Factorproductiviteit geeft aan hoe goed arbeid en kapitaal (machines) worden ingezet in een land. 

Factorproductiviteit stijgt door:

Scholing, specialisatie, veel R&D, innovaties, beter milieu, etc...

Productiestructuur

Rijkere landen

• Grote hoeveelheden kapitaalgoederen, hooggeschoolde bevolking.

Armere landen

• Grote hoeveelheden goedkope laaggeschoolde arbeiders vooral arbeidsintensieve productie. 

Multinational: 

een groot bedrijf dat in meerdere landen economisch actief zijn met de productie en/of verkoop van hun goederen en diensten.

Internationale arbeidsverdeling: Ieder land produceert goederen en diensten waar hij het best of het goedkoopst in is.

VOC als eerste multinational? 

Wat verhoogd de factorproductiviteit NIET?

1. corruptie
2. instituties
3. innovatie
4. hoge kwaliteit machines

Aan het werk

Maken 1.6 t/m 1.11

Nakijken

• Wat heb je goed gedaan?
• Wat kun je beter doen?

Lees de tekst

• Onderstrepen
• Samenvatten