Vwo 4 Nectar 7.3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Paragraaf 7.3

Deze periode (TW3)

• Hoofdstuk 5: Erfelijkheid 
• Hoofdstuk 7: Evolutie

Deze periode (TW3)

Deze periode (TW3)

Wat is natuurlijke selectie?

1. De best aangepaste diersoort zal overleven en nakomelingen krijgen.
2. De geleidelijke ontwikkeling van diersoorten op aarde.
3. Het reconstrueren van organismen aan de hand van fossiele resten.
4. Het onderzoek naar de overeenkomsten in erfelijke eigenschappen.

Wat is co-evolutie?

1. Het ene soort zorgt voor een snelle evolutie van het andere soort.
2. Twee soorten evolueren onafhankelijk van elkaar.
3. Twee soorten vertonen in de loop van de generaties aanpassingen aan elkaar.
4. Het ene soort zorgt voor mutaties in het andere soort.

Welk begrip past hierbij: Een kolibrie met lange bek en tong zuigt nectar uit een lange buisvormige bloem.

1. co-evolutie
2. micro-evolutie
3. macro-evolutie

Welk begrip past hierbij: Het percentage bruine bosuilen neemt toe ten opzichte van witte bosuilen door het warmere klimaat.

1. co-evolutie
2. micro-evolutie
3. macro-evolutie

Leerdoelen 7.2

Leerdoelen 7.3

VSR

V = variatie 

• binnen de populatie zijn (genetische) verschillen tussen organismen

S = selectie

• de organismen die het beste zijn aangepast aan de omstandigheden overleven

R = reproductie

• de overlevers kunnen zich voortplanten en krijgen nakomelingen die ok de gunstige eigenschappen hebben

Ontstaan van fossielen

Ontstaan van fossielen

Soorten fossielen: 

• Afdrukken
• Versteend
• Geconserveerd (bevroren, barnsteen, ...

Ontstaan van fossielen

Geologische tijdschaal

Uit je hoofd leren ....??

Of: BiNaS 94A !!

Ouderdomsbepaling

Relatieve ouderdomsbepaling: 

• m.b.v. gidsfossielen in dezelfde aardlaag

Ouderdomsbepaling

Absolute ouderdomsbepaling: 

• m.b.v. isotopen

Divergent en convergent

Homologe structuren

Analoge structuren

Missing link

Met hulp van gidsfossielen kunnen wetenschappers aardlagen dateren. Welke fossielen zijn het best te gebruiken als gidsfossielen?

1. Een fossiel van een soort dat alleen in een bepaald gebied voorkomt.
2. Een fossiel van een soort dat wijdverspreid voorkomt gedurende een korte tijd.
3. Een fossiel van een soort die gedurende lange tijd op aarde heeft geleefd.
4. Een fossiel van een soort die wijdverspreid voorkwam gedurende een lange periode

Wat is GEEN voorwaarde voor een gidsfossiel?

1. Het fossiel kwam in een bepaalde periode voor
2. Het fossiel kwam overal ter wereld voor
3. Het fossiel bevat C14
4. Het is bekend in welke periode het fossiel voorkwam

Een gevonden fossiel bevat 25% oorspronkelijke C14.
De halveringstijd van C14 is 5730 jaar.
Hoe oud is het fossiel?

1. 5730 jaar
2. 11460 jaar
3. 17190 jaar
4. 22920 jaar

Ouderdomsbepaling

C14 methode:

100% C14: 0 jaar

50% C14 (gehalveerd): 5730 jaar

25% C14 (nog een keer gehalveerd): 11460 jaar

In een bepaald organisme is nog maar 6,25% C14 aanwezig. Hoe oud is dit fossiel?

1. 5730 jaar
2. 11460 jaar
3. 17190 jaar
4. 22920 jaar

Leerdoelen 7.3

• Lezen 7.4 (5 min!)
• Maken 7.3: opdracht 18, 20, 23, 24

Aan het werk