7. Mensbeelden PG - Plato over het lichaam

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

7. Plato

Vorige les: Plessner

Excentrische positionaliteit 

Körper haben & Leib sein

Komende lessen

Heb of ben ik een lichaam?

Deze les

•  Het lichaam-geest probleem 
• Filmpje + kijkvraag
• Plato over het lichaam en de ziel
• Opdracht: Plato's wagenmenner

Lichaam en geest

Lichaam = de biologische materie waaruit mens en dier bestaan

Geest = het vermogen om te denken, voelen en willen 

Lichaam-geestprobleem: zijn lichaam en geest twee aparte substanties of niet?

Dualisme: lichaam en geest zijn twee aparte substanties

Monisme: lichaam en geest zijn één

Kijkvraag voor tijdens 

het filmpje:

Wat denk jij: zijn lichaam en geest één substantie of bestaan ze los van elkaar?

Zijn lichaam en geest één substantie of bestaan ze los van elkaar?

Wat denken jullie?

Plato

• Circa 427 - 347 v. Chr.
• Leerling van Socrates
• Leraar van Aristoteles
  
• Theorie over de Ideeën 
• Bekend van zijn dialogen

Plato over het lichaam

• Dualist: geest en lichaam zijn dus gescheiden
  
• 'Ik' = de ziel
• Drie delen van de ziel
• Allegorie vd wagenmenner

Lichaam

• Sterfelijk
  
• Heeft gebreken
  
• Wordt ziek en oud
• 'kerker voor de ziel'

Ziel

• Onsterfelijk
• Wil losraken van het lichaam en 'hogerop komen'
• Cyclus van wedergeboorte

Drie delen van de ziel

1. Rede (logos) moet bepalen wat het best is voor de ziel

2. Drift (thymos) moet de ziel beschermen door middel van emoties

3. Begeerte (eros) moet luisteren naar de regels van de rede

Drie delen van de staat

1. Leiders/filosoofkoningen moeten wijs zijn

2. Soldaten moeten moedig zijn

3. Het volk moet matig zijn en luisteren

De wagenmenner

• Plato stelt de ziel voor als een wagenmenner op een kar met twee paarden.
  
• De rede bestuurt de kar, en moet de drift en de begeerte onder controle houden.
  
• De begeerte luistert niet goed, en is ongehoorzaam, terwijl de drift  wel luistert naar de menner. 
  

Voorbeeld van de wagenmenner

Aan de ene kant wil je slapen omdat je moe bent (drift), maar aan de andere kant heb je ook zin om te gamen of op social media te gaan (begeerte). 

Je rede moet dan proberen om de 'paarden' onder controle te houden en ze de juiste richting in te sturen. 

Opdracht:  de wagenmenner

In groepjes van 2 - 3, op fluisterniveau, daarna klassikaal.

1. Teken de metafoor van de wagenmenner met twee paarden en geef aan hoe de drie delen van de ziel daarin terugkomen.

2. Bedenk een ander voorbeeld dat aansluit bij de wagenmenner.

3. Denken jullie dat Plato's wagenmenner een goede illustratie is van hoe de mens(elijke ziel) werkt? Waarom wel/niet? 

Volgende les: Merleau-Ponty

Lezen: 'Wat het lichaam weet' (uit: Filosofie Magazine)