2H wk 3 Formuleren 3, 4 en 5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom 2h

Aan het einde van deze les:

-  Weet je op welke manieren je kunt variëren in zinsopbouw om een tekst prettiger leesbaar te maken.

Lekker lezen!

Wat gaan we vandaag doen?

• Uitleg formuleren paragraaf 3 Variatie zinsopbouw
• Oefenen 
• Afronden 

Lees de tekst

De honden van Maxim stoeien met elkaar verderop op het strand. Dan roept Maxim dat de honden moeten komen, maar de honden negeren Maxims bevel en stoeien gewoon door. Waarom blijven die honden stoeien, als ik mijn honden roep? vraagt Maxim zich af.

- Wat valt op aan deze tekst?

- Wat zou je veranderen?

Lees de tekst

Twee kwajongens kwamen bij mijn moeder belletje trekken. Ze liep voor niets naar de deur. De vlegels belden nog eens aan. Moeder opende voor de tweede keer de deur. Niemand. Ze verstopte zich achter het gordijn. De rekels belden opnieuw aan. Moeder deed onmiddellijk open. Ze pakte één belhamel bij de arm. Ze zei: ‘Kom jij maar binnen, doerak.’ Moeder liet de schavuit een kwartier lang in de hal staan. Hij ontliep zijn straf dus niet, de schobbejak.

Wat valt op aan deze tekst?

Lees de tekst

Twee kwajongens kwamen bij mijn moeder belletje trekken. Ze liep voor niets naar de deur. De vlegels belden nog eens aan. Moeder opende voor de tweede keer de deur. Niemand. Ze verstopte zich achter het gordijn. De rekels belden opnieuw aan. Moeder deed onmiddellijk open. Ze pakte één belhamel bij de arm. Ze zei: ‘Kom jij maar binnen, doerak.’ Moeder liet de schavuit een kwartier lang in de hal staan. Hij ontliep zijn straf dus niet, de schobbejak.

In deze tekst hebben alle zinnen precies dezelfde volgorde: onderwerp (O) – persoonsvorm (P) – ander zinsdeel (A). 

Daarom is niet alleen variatie in woordkeuze nodig, maar ook variatie in zinsopbouw: de volgorde van de zinsdelen. Zo kun je woorden extra aandacht geven, bijvoorbeeld door ze vooraan de zin te zetten.

Variatie in zinsopbouw

• Zo varieer je in zinsopbouw
  
• Kies naast OPA ook de volgorde APO: ander zinsdeel – persoonsvorm – onderwerp.
  
• Maak nu en dan een vraagzin (POA): persoonsvorm – onderwerp – ander zinsdeel?
  
• Gebruik in teksten waar dat kan, zoals instructies en advertenties, ook de gebiedende wijs (PA). De zin begint dan met de persoonsvorm en bevat geen onderwerp.

Lees de tekst

Twee kwajongens kwamen bij mijn moeder belletje trekken. (OPA) Ze liep voor niets naar de deur. (OPA) Even later belden de vlegels nog eens aan, waarop moeder voor de tweede keer de deur opende. (APO) Omdat er weer niemand stond, verstopte moeder zich achter het gordijn, waar ze wachtte tot de rekels opnieuw aanbelden. (APO) Ze deed onmiddellijk open en pakte één belhamel bij de arm. (OPA) ‘Kom maar binnen, doerak’, zei ze. (PA) Een kwartier lang liet moeder de schavuit in de hal staan. (APO) Zo kreeg hij zijn straf, de schobbejak. (APO)

Aan de slag - Cursus 6 Formuleren

Wat:  Paragraaf 2: Variatie in woordgebruik: opdr 4 & 5

Paragraaf 3 Variatie in zinsopbouw: opdr 1 tm 4

Hoe: Zelfstandig

Nodig: laptop

Tijd: 20 min

Hulp: docent 

Geluid: heel zachtjes overleggen mag

Klaar: Ga verder met opdr 5 en 6

Wat heb je deze les geleerd?

Heb je nog een vraag over deze les?

Afronden

Aan het einde van deze les:

- Weet je op welke manieren je kunt variëren in zinsopbouw om een tekst prettiger leesbaar te maken.

Huiswerk:

Lezen in je leesboek

Welkom 2h

Aan het einde van deze les:

- ... weet je op welke manieren je voorbeelden kunt gebruiken om een tekst interessanter te maken.

Lekker lezen!

Wat gaan we vandaag doen?

• Uitleg formuleren paragraaf 4: Voorbeelden gebruiken
• SO Formuleren week 4/5
• Oefenen 
• Afronden 

Hoe zat het ook alweer?

1. Hoe kun je variëren in woordkeuze?

2. Hoe kun je variëren in zinsopbouw?

3. Wat zijn signaalwoorden voor een toelichting?

Welke tekst is aantrekkelijker?

(...) Niemand weet wat Donald Trump precies van plan is. Het is afwachten tot na zijn inauguratie op 20 januari. (...)

Of:

(...) Niemand weet wat Donald Trump precies van plan is. Zo heeft hij al aangegeven Groenland te willen kopen van Denemarken en wil hij het Panamakanaal terugvorderen van Panama. Bovendien heeft hij gezegd dat hij Canada bij de Verenigde Staten wil voegen en dat hij geweld hierbij niet zal schuwen. Het is afwachten tot na zijn inauguratie op 20 januari wat hiervan waarheid zal worden. (...)

Voorbeelden gebruiken

Met voorbeelden tekst aantrekkelijker maken. 

Voorbeelden gebruiken voor extra uitleg bij moeilijk woord of situatie.

Voorbeeld kan kort en krachtig zijn (paar woorden of een zin)  of juist lang (hele alinea)

Soms kun je in de eerste alinea van een tekst een voorbeeld geven dat het onderwerp duidelijk maakt.

"Ken je dat gevoel wanneer je bijvoorbeeld naar een andere kamer loopt en opeens niet meer weet wat je nu ging doen? Wetenschappers hebben nu ontdekt dat.... (...)"

Maken: Cursus 6 Formuleren

Wat:          paragraaf 4: Voorbeelden gebruiken - opdracht 1 tm 4

Hoe:         Zelfstandig

Nodig:     Laptop

Tijd:          20 min

Geluid:     Stilte

Hulp:        Docent loopt rond, steek je hand op bij vragen.

Klaar:      Ga door met opdracht 5 en 6

Afronding

Doel:

... weet je op welke manieren je voorbeelden kunt gebruiken om een tekst interessanter te maken.

Huiswerk:

Lezen in je leesboek, maak opdracht 5 en 6 van paragraaf 4 formuleren af (Voorbeelden)

Welkom 2h

Aan het einde van deze les:

- ... Weet je hoe je kunt variëren in zinslengte.

Lekker lezen!

Wat gaan we vandaag doen?

• Uitleg formuleren paragraaf 6 Variëren in zinslengte
• Oefenen 
• Afronden 

Variatie in zinslengte

- Je maakt een tekst aantrekkelijk door variatie in woordkeus en zinsopbouw. 

- Ook speelt de zinslengte een rol:  Te veel lange of korte zinnen achter elkaar=  saai. 

Afwisselen tussen lange en korte zinnen:

1) Lange zinnen zijn vaak samengestelde zinnen met meer dan één persoonsvorm.

2) Korte zinnen zijn vaak enkelvoudige zinnen met maar één persoonsvorm. Deze geven meer tempo aan de gebeurtenissen in een verhaal en passen dus het best bij actie.

LET OP: Pas op voor te lange zinnen, want …

- lange (samengestelde) zinnen zijn voor een lezer meestal moeilijker te begrijpen dan kortere (enkelvoudige) zinnen;

- je maakt sneller een formuleringsfout in een lange zin.

Aan de slag - Cursus 6 Formuleren

 Wat: Paragraaf 6: Varieren in zinslengte: opdr 1-4

Hoe: Zelfstandig

Nodig: boek, schrift, pen

Tijd: 15 min

Hulp: docent 

Geluid: heel zachtjes overleggen mag

Klaar: Ga verder met opdr 5 en 6

Wat heb je deze les geleerd?

Heb je nog een vraag over deze les?

Afronden

Aan het einde van deze les:

... weet je op welke manieren je kunt variëren in de zinlengte.

Huiswerk:

Lezen in je leesboek

Volgende week:

SO Formuleren paragraaf 2, 3, 4 en 6