Grammatica zinsdelen: hoofdstuk 4 (foutieve beknopte bijzin)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Formuleren

Hoofdstuk 3: foutieve beknopte bijzin

Programma 

• 10 minuten stil lezen
• uitleg foutieve beknopte bijzin
• opdrachten maken

Stil lezen

P

Pak je boek

Laptop dicht

Lezen in stilte

Lesdoel 

Aan het einde van deze les weet je wat een foutieve beknopte bijzin is, kun je deze herkennen en ken je twee manieren om de foutieve beknopte bijzin te verbeteren.

Beknopte bijzin

Een beknopte bijzin is een bijzin zonder onderwerp en persoonsvorm. Het 'denkbeeldige' onderwerp van de beknopte bijzin moet wel hetzelfde zijn als het onderwerp van de hoofdzin. 

Vind de beknopte bijzin met het voltooid deelwoord.

1. Na te zijn beroofd deden de toeristen aangifte.
2. De dag waarop hij was verdwenen, belden zijn ouders de politie.
3. Gearriveerd op Schiphol, zocht zij een hotel.

Vind de beknopte bijzin met het onvoltooid deelwoord.

1. Dromend over zijn toekomst viel hij in slaap.
2. Na te hebben gegeten ruimde zij de tafel af.
3. Al meerdere keren gewaarschuwd, reed hij toch weer te hard.

Vind de beknopte bijzin met ‘te + infinitief’

1. De stemming goed aanvoelend sloot Elsbeth de vergadering.
2. Na te zijn opgenomen in het hospitaal ontving zij kaartjes.
3. De portemonnee, gevonden op straat, bleek leeg te zijn.

Bekijk de volgende beknopte bijzin. Waarom is deze fout? "Na een uur in de oven te hebben gestaan, smulden de gasten van de taart."

verzwegen onderwerp

Het onderwerp is ‘verzwegen’ --> verzwegen onderwerp kun je meestal afleiden uit de hoofdzin!

voorbeeld:

Dromend over zijn toekomst (bekn. bz.) viel Camiel in slaap. 

Verzwegen onderwerp = Camiel

Theorie foutieve beknopte bijzin

Je kunt met een beknopte bijzin gemakkelijk een fout maken, wanneer je het verzwegen onderwerp uit het oog verliest.

Na het probleem te hebben besproken, kwam de tram aanrijden. 

Uit de hoofdzin blijkt dat de tram het onderwerp is. Dat moet ook het verzwegen onderwerp in de beknopte bijzin zijn. En dat is in de eerste zin niet het geval: een tram bespreekt geen problemen. Die zin is dus grammaticaal fout.

Foutieve beknopte bijzin

Het onderwerp van de beknopte bijzin moet dus hetzelfde zijn als de hoofdzin. 

Aangekomen op het vakantieadres meldde mijn vader zich aan de balie.

Deze zin klopt, want het onderwerp van de beknopte bijzin is 'mijn vader' en dat is hetzelfde onderwerp als de hoofdzin. 

Is deze zin juist?
Om vroeg op vakantie te kunnen gaan, vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

1. Ja
2. Nee

Is deze zin juist?
Lopend door het hete woestijnzand kregen de zwaarbeladen ezels al snel dorst.

1. Ja
2. Nee

Is deze zin juist?
Een kwartier te laat gearriveerd, was de voorstelling natuurlijk al begonnen.

1. Ja
2. Nee

Liggend op zijn badmat las Achmad zijn dagblad.

1. goede beknopte bijzin
2. foutieve beknopte bijzin

Bij school aangekomen, bleken zijn boeken nog thuis te liggen.

1. Beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

1. beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Kijkend uit het raam, viel plotseling een dakpan naar beneden.

1. foutieve beknopte bijzin
2. beknopte bijzin

Op onze vakantiebestemming aangekomen, vielen de mussen van het dak.

1. Beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Hoe verbeter je een foutieve beknopte bijzin?

1. Verander de beknopte bijzin in een gewone bijzin met een persoonsvorm en een onderwerp.
   
   
2. Verander de hoofdzin en vul daar het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin in.

Maken

Hoofdstuk 3 | Grammatica | Beknopte bijwoordelijke bijzinnen controleren. Maken:

Opdracht 1: Per zin 3 stappen: 

a. Noteer onderwerp van de hoofdzin.  ow (hz)

b. Noteer denkbeeldig onderwerp van bekn. bijzin. ( denkb. ow (bz)

c. Stel vast of zin goed of fout is en schrijf dat op.

Ik weet nu wat een foutieve beknopte bijzin is

JA!

Een beetje

Nee, ik moet nog meer oefenen

Ik ken nu twee manier om foutieve beknopte bijzinnen te verbeteren.

JA!

Een beetje

Nee, ik moet nog meer oefenen

Welke vragen heb je nog na deze les? Waar wil je nog extra uitleg over?