Branche 2 zh trauma

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

What's Happening - 

Branche ziekenhuis, deel 2 

Inhoud

verschillen in trauma's. 

trauma's wervelkolom

contusies in de thorax

buik en bekkentrauma's 

fracturen en wekedelentrauma van de extremiteiten. 

QUIZZ vragen

Leerdoelen

De student kan: 

- uitleggen wat de verschillende trauma’s inhouden en waaruit het onderzoek en de behandeling bestaat van wervelletsel en neurotrauma, thoraxtrauma, buik- en bekkentrauma en extremiteitentrauma.  

- uitleggen wat een whiplash en wervelfractuur en dwarslaesie zijn en wat de symptomen zijn. 

- uitleggen wat een contusie in het thoraxgebied is en in het specifiek uitleggen wat rib-, long-, borstbeen-, en hartkneuzing is en wat de bekendste symptomen zijn.  

- zes verschillende vormen van buik- en bekkentrauma benoemen en uitleggen te weten: maag-, darm-, lever-, milt-, nierletsel en bekkenfractuur.    

- onderscheid maken tussen fracturen, luxatie en weke delen trauma met betrekking tot trauma aan de extremiteiten. 

Beschrijf eens voor jezelf: wat is eigenlijk een trauma? En wat betekent 'een zorgvrager met een trauma/ongeval' voor jou als hulpverlener?

voorbeelden:  

Wat is een trauma? 

in het kort: Een gebeurtenis met ernstig lichamelijk 

        trauma (oftewel: schade aan het lichaam)

               M.U.V. Psychisch trauma (combinatie kan wel). 

 

Acuut lichamelijk letsel (in allerlei vormen)

 

Externe oorzaak >  Interne gevolgen. 

    dat wil zeggen: soms zie je aan de buitenkant, 

    maar half wat er aan hand is. De huid en buiten- 

    kant is intact, maar binnen kan er veel schade 

    zijn. 

 

Inschatten? eerste actie

licht trauma (huid wond bijv) : 

- huisartsen (post)  

 

Ernstiger trauma: 

- Ambulance

- Politie

- Brandweer

- MMT (mobile medisch team)

     - arts, VP, piloot

     - levensbedreigende situatie!

Inschatten wat voor een trauma incl de ernst. 

Waarheen? 

Waar wordt een patiënt dan heen gebracht?  en Waarom?? 

 

1e halte: Trauma centrum of S.E.H. 

     Met als doel: helpen van ernstig zieke zorgvragers (24/7  trauma team aanwezig) 

     Hier komt de patiënt op de traumakamer. 

     Speciale uitrusting (röntgen apparaat en andere belangrijke

                                            materialen). 

 

2e halte: I.C. of Traumatologie 

      Of eerst een operatie en vervolgens naar de 2e halte. 

      IC of traumatologie: alleen als zorgvrager stabiel is. 

Een zorgvrager heeft in haar had gesneden, het is niet diep, maar bloed als een gek. Wat is een goede stap nu om te nemen?

1. Ze gaat zelf naar de SEH
2. Er wordt een ambulance gebeld
3. Ze neemt contact op met de huisartsenpost
4. Ze plakt er een pleister op en gaat verder koken

Een zorgvrager is betrokken bij een auto ongeluk. Hij bloedt, zit vast in de auto en is niet aanspreekbaar.
Jij ziet dit. Wat is jouw eerste actie nu?

1. Je belt naar de huisartsenpost.
2. je belt naar 112 met verzoek om Traumaheli te sturen
3. Je belt met 112 en legt de situatie snel uit.
4. Je rent naar de auto en begint EHBO te verlenen.

Soorten trauma's

- Wervelletsel of neurotrauma. 

 

- Thoraxtrauma. 

 

- Buik- of bekkentrauma. 

 

- Extremiteitentrauma. 

Wervelletsel vs Neurotrauma

- Wervelletsel of neurotrauma. 

 

- Letsel door ongeval aan de wervels: Wervelletsel. 

- Beschadiging van zenuwweefsel via schedel o.i.d.: Neurotrauma. 

 

VB: Wervelletsel 

- Whiplash 

- Wervelfractuur > Dwarslaesie 

Neurotrauma: beschadiging van zenuwweefsel door trauma 

O

 

VB: Neurotrauma 

   - hersenschudding of hersenkneuzing 

   - schedelfractuur of schedelbasisfractuur 

   - epidurale of subdurale bloeding 

 

Onderzoek wervelletsel en/of neurotrauma: 

   - Uitgebreid lichamelijk onderzoek 

   - Reflextesten  en functietesten

   - Bloeddruk en ademhaling checken 

   - Beeldvormend onderzoek. 

Thoraxtrauma

Trauma aan de thorax of organen in de thorax. 

 

VB van thorax trauma: 

   - rib-, long-, borstbeen- of hartkneuzing (contusie) 

   - rib- en borstbeenbreuk (fractuur) 

   - middenrif- of bloedvat (bijvoorbeeld aorta) 

       ruptuur (scheur) 

   - pneumothorax (klaplong) 

 

Veel voorkomende complicatie: Hartritmestoornissen. 

 

Buik/bekkentrauma

Inwendig trauma met als oorzaak: 

    - Stomp voorwerp 

    - Steekwond 

    - Auto/fietsongeluk (stuur) 

 

VB. van: 

    - maag-, darm-, lever-, milt-, nierletsel 

    - bekkenfractuur 

 

Onderzoek: 

   - Beeldvormend 

   - Labonderzoek 

   

Extremiteitentrauma

Wat zijn extremiteiten?? 

 

VB van verschillende trauma’s: 

     bovenste extremiteit: schouder, bovenarm, 

                           elleboog, onderarm, pols, hand; 

     onderste extremiteit: heup, bovenbeen, knie, 

                          onderbeen, enkel, voet; 

     luxatie 

     wekedelenletsel. 

 

Onderzoek: 

     Beeldvormend

Hierna volgen nog een aantal vragen over de doorgenomen stof. 

Zo kun je checken voor jezelf of je het begrepen hebt. 

Stelling: Het maakt voor de acute benadering niet uit of er sprake is van een stabiele of instabiele wervelfractuur

1. waar
2. niet waar

Stabiele wervelbreuk

Bij een stabiele wervelbreuk is de wervel gebroken, maar blijft de wervel op zijn plek. De wervel kan niet verschuiven en kan het ruggenmerg niet beschadigen. Een stabiele wervelbreuk geneest meestal vanzelf, hiervoor is tijd nodig.

Instabiele wervelbreuk

Bij een instabiele wervelbreuk is er een gevaar dat de gebroken wervel zich kan gaan verplaatsen. Hierdoor kunnen zenuwen beschadigd raken. Dit is gevaarlijk omdat schade aan zenuwen kan leiden tot verlamming. Bij een instabiele wervelbreuk is er bijna altijd een operatie nodig.

Wat is de 'normale' diagnostiek voor een pneumothorax?
Naast anamnese en algemeen lichamelijk onderzoek.

1. auscultatie longen, CT-longen
2. ausculatatie longen, x-longen
3. x-longen en bloedgas
4. bloedgas, en CT-longen

Stelling: Het oplopen van een bekkenfractuur is niet anders of ernstiger dan het oplopen van een beenfractuur. Gips erom en klaar.

1. waar
2. niet waar

Bij een zorgvrager heeft het been ernstig beklemd gezeten. Het duurde wel even voordat ze hem bevrijd hadden. En nu hij weer vrij is, zegt de arts dat we moeten letten op nierproblemen. Huh? hoezo dat?

1. omdat hij die periode ook niet heeft kunnen plassen
2. de zenuwen hebben beklemd gezeten en die hebben een feedback naar de nieren.
3. Vanuit de holische aanpak van zorgverlening: kan zorgvrager nierproblemen krijgen.
4. Er kunnen afvallen stoffen vrijkomen door het crushsyndroom

Crush syndroom 

 Een crush-syndroom ontstaat door een zware stompe verwonding of een compressie-syndroom van de spieren waardoor deze beschadigd raken. Er ontstaat dan een lokale ontsteking en veel afvalstoffen komen vrij in de bloedbaan die schadelijk zijn voor de lever en de nieren. Dit kan resulteren in nierfalen en leverfalen en uiteindelijk tot shock.

Wat is geen bekende/veelvoorkomende late complicatie van een dwarslaesie?

1. decubitus
2. blaasretentie
3. oedeem in aangedane deel
4. pijn in aangedane deel

Een zorgvrager is gevallen. Hij is daarbij met zijn buik hard op een muurtje terecht gekomen. Hij komt bij jou ter controle omdat zijn vrouw daarop staat. Hij zegt zelf dat het allemaal wel mee valt. En dat bloedplassen dat gaat vanzelf wel over toch?
Wat kan hier aan de hand zijn?

1. een bloeding in de darmen
2. een bloeding van de lever
3. een bloeding van nieren
4. niks bijzonder, gaat vanzelf over.

Gips of een spalk worden toegepast om iets op zijn plek te houden (fixeren) en daarmee ook de pijn te verlichten. Bij welke aandoening wordt dit niet gebruikt?

1. luxatie gewrichten
2. fractuur extremiteiten
3. ribfracturen
4. luxatie gewrichten

Wanneer een zorgvrager een ribcontusie of ribfractuur oploopt, kan pneumonie een complicatie zijn. Leg uit, hoe dat komt en hoe we dat kunnen voorkomen.

Bij dit trauma kan een dwarslaesie ontstaan. Het risico hierop wordt groter als de zorgverlener niet goed handelt.

1. steekwond zijkant rug
2. stompbuiktrauma
3. bloeding hersenen
4. Wervelletsel

Bij deze aandoening is er beschadiging op getreden van de weefsels in de nek. Hierdoor is er vaak nek/hoofdpijn, pijn in rug, bewegingsbeperking, maar ook duizeligheid, misselijkheid, braken en concentratiestoornissen. In ernstigere vorm kan er krachtsverlies optreden.

1. CVA
2. Whiplash
3. neurotrauma
4. dwarslaesie

Luxaties komen in sommige gewrichten vaker voor dan in andere. Welk gewricht komt een luxatie het minste voor?

1. enkelgewricht
2. kniegewricht
3. schouder gewricht
4. vinger gewricht

'Letsel' aan de hersenen: sleep naar de goede plek toe. 

commotio cerebri

contusio cerebri

schedelbasis fractuur

schedel fractuur

geschud, niet beschadigd

geschud, niet beschadigd

max 15 min bewusteloos

max 1 uur amnesie

meer dan 15 min bewusteloos

> 1 uur amnesie

complicatie hersenbloeding, grotere kans

binnenste botdeel

buitenste botdeel

complicatie: bloevat beschadiging door botsplinter

Complicatie: bloeding hersenen, lekken liquor

Wat is HET risico van een ribfractuur?
(meerder antwoorden zijn een beetje goed. Er is er 1 ECHT goed)

1. hemothorax
2. pneumonie
3. hartritmestoornis
4. onregeling ademhaling

Er is sprake van een trauma (stomp of scherp) van de buik.
Afhankelijk van de situatie kan er als complicatie een peritonitis optreden. Let uit hoe dat kan?

Rondvraag

Vragen

en/of

 tips?

Dank je wel voor je inzet weer deze les. 

Volgende keer in de les: 

Ziekten van het hart, bloedvaten en bloed

Voorbereiding en bijbehorende literatuur: 

Zorgpad, Algemeen ziekenhuis hoofdstuk 11