4.4 Transplantatie en bloedtransfusie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Bescherming

4.4 - Transplantatie en bloedtransfusie

blz. 199

Lesprogramma

• Leerdoelen
• Uitleg
• Vragen
• Huiswerk
  

Leerdoelen

Je kunt beargumenteren welke problemen kunnen ontstaan door antigenen bij transplantaties en bloedtransfusies en op welke wijze deze kunnen worden aangepakt.

Transplantatie

• Orgaan of weefsel wordt vervangen door een orgaan of weefsel van een ander persoon (donor).
• Matchingsysteem: Bloedgroep en HLA factoren.
• Afstotingsreacties worden opgewekt door MHC-eiwitten de celmembranen van het getransplanteerde orgaan of weefsel --> worden gezien als antigenen door acceptor.

HLA

• Human Leukocyte Antigen 
• Chromosoom 6 en 7. Per loci kunnen meerder allelen voorkomen.
• HLA-matching --> kijken voor wie het orgaan het meest geschikt is

HLA

De verschillende HLA eiwitten waarop gematched wordt. 

Bron: https://www.matchis.nl/hla

HLA - matching

De verschillende HLA eiwitten waarop gematched wordt. 

Bron: https://www.matchis.nl/hla

Zijn patiënt en donor een match?

1. Ja, want 10 van de 12 zijn een match.
2. Nee, want maar 10 van de 12 zijn een match.

Afstotingsreacties

• Treden vooral op door cellulaire afweer 

Welke cellen spelen een rol bij een afstotingsreactie?

Bloedgroepen

Meest bekende: AB0 en rhesusfactor. 

Kijk naar de afbeelding

Wat is de bloedgroep van deze persoon? Ga voor nu uit van het AB0 systeem.

1. A
2. B
3. AB
4. 0

Wat is de rhesusfactor van deze persoon?

1. Positief
2. Negatief
3. Ik kan het niet zien
4. Ik snap het niet

Resusfactor

Allelen voor het AB0 systeem

Resusfactor: D en d 

DD/ Dd = +

dd = -

Terug naar erfelijkheid

Mevrouw Driessen heeft bloedgroep 0-

Beide haar ouders zijn negatief voor de resusfactor. 

Haar vader heeft bloedgroep 0 haar moeder heeft bloedgroep B.
Wat is het genotype van de moeder van mevrouw Driessen?

Vraagstuk erfelijkheid en evolutie

De schoonouders van mevrouw Driessen hebben bloedgroep 0+. Haar vriend weet niet wat zijn bloedgroep is. 

Welke bloedgroep volgens het AB0 systeem zal hun kind kunnen krijgen?

Bloedgroepen in evolutie

Hardy - Weinberg (binas 93D3)

Aan de hand van de gegevens; hoe groot is de kans dat een willekeurig individu bloedgroep AB heeft?

Huiswerk

Leren en maken 4.4

Opdr. 35 t/m 37