Thema 3 BS1: Gaswisseling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Tijdens een operatie is een patiënt aangesloten op een hart-longmachine. De taak van welke bloedsomloop wordt overgenomen door de machine?

1. Alleen de kleine bloedsomloop
2. Alleen de grote bloedsomloop
3. Zowel de kleine als de grote bloedsomloop

Is deze bloedsomloop open of gesloten? En enkelvoudig of dubbel?

1. Open, enkelvoudig
2. Open, dubbel
3. Gesloten, enkelvoudig
4. Gesloten, dubbel

Bij een dubbele bloedsomloop gaat een rode bloedcel van voet naar hersenen, ? keer door het hart?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 0

Cellen in de wand van de luchtpijp van de mens krijgen door bepaalde bloedvaten zuurstofrijk bloed toegevoerd.
Behoren deze bloedvaten tot de kleine of grote bloedsomloop?
Zijn deze bloedvaten vertakkingen van aders of slagaders?

1. kleine / aders
2. kleine / slagaders
3. grote / aders
4. grote / slagaders

Via welke stof kunnen zuurstofmoleculen diffunderen naar de cellen?

1. Bloedplasma
2. Weefselvloeistof
3. Lymfe

In diagram 1 is het volume van de linkerkamer
van het hart weergegeven.
Welke grafieken van diagram 2 geeft het
volume van de rechterkamer weer gedurende
deze periode?

1. Grafiek A
2. Grafiek B
3. Grafiek C

Max (hond) krijgt een bloedtransfusie via een linkervoorpootader. Een mogelijk gevolg van een afweerreactie na een bloedtransfusie is klontering van rode bloedcellen. De ernst van het gezondheidsrisico hangt samen met de plaats waar zo’n stolsel ontstaat.

Welk gezondheidsrisico kan rechtstreeks het gevolg zijn van een stolsel dat ontstaat in de linkervoorpootader?

1. een hartaanval
2. een herseninfarct
3. een longembolie
4. gedeeltelijke verlamming van de rechtervoorpoot

Bij de aanmaak van rode bloedcellen en de productie van EPO is er sprake van negatieve terugkoppeling. Welke factor zorgt voor de negatieve terugkoppeling in dit regelsysteem?

1. EPO gehalte in het bloed
2. zuurstofgehalte in het bloed
3. activiteit van het rode beenmerg
4. de hematocrietwaarde

neusholte

luchtpijp

long

middenrif

huig

slokdarm

longblaasje

Waarom kun je beter
met je neus ademhalen?

Thema 3: Gaswisseling en Uitscheiding

Basisstof 1: Gaswisseling

Leerdoelen

1. Je kunt van delen van het ademhalingsstelsel de functies en kenmerken noemen.
   
2. Je kunt beschrijven hoe zuurstof en koolstofdioxide door het bloed worden getransporteerd.

Neusslijmvlies met trilhaarepitheel

Slijmlaag houden stoffen vast. Trilharen bewegen stoffen naar buiten.

Gaswisseling = opname en afgifte van gassen aan de lucht. Dit gebeurt in de longblaasjes.

en dan nu...

 nog meer action in de taxion!

maak opgave 5 t/m 7

mensen thuis... maak het online!

Hb = hemoglobine

HbO2 = oxyhemoglobine = hemoglobine geladen met zuurstof

zuurstof wil van waar een hoge pO2 is naar waar een lage p02 is

In het neusslijmvlies vinden we ook de reukzintuigen.

Bijholten

De neusholte is verbonden met bijholten, welke ook slijm produceren, wat afgevoerd wordt door de neusholte. Bij verkoudheid zwelt het neus- en bijholteslijmvlies op, de uitgangen van de bijholten worden afgesloten en je hebt dat verstopte neus gevoel.

Andere functies van de bijholten kunnen zijn, o.a. resonantie bij het praten en de schedel lichter maken. 

Wet van Fick

BINAS 83A

Wet van Fick: n=D*A*(Δc/Δx)

Hoe groter het diffusieoppervlak (A), de diffusiecoëfficiënt (D)* en het concentratieverschil (Δc) hoe groter de diffusiesnelheid.

Hoe groter de diffusieafstand (Δx) hoe kleiner de diffusiesnelheid.

*diffusiecoëfficiënt (D): snelheid waarmee deeltjes (zoals moleculen of ionen) zich door een medium verspreiden als gevolg van diffusie. 

O₂ bindt aan hemoglobine

HbO₂ = oxyhemoglobine

CO₂  wordt H⁺ en HCO₃^-

H⁺ bindt aan hemoglobine

HCO₃^- in bloedplasma

Hb laat O₂ los

Veel CO2 in het bloed zorgt voor lage ph

Transport O₂

Transport CO₂

• Deel als CO₂ door bloedplasma vervoerd
• Deel CO₂ gebonden aan hemoglobine
• Grootste deel bindt met water tot H₂CO₃, valt uiteen tot HCO₃^- (ook door koolzuuranhydrase) en diffundeert naar bloedplasma. Ladingsverschil rode bloedcellen opgelost door Cl^-, vrijgekomen H⁺ gebonden aan hemoglobine, O₂ komt vrij

Transport CO₂

• Longhaarvaten opgeloste CO₂ vanuit bloedplasma naar alveolaire vocht.
• Hemoglobine gebonden CO₂ en H⁺ komt vrij.
• HCO₃^- vanuit bloedplasma naar rode bloedcellen, vormt H₂CO₃ met H⁺ , wordt door koolzuuranhydrase meteen gesplitst in CO₂ en H₂0.
• Veel CO2 in het bloed zorgt voor lage ph

Partiële druk: pO₂ en pCO2 

0% Hb

100% HbO2

100% Hb

0% HbO2

Een klein beetje zuurstof lost op in bloedplasma, het grootste deel wordt geboden aan hemoglobine (Hb) in de rode bloedcellen.

Bij meer CO₂ wordt makkelijker zuurstof afgegeven bij dezelfde zuurstofdruk.

Bohr-effect = hogere afgifte O₂ door Hb vanwege hogere temperatuur of pCO2

VRAGEN

Vragen?

Zet de orgaanstelsels op de juiste plek in het schema. 

Bloedvatenstelsel

Ademhalingstelsel

Verteringstelsel

Via welk proces wordt er zuurstof opgenomen en koolstofdioxide afgegeven?

1. Actief transport
2. Exocytose
3. Osmose
4. Diffusie

Geeft B het zuurstofrijke of zuurstofarme bloed aan?

Geeft Y koolstofdioxide of zuurstof aan?

1. B - rijk Y - zuurstof
2. B - rijk Y - koolstofdioxide
3. B - arm y - zuurstof
4. B - arm Y - koolstofdioxide

Bij Harm meten we de volgende waardes van de uitgeademde lucht:
zuurstof 17%; koolstofdioxide 3%.
Wat is vermoedelijk de samenstelling geweest van zijn ingeademde lucht?

1. Zuurstof 16%, koolstofdioxide 4%
2. Zuurstof 21%, koolstofdioxide 4%
3. Zuurstof 16%, koolstofdioxide 0,04%
4. Zuurstof 21%, koolstofdioxide 0,04%

Hb + O2 -> HbO2

Dit proces vindt plaats in de/het ...

1. longen
2. weefsels van overige organen
3. hart

Hemoglobine bevindt zich in de/het...

1. witte bloedcellen
2. bloedplaatjes
3. rode bloedcellen
4. bloedplasma

Bestudeer de afbeelding.

Wat is waar?

1. Een hogere temperatuur leidt tot een betere verzadiging van Hb
2. Een lagere pH leidt tot een betere verzadiging van Hb
3. Als de temperatuur stijgt, kan er minder O2 binden aan Hb
4. Als er minder O2 bindt aan Hb, dan daalt de temperatuur

Huiswerk voor de volgende les

1. Je hebt op bvj online de volgende opgaven gemaakt: 1 t/m 7 (van basisstof 1 uit thema 12)