Herhaling - Grammatica zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Herhaling

voor de toppers van 1Aa

Lesdoel

Ik kan een zin in zinsdelen verdelen.

Ik kan alle zinsdelen benoemen:

pv, wg/ng, ow, lv, mv en bwb.

Persoonsvorm (pv)

Onderwerp (ow)

Werkwoordelijk gezegde (wg) of Naamwoordelijk gezegde (ng)

Lijdend voorwerp (lv)

Meewerkend voorwerp (mv)

Bijwoordelijke bepaling (bwb)

Binnen twee weken moesten we de boete betalen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Deze schoenen moeten binnen veertien dagen worden geruild.
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Deze schoenen zijn vies geworden.
Heeft deze zin een wg of ng?

1. wg
2. ng

De mensen zijn opeens gaan staan.
Heeft deze zin een wg of een ng?

1. wg
2. ng

Ieder jaar doet Bas mee aan het toernooi.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

De leraar zit in een hoekje te lezen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

De lieve buurmeisjes zijn heel braaf aan het spelen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Rol van de zinsdelen

Sommige zinsdelen 'doen' iets, andere 'ondergaan' het, weer andere 'krijgen' het:

De kinderen gaven de brave hond een bot.

doen het                       krijgt het        ondergaat het

                                                                  

     OW                                MV                       LV

      

De kinderen gaven de brave hond een bot.

   doen het                        krijgt het        ondergaat het

       OW                                   MV                         LV

*Welke vraag kun je stellen om erachter 

te komen wat het lijdend voorwerp is?

*Welke vraag kun je stellen om erachter te 

komen wat het meewerkend voorwerp is?

Lijdend voorwerp

Niet alle werkwoorden kunnen een lv bij zich hebben. 

Vergelijk:

wassen - zitten

knippen - opschieten

eten - slapen

Maak twee zinnen waar 'de schapen' in voorkomt.

In de eerste zin is 'de schapen' onderwerp, in de tweede zin een lijdend voorwerp. 

Macha koopt vanmiddag een zak drop voor Julia.
Wat is het lv?

1. Macha
2. vanmiddag
3. een zak drop
4. voor Julia

Mijn oma belde laatst per ongeluk de politie.
Wat is het lv?

1. Mijn oma
2. de politie
3. per ongeluk
4. Er is geen lv in deze zin

De lieve prinses schonk de briljant aan de tuinman.
Wat is het mv in deze zin?

1. De lieve prinses
2. aan de tuinman
3. de briljant
4. Er is geen mv in deze zin

De koffiejuffrouw plaagde de boekhouder gisteren.
Wat is het mv in deze zin?

1. De koffiejuffrouw
2. de boekhouder
3. gisteren
4. Er is geen mv in deze zin

Meewerkend voorwerp (mv)

Komt zowel met als zonder aan voor:

Irma gaf een horloge aan haar vriend.

Irma gaf haar vriend een horloge.

Voor is wat lastiger weg te laten:

Ik zal voor Fleur een nieuwe broek kopen.

  Bijwoordelijke bepaling

Het licht ging uit.

Het licht ging om elf uur uit.                  (wanneer?)

Het licht ging uit in de slaapkamer.     (waar?)

Knipperend ging het licht uit.                (hoe?)

Door kortsluiting ging het licht uit.      (waardoor?)

Ook de vraagwoorden zelf (wanneer, waar, hoe, enz.) zijn bijwoordelijke bepalingen!

Waarom zeg jij het antwoord steeds voor? 

Ontleed de zin als volgt: (als een zinsdeel niet in de zin staat, zet je een kruisje)

pv = 

ow = 

wg =

ng = 

lv = 

mv = 

bwb =

Nu jij!

1. Onze leraar ontvangt ieder jaar postzakken vol Valentijnskaarten.

2. Voor deze functie lijkt zij de beste kandidaat te zijn.

3. Ik heb Jozef na het feestje mijn fiets uitgeleend.

4. Vanwege de gladheid is de gemeente zout aan het strooien op de snelwegen.

5. Sinds vorige week geeft de snackbar op de hoek een bakje roomijs weg aan elke tiende bezoeker.

6. Hij bleek plotseling migraine te hebben. 

1. Onze leraar ontvangt ieder jaar postzakken vol Valentijnskaarten.

pv = ontvangt

ow = onze leraar

wg = ontvangt

lv = postzakken vol Valentijnskaarten

mv = X

bwb = ieder jaar

2. Voor deze functie lijkt zij de beste kandidaat te zijn.

pv = lijkt

ow = zij

ng = lijkt [de beste kandidaat] te zijn

lv = X

mv = X

bwb = voor deze functie

3. Ik heb Jozef na het feestje mijn fiets uitgeleend.

pv = heb

ow = ik

wg = heb uitgeleend

lv = mijn fiets

mv = Jozef

bwb = na het feestje

Vanwege de gladheid is de gemeente zout aan het strooien op de snelwegen.

Sinds vorige week verkoopt de snackbar op de hoek het lekkerste roomijs. 

Hij bleek plotseling migraine te hebben. 

4. Vanwege de gladheid is de gemeente zout aan het strooien op de snelwegen.

pv = is

ow = de gemeente

wg = is aan het strooien

lv = zout

mv = X

bwb = vanwege de gladheid, op de snelwegen

5. Sinds vorige week geeft de snackbar op de hoek een bakje roomijs weg aan elke tiende bezoeker. 

pv = geeft

ow = de snackbar op de hoek

wg = geeft weg

lv = een bakje roomijs

mv = aan elke tiende bezoeker

bwb = sinds vorige week

6. Hij bleek plotseling migraine te hebben. 

pv = bleek

ow = hij

wg = bleek te hebben

lv = migraine

mv = X

bwb = plotseling

Kom maar door met die toets!

😒🙁😐🙂😃

Welk onderdeel vind je nog lastig?

Extra oefenen:

     De Brug                                               Cambiumned.nl