Thema 3 Genetica BS2 Genenparen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Thema 3 Genetica

Basisstof 2 genenparen

WAT

* lezen basisstof 3.2 en 3.3

** maken + nakijken opdr. 14-23       en opdr. 27 t/m 37

*** testjezelf 3.2 en 3.3
     puzzel erfelijkheid op
     biologiepagina.nl

     

HOE

individueel

in stilte

HULP NODIG

1. kijk in de tekst in je basisstof
2. schrijf je vraag op, vraag na afloop of tijdens een R-les aan je docent

actie - IN STILTE

Zet de begrippen in de juist volgorde van groot naar klein.

Chromosoom

Gen

Genoom

Nucleotide

Stikstofbase

H3: 

Genetica

BS 2: 

Genenparen

Begrippen: homozygoot, heterozygoot, dominant allel, recessief allel, drager onvolledig dominant, intermediar fenotype, codominant, recombinatie, genetische variatie

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen hoe het fenotype van een organisme tot stand komen en hierbij de begrippen homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief gebruiken. 
2. Je kunt beschrijven hoe door recombinatie  nieuwe combinaties van allelen ontstaan.

Gen en allel

gen = stuk dna codeert voor 1 eigenschap

• chromosomen komen in paren voor, dus genen ook

allel = één van de verschillende varianten van een gen

2 homologen chromosomen

Homozygoot: allebei de genen zijn hetzelfde  

Heterozygoot: de genen zijn verschillend

dominant allel: dit gen komt tot uiting

• notatie = hoofdletter A

recessief allel: komt alleen tot uiting wanneer er geen dominant allel aanwezig is

• notatie = zelfde letter, maar dan klein a

Drager

Een heterozygoot is een drager van het recessieve allel.

Dat kan bijv. voor een gen zijn dat codeert voor de haarkleur, maar ook voor een gen dat leidt tot een ziekte.

Onvolledig dominant

• Bijvoorbeeld bij oogkleur
• Het recessieve allel komt een beetje tot uiting in het fenotype
• Allel voor bruine ogen is onvolledig dominant

onvolledig dominant = 

een recessief allel dat bij een heterozygoot individu een beetje tot uiting komt in het fenotype

intermediair fenotype = 

beide allelen komen in een mengvorm tot uiting in het fenotype

codominantie = 

beide allelen komen volledig tot uiting in het fenotype

fenotype              notatie

aa

AA

Aa

A^RA^R : rood

A^RA^{W :roze}

A^WA^{W: wit}

ARAR : rood

AWAW: wit

AWAR = rood met witte vlekken

Juiste manier van noteren

AA = homozygoot dominant

aa = homozygoot recessief

Aa = heterozygoot

I^RI^R = dominant + letter kleur

I^wI^w = dominant + letter kleur

I^wI^R = dominant + mengsel kleur

Recombinatie

Recombinatie is het herverdelen van erfelijke eigenschappen en leidt tot genetische variatie onder nakomelingen.

Genetische variatie is belangrijk voor het overleven van een soort.

2n = 6

2³ 

mogelijkheden

2 gelijke allelen (genen) voor een eigenschap noemen we:

1. Homozygoot
2. Heterozygoot
3. Dominant
4. Recessief

Welke eigenschap komt tot uiting bij een heterozygoot allelenpaar?

1. de dominante eigenschap
2. de recessieve eigenschap

Pjotr zijn lettercode voor haarkleur is Aa. Zijn haar is bruin. Is de kleur voor zijn haar dominant of recessief?

1. Dominant
2. Recessief

Aa kan je ook wel omschrijven als:

1. Homozygoot dominant
2. Heterozygoot
3. Homozygoot recessief
4. Heterozygoot dominant

Genetische variatie onstaat door ........... en .............. (blz 178 en 179 kan je helpen)

Als uit een rode en een witte plant, roze planten ontstaan, dan is de overerving..........?

1. intermediair
2. recessief
3. autosomaal
4. heterozygoot

Welke omschrijving hoort (het best) bij de plaats van het vraagteken?

1. Chromosomenpaar
2. Allelenpaar
3. Genenpaar
4. Zowel genen- als allelenpaar

Waar of niet waar:
Een chromosoom is een gen

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een allel?

1. De invulling van een gen
2. Een van de genen van een genenpaar

Aan de slag

Maken:

Opdrachten uit het boek:

14 t/m 26

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen hoe het fenotype van een organisme tot stand komen en hierbij de begrippen homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief gebruiken. 
2. Je kunt beschrijven hoe door recombinatie  nieuwe combinaties van allelen ontstaan.