MMA4 - 3.1: Organismen in hun omgeving

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 3: Organismen leven samen

Paragraaf 1: Organismen in hun omgeving

Wat gaan we doen?

• Herhaling en afmaken H3: Organismen leven samen (ecologie)
• Uitleg paragraaf 1: Organismen in hun omgeving
• Aan het werk!  

Wat is ecologie?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Beschrijven wat ecologie is;
• Onderscheid maken tussen biotische en abiotische factoren;
• Beschrijven hoe planten zijn aangepast aan hun omgeving;
• Beschrijven hoe dieren zijn aangepast aan hun omgeving;
• Beschrijven hoe dieren zijn aangepast aan hun leefwijze.

Biotisch en abiotisch

• Als je de relatie van organismen en hun omgeving bestudeerd, noem je dat ecologie.
• Als de invloeden vanuit de levende natuur komen, dan noem je dit een biotische factor.
• Als de invloeden vanuit de levenloze natuur komen, dan noem je dit een abiotische factor.

Biotisch en abiotisch

• Alle biotische en abiotische factoren samen vormen een ecosysteem.

Geef 2 voorbeelden van biotische factoren

Geef 2 voorbeelden van abiotische factoren

Aangepaste planten

• Voorjaarsbloeiers: Aangepast aan leven in donkere bossen.
• Klimplanten: Klimmen langs bijvoorbeeld bomen omhoog naar het licht
• Wortelrozetten: Door de wortelrozet blijft er ruimte over voor de plant
• Woestijnplanten: Aangepast aan de hete, droge omgeving. Er verdampt weinig water (kleine / geen bladeren)

Aangepaste dieren

• Warmbloedig: De lichaamstemperatuur is min of meer constant.
• Koudbloedig: De lichaamstemperatuur is afhankelijk van de omgeving.

Aangepaste dieren

• Door Isolatie houden dieren in een koude omgeving hun warmte goed vast.
• Dit kan door bijvoorbeeld een dikke vetlaag of door veren/haren op te zetten.
• In een warme omgeving hebben dieren juist een dunne vetlaag, dunne vacht en bijvoorbeeld grote oren.

Beschrijf een verschil tussen de poolhaas en de woestijnhaas, en hoe dit helpt bij de omgeving

Aangepaste dieren

• Planteneters hebben plooikiezen om plantendelen mee fijn te malen.
• Vleeseters hebben knipkiezen om dieren in stukken te scheuren.

plooikiezen                              knobbelkiezen                 knipkiezen

Aangepaste dieren

• Roofvogels hebben grijppoten om hun prooi mee vast te pakken.
• Watervogels hebben zwempoten
• Weidevogels hebben steltpoten voor hoog gras en ondiep water.
• Boomvogels hebben klimpoten om op en neer langs boomstammen te klimmen.

Aangepaste dieren

• Roofvogels hebben een haaksnavel om de prooi aan stukken te scheuren.
• Insectenetende vogels hebben een pincetsnavel om insecten tussen boomspleten uit te peuteren.
• Zaadetende vogels hebben een kegelsnavel om zaden open te breken.
• Eenden/ganzen hebben een zeefsnavel om plantjes/diertjes uit het water te zeven

Verschillende soorten snavels

Aan het werk!

Wat: Opdracht 1, 2, 3, 4, 7, 9, 10, 11, 13, 15, 17, 18, 20, 21 van 3.1

Hoe: Fluisteren, tweetallen

Tijd: 15 minuten

Hulp: Overleg met je buur/raadpleeg je boek/steek je vinger op

Klaar: Nakijken en verbeteren, 3.2 lezen 

Uitkomst: Paragraaf 3.1 af volgens de planner