TL-3 3.1 Organismen in hun omgeving

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 3: Planten en dieren

Planning

Wat doen we deze periode?
Paragraaf 3.1: Organismen in hun omgeving

Quiz

Periode 2

Toets (PTB): Hoofdstuk 3 - Planten & Dieren

Tentamen  (PTA): Hoofdstuk 3 - Planten en Dieren +

                                    Hoofdstuk 4 - Waarnemen en reageren

Leerdoelen

• Kunnen uitleggen wat biotische en abiotische factoren zijn, inclusief voorbeelden.
• Voorbeelden kunnen noemen van hoe planten zijn aangepast aan hun omgeving.
• Voorbeelden kunnen noemen van hoe dieren zijn aangepast aan hun omgeving.

Wat betekent biologie?

Factoren

• Biotische factoren: Invloeden uit de levende natuur.

• Abiotische factoren: Invloeden uit de levenloze natuur.

• Alle biotische en abiotische factoren in een gebied samen, vormen een ecosysteem.

Zandbodem

Gras

Aanpassingen

• Ieder organisme past bij het ecosysteem waarin hij leeft
  
  

• Een aanpassing is een eigenschap van een organisme, waardoor hij goed kan overleven in zijn ecosysteem.

Voorjaarsbloeiers

Klimplanten

Wortelrozetten

Woestijnplanten

Hoe noemen we een eigenschap van een organisme, waardoor hij goed kan overleven in zijn ecosysteem?

Maken opdrachten (p. 135)

4, 5, 8 en 10

Dieren: aanpassing aan temperatuur

Isolatie bij warmbloedige dieren

• Vogels kunnen hun veren opzetten (laag stilstaande lucht tussen > houdt de warmte vast)

• Zoogdieren krijgen in de winter een wintervacht.

Overleven in een koude omgeving

Kijk naar de afbeelding hiernaast. Wat is de belangrijkste aanpassing voor de walrus?

Overleven in een koude omgeving

Een hele dikke vetlaag

Poolhaas en Californische haas

Het vasthouden van warmte heet

A: Warmbloedigheid

B: Koudbloedigheid

C: Isolatie
D: Aanpassing

Dieren: aanpassing aan leefwijze

Hoe zijn dieren aangepast aan hun leefwijze?

• Planteneters hebben plooikiezen. 
  
• Met de richels in de kiezen kunnen ze plantenmateriaal goed fijnmalen.
• Snijtanden: 'knippen' gras

Hoe zijn dieren aangepast aan hun leefwijze?

• Vleeseters hebben knipkiezen.

• Vleeseters hebben ook grote hoektanden om hun prooi te doden.

Plooikiezen horen bij:

A: Alleseter

B: Planteneters

C: Vleeseters

Verschillende soorten snavels

Verschillende soorten poten

Verschillende soorten poten

Wat kunnen vogels met deze poten goed?

A: Prooien grijpen

B: Zwemmen
C: Klimmen

D: Door hoog gras lopen

Maken opdrachten (p. 140)

12, 15, 20, 21, 23

Huiswerk: 4, 5, 8, 10, 12, 15, 20, 21, 23
Klaar? Maak rest van de opdrachten

Een paardenbloem groeit plat en breed op de grond. Hoe heet deze aanpassing?

1. Wortelrozet
2. Klimop
3. Worteldek
4. Afdekking

Biotisch

Abiotisch

Wind

Lucht

Zuurstof

Water

Grond

Roofvijanden

Soort

genoten

Plant

Bacterie

Voedsel

Een voorbeeld van een biotische factor is:  

1. Grondsoort
2. Hoeveelheid wind
3. Roofvijanden
4. Temperatuur

Hoe noem je het geheel van alle biotische en abiotische factoren in een bepaald gebied? 

1. Ecosysteem
2. Ecologie
3. Abiotische factoren
4. Biotische factoren

Deze plant groeit voordat de bomen bladeren krijgen. Zo krijgen ze voldoende licht.

1. Klimplant
2. Voorjaarsbloeier
3. Planten met wortelrozet

Woestijnplanten gaan waterverlies tegen door:

1. Dunne grote bladeren zonder waslaag
2. Dikke kleine bladeren met waslaag

Konijnen in warme streken hebben:

1. Kleine oren, om hun warmte kwijt te raken
2. Grote oren, om hun warmte kwijt te raken

Knipkiezen horen bij:

1. Alles eters
2. Planteneters
3. Vleeseters