2. Kunst door de eeuwen heen: Een ontdekking van verschillende kunststromingen

Kunst door de eeuwen heen: Een ontdekking van verschillende kunststromingen

Er bestaan veel discussies over wanneer de oudste kunstwerken ter wereld werden gemaakt. Al in de prehistorie doken er kunstwerken op.
1 / 48
volgende
Slide 1: Tekstslide
PAVSecundair onderwijs

In deze les zitten 48 slides, met interactieve quiz en tekstslides.

Onderdelen in deze les

Kunst door de eeuwen heen: Een ontdekking van verschillende kunststromingen

Er bestaan veel discussies over wanneer de oudste kunstwerken ter wereld werden gemaakt. Al in de prehistorie doken er kunstwerken op.

Slide 1 - Tekstslide

Kunst is van alle tijden
Ook in het oude Egypte, in de tijd van de Grieken en de Romeinen en in de middeleeuwen maakte men kunst.

Slide 2 - Tekstslide

Wat weet je al over verschillende kunststromingen?

Slide 3 - Woordweb

Inleiding tot kunststromingen
Wat zijn kunststromingen en waarom zijn ze belangrijk? Laten we ontdekken.

Slide 4 - Tekstslide


Een stier uit de 'Grot der Stieren' in Lascaux.

Prehistorische rotstekeningen beelden de jacht op dieren af. Maar in die tijd werd dat niet gezien als kunst. Men denkt dat de afbeeldingen werden gemaakt uit angst voor wilde dieren. De prehistorische mens zou door de tekeningen zijn angst beter hebben kunnen verwerken

Slide 5 - Tekstslide


Een stier uit de 'Grot der Stieren' in Lascaux.

Prehistorische rotstekeningen beelden de jacht op dieren af. Maar in die tijd werd dat niet gezien als kunst. Men denkt dat de afbeeldingen werden gemaakt uit angst voor wilde dieren. De prehistorische mens zou door de tekeningen zijn angst beter hebben kunnen verwerken
Prehistorische rotstekeningen beelden de jacht op dieren af. Maar in die tijd werd dat niet gezien als kunst. Men denkt dat de afbeeldingen werden gemaakt uit angst voor wilde dieren. De prehistorische mens zou door de tekeningen zijn angst beter hebben kunnen verwerken.

Slide 6 - Tekstslide


Een stier uit de 'Grot der Stieren' 
in Lascaux.

Slide 7 - Tekstslide


Naast rotsschilderingen zijn er uit de prehistorie ook kleine beeldjes teruggevonden.

Een beeldje van een vrouw werd overal ter wereld gevonden. Het zou symbool staan voor vruchtbaarheid. Het meest bekende voorbeeld is de Venus van Willendorf. Dat beeld werd gevonden in Oostenrijk en is ongeveer 25.000 jaar oud.

Slide 8 - Tekstslide

Oude kunststromingen
Egyptische, Griekse en Romeinse kunststromingen: kenmerken en invloed.
Bekende voorbeelden van Egyptische kunst zijn de piramides. Het zijn pareltjes van bouwkunst waar we vandaag de dag nog altijd met bewondering naar kijken. Maar ook in de beeldhouwkunst blonken de oude Egyptenaren uit. En in de schilderkunst: het versieren van papyrusrollen of huizen.

Slide 9 - Tekstslide


Antieke hiërogliefen op Egyptische papyrus

Slide 10 - Tekstslide


De Oude Grieken en de Romeinen blonken vooral uit in de bouwkunst. Ze bouwden mooie en grote gebouwen die ook vandaag nog imposant zijn. 

Slide 11 - Tekstslide

Bij de Grieken maakten ook gebruiksvoorwerpen, zoals versierde vazen, deel uit van de kunst.

Slide 12 - Tekstslide

Verder blijven de Griekse en Romeinse verhalen tot op vandaag bestaan: de Griekse mythen vormen de inspiratievorm voor hedendaagse films als ...

Slide 13 - Tekstslide

Percy Jackson & the Lightning Thief (2010):

Percy Jackson is een jongen die op het punt staat om van de middelbare school getrapt te worden. Alweer. Maar dat is niet zijn grootste zorg. Dankzij een Satyr, genaamd Grover, komt Percy er achter dat hij deel uitmaakt van een mythische wereld vol magische wezens en dat hij de nakomeling is van de Griekse god Poseidon. Als de bliksemschicht van Zeus wordt gestolen, hebben Percy en zijn vrienden tien dagen de tijd om zijn onschuld te bewijzen en om een oorlog tussen de goden te voorkomen.



Slide 14 - Tekstslide

Middeleeuwse kunst



In de middeleeuwen wordt vooral de muziek een belangrijke kunstvorm. De lange avonden in de kastelen worden opgevrolijkt door zingende mannen en vrouwen, acrobaten, ... .

Slide 15 - Tekstslide

Het begrip 'kunstenaar' zoals we het tegenwoordig kennen was tot in de vroege middeleeuwen (14de eeuw) onbestaande. De schilderkunst gold, net als alle andere kunsten, als een ambacht. De taak schilder bestond erin opdrachten uit te voeren in dienst van de Kerk. De schilderkunst was de manier om de grotendeels analfabetische bevolking de bijbelse geschiedenis uit te leggen.

Slide 16 - Tekstslide

Toch verloor de Kerk geleidelijk aan zijn greep op het maatschappelijk en sociaal leven. De steden dwongen 'vrijheden' af van de keizer en er ontstond een bloeiende handel. Het contact met verre steden en de uitwisseling van goederen en berichten deden de ideeën van mensen veranderen. Geleidelijk aan werd niet langer nog beweerd dat de aarde plat was. Al deze nieuwe opvattingen zouden geleidelijk aan het einde van de Middeleeuwen inluiden.

Slide 17 - Tekstslide

De kunststroming die volgt op de middeleeuwen wordt renaissance genoemd en betekent letterlijk: 'wedergeboorte'. De renaissance begon in Italië in de 14de eeuw en verspreidde zich in de volgende eeuwen over het grootste deel van Europa.
In de middeleeuwen was de gedachtewereld gericht op het hiernamaals, in de renaissance kwam er een nieuw wereldbeeld waarin de mens centraal stond.

Slide 18 - Tekstslide

De renaissance ontdekte opnieuw de schoonheid van het leven, van de wereld en van het menselijk lichaam.
Aangewakkerd door de studie van de anatomie trachtten de kunstenaars de natuurlijke verhoudingen van het menselijk lichaam in eer te herstellen.

Slide 19 - Tekstslide

Ontdekking lineaire perspectief
Rond 1430 kwam men tot de conclusie dat voor het oog alle in de werkelijkheid parallel lopende lijnen in de verte op een punt leken te komen. 

Slide 20 - Tekstslide

Slide 21 - Tekstslide

Waarnemingsperspectief
De Vlaamse schilders probeerden de geheimen van de wereld te doorgronden door precieze waarneming van de werkelijkheid. De dieptewerking wordt niet verkregen door sterke verkortingen, maar in de eerste plaats door een schakering van licht en kleur.
De kleurintensiteit en het contrast tussen licht en donker neemt in de diepte af.

Slide 22 - Tekstslide

De schilderkunst wordt op die manier erg realistisch: het zijn bijna foto's, vol details.




Slide 23 - Tekstslide

Jan van Eyck kan gezien worden als de uitvinder van de olieverfkunst. Hij is een van de grootste Vlaamse schilders uit de 15e eeuw en stierf op 9 juli 1441.
Hij was een Vlaamse kunstschilder en vertegenwoordiger van de Vlaamse primitieven en
Dat was een groep kunstenaars uit de Lage Landen in het begin van de 15e en begin 16e eeuw. De voornaamste steden waar zij werkzaam waren, waren Brugge en Gent.

Slide 24 - Tekstslide

Zijn bekendste werk is het Lam Gods. Sinds 1432 is het Lam, of zoals het voluit heet, ‘de aanbidding van het lam’, te bewonderen in de St-Baafskathedraal in Gent

Slide 25 - Tekstslide

Slide 26 - Tekstslide

Boeken worden ware kunstwerkjes boordevol versieringen. 

Slide 27 - Tekstslide

De bouwkunst levert spectaculaire kerken, kastelen en kathedralen op.

Slide 28 - Tekstslide

Er ontstaat een nieuwe kunstvorm: het glasraam.

Slide 30 - Tekstslide

Mooie wandtapijten versieren de kale kasteelmuren: het zijn echte stripverhalen in stof die bekende verhalen of gebeurtenissen uitbeelden.

Slide 31 - Tekstslide

De tapijten zijn geweven in de late 16e eeuw voor de Aartshertog Maximiliaan die later Keizer werd. 
Het wandtapijt is volledig gevoerd in een stevig katoen.

Slide 32 - Tekstslide


Na de Renaissance waarin kunstenaars de perfecte wereld probeerde af te beelden volgens de klassieke schoonheidsidealen staat de vroege barok voor de terugkeer van het realisme. 
Schilders proberen de kunst dicht bij de mensen te brengen met begrijpelijke en herkenbare verhalen. 

De barok is een verzamelnaam voor Europese kunst uit de 17e en begin 18e eeuw, die volgens deze nieuwe principes werd gemaakt. Met meer realisme en dramatische lichteffecten probeerden ze de toeschouwer echt emotioneel te raken in plaats van alleen een ideaalbeeld voor te schotelen.





Slide 33 - Tekstslide

Caravaggio - Graflegging van Christus 1602-1604  300 x 203 cm Pinacoteca, Vaticaan, Rome

Slide 34 - Tekstslide

Bacchus (ca. 1595) - Caravaggio

Slide 35 - Tekstslide

Judith onthoofdt Holofernes (ca. 1598-1599) - Caravaggio

Slide 36 - Tekstslide

Ofschoon de Barokstijl in Rome ontstond, werd ze al spoedig internationaal. Onder de kunstenaars die hieraan hebben meegewerkt neemt de beroemde Vlaamse schilder Peter Paulus Rubens (1577-1640) een unieke plaats in.
Rembrandt Van Rijn (1606-1669), het grootste genie van de Nederlandse schilderkunst, ontwikkelde (in de traditie van Caravaggio), een clair-obscurstijl waarin het licht een symbolische waarde krijgt en waarmee hij suggestieve en indringende effecten bereikte.

Slide 38 - Tekstslide

Verlichting, industriële revolutie en het einde van de feodale heerschappij hadden geleid tot een andere visie op God, de wereld en de mens. 
In de kunst kwam historie in de plaats van religieuze en mythologische motieven. 
Ook de maatschappelijke positie van de kunst werd opnieuw afgebakend. 
Kunst werd na de Franse Revolutie (na 1789), gedeeltelijk voor het publiek toegankelijk
Nu het kunstbedrijf openbaar werd, schilderden kunstenaars thema's volgens een eigen visie.

Slide 40 - Tekstslide

Bijna gelijktijdig met het Classicisme was er een cultuurbeweging ontstaan als reactie op de Verlichting: de Romantiek.
 
Kunstenaars gingen rebelleren tegen de Rede en zochten vertrouwen in de intuïtie. Beeldende kunstenaars vonden nieuwe uitdrukkingswijzen voor de eigen emotie, fantasie en mystieke beleving o.a. in het landschap. 

De romantische landschapschilder werd getroffen door de zuiverheid en de grootsheid van het landschap, duisternis en het contrast van licht en donker.

Slide 41 - Tekstslide

Kunst en Kitch:
De publieke smaak ging er niet op vooruit. Kunst werd steeds meer een symbool voor rijkdom en sociaal aanzien. Vanuit de ontluikende industriële revolutie werden allerlei goedkope en prullige goederen op de markt gegooid die gemaskeerd werden als 'kunstwerk'. Met deze nieuwe tendens deed het kitschobject haar intrede en werd de slechte smaak een fenomeen.
In de 19de eeuw was er dus een duidelijke kloof gegroeid tussen de geslaagde kunstenaars en de revolutionairen, die maar pas na hun dood of helemaal niet gewaardeerd werden
Deze belangrijke kloof heeft ervoor gezorgd dat het woord 'Kunst' sindsdien een andere betekenis heeft gekregen.

Slide 42 - Tekstslide

Moderne kunststromingen
Impressionisme, expressionisme, surrealisme: nieuwe vormen en ideeën in de kunst.

Doordat kunstenaars binnen deze samenleving niet meer konden terugvallen op traditionele opdrachtgevers als de staat, de kerk en de aristocratie, moesten zij beantwoorden aan de eis van eigenheid en vernieuwing van de commerciële kunstmarkt.

Slide 43 - Tekstslide

Het Impressionisme:
Het nieuwe medium fotografie, dat sinds zijn ontstaan in de jaren '30 de kunstwereld in opschudding had gebracht, speelde voor de impressionisten een belangrijke rol.
De waarneming van het moment prikkelde hen. Ze wilden, net als het oog van de camera, alleen schilderen wat ze ook echt zagen. Zo merkten ze dat het licht de verschijning van de dingen verandert en een eigen kleurenwaarde heeft.

Slide 44 - Tekstslide

Postmoderne en hedendaagse kunst
De schilderkunst kon het recht opeisen de werkelijkheid weer te geven zoals de fotografie dat niet kon. 
Nadat de impressionisten hadden aangetoond dat de waarneming verandert door het licht gingen de postimpressionisten nog een stapje verder. 
Paul Cézanne (1839-1909) ging de realistische voorstelling omvormen tot geometrische vormen. Alle vormen in de natuur, meende hij, zijn gebaseerd op de kegel, de bol en de cilinder.

Slide 46 - Tekstslide

Postmoderne en hedendaagse kunst


(tot 03:35)


Slide 47 - Tekstslide

Groepsopdracht 
Presentatie kunstwerk met achtergrondgeschiedenis
(in welke tijd leefde (leeft) de kunstenaar/kunstenares)

Slide 48 - Tekstslide