Les 1: de persoonsvorm, het gezegde en het onderwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Agenda

• Leerdoelen
• Wat weet je nog?
• Uitleg persoonsvorm 
• Aan de slag met 'Hyperventilatie' van Antoon
• Nabespreking  

Leerdoelen

Na deze les weet je:

• Wat een persoonsvorm is
• Hoe je deze herkent en toepast in de zinnen die je wilt maken
• Hoe je zinnen kunnen veranderen en aanpassen 

Zinsontleding
persoonsvorm

5 minuten

Bespreken woordweb

Controle kennis persoonsvorm 

7 minuten

Persoonsvorm

• zoek altijd eerst de persoonsvorm
  
• het enige werkwoord dat van vorm kan veranderen
  
• de persoonsvorm is nauw verbonden met het onderwerp 
• het onderwerp deelt maar 1 rol uit 

3 minuten

Wat is de persoonsvorm?

De persoonsvorm

Die chick

wil

een relatie.

3 minuten

Opdracht 

• Maak groepjes van 4
• Zet de zin in de juiste volgorde 
• Wat is de pv en het onderwerp 
• Bespreek of het een goede zin is? 
• Herschrijf de zinnen
• 15 minuten 

De zinnen worden in stukjes verdeeld en de groepsleden gaan de zinnen in de juiste volgorde leggen. Vervolgens bepalen ze het onderwerp en de pv. Omdat het een rapliedje is ontbreken er woorden of staat de zin soms onvolledig vermeld. De studenten maken nieuwe zinnen van die zinnen die niet-correct lijken. 

Deze worden klassikaal besproken.

Hyperventilatie

Ik snak naar adem als ik haar zie

Hyperventilatie

Die chick wil een relatie

Maar daarvoor heb ik tijd niet

Ik leef in een illusie

En andere dimensie

Is het maar een conversatie

Of is er een conclusie

15 minuten

Hyperventilatie 

Hyperventilatie

Ik hyperventileer

Het voelt alsof ik rondvlieg

En morgen doe ik het weer

Nabespreken opdracht

Antwoorden op bord noteren

Toelichten per groep

Groepsdiscussie over antwoorden

Waarom klopt het wel/niet

Wat is de beste zin? 

15 minuten Docent begeleidt dit en zorgt voor helpt om tot klassikale interactie te komen. Studenten kunnen hun eigen inzichten en ideeën bespreken en met elkaar in gesprek over de grammatica van dit liedje. 

Leerdoelen

Wat hebben we geleerd?

• Hoe herken ik de pv en het onderwerp?
• Hoe herschrijf ik een zin?
• Iedereen heeft ander ideeën hoe je een goede zin formuleert. 

Tot slot 

Wat is de persoonsvorm van de volgende drie zinnen? Sleep het juiste woord naar het juiste nummertje.

1.

2.

3.

1.

2.

3.

Antoon

schrijft

altijd 

goede teksten.

Jelle

en

Snelle

zijn

de concurentie.

Ga

je

het concert

bezoeken?

Agenda

• Leerdoelen
• Wat weet je nog?
• Uitleg werkwoordelijk gezegde / naamwoordelijk gezegde/ onderwerp
• Oefening
• Nabespreking  

Leerdoelen

Na deze les weet je:

• Wat een werkwoordelijk gezegde is
• Wat een naamwoordelijk gezegde is
• Wat een onderwerp is en hoe je dit herkent

Hoe herken ik het werkwoordelijk gezegde?

Antwoorden door de studenten zelf laten toelichten en bespreken. Docent houdt zich buiten de discussie 

Hoe herken ik het naamwoordelijk gezegde?

Antwoorden door de studenten zelf laten toelichten en bespreken. Docent houdt zich buiten de discussie 

      Het werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden die in de zin staan. 

Het geeft altijd aan dat iets of iemand iets doet.

Jan kijkt naar buiten.

Jan heeft naar buiten gekeken.

          Het naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit één of meer werkwoorden en een (zelfstandig, bijvoeglijk, enz.) naamwoord. 

Het naamwoordelijk gezegde geeft altijd aan dat iets of iemand iets is. 

Eigenschappen (iets zijn) worden gekoppeld d.m.v. een koppelwerkwoord!

Opdracht

• Tweetallen
• Maak bij elke foto een twee zinnen. Een zin met een werkwoordelijk gezegde en een zin met een naamwoordelijk gezegde.
• Benoem ook het onderwerp in de zin

Het onderwerp

Het onderwerp voert het gezegde uit.

Het onderwerp doet iets of het onderwerp is iets.

Ik moest lang op het vliegtuig wachten.

Mijn vriendin lacht altijd om niets.

Mijn nieuwe kleren waren top.

Vervolgopdracht

• Maak viertallen
• Bespreek elkaars zinnen 
• Welke kloppen wel/welke niet?
• Maak jullie beste zinnen per foto en lever deze op het einde van de les in (werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde en onderwerp)

Studenten gaan onderling in gesprek over de zinnen. Kloppen ze? kloppen ze niet?

Wat klopt wel en niet?

Ze gaan samen in overleg om te komen tot de best mogelijke zinnen.

Docent: gaat de groepen langs en coacht daar waar nodig. De studenten moeten zelf op onderzoek uit. 

Leerdoelen

Wat hebben we geleerd?

• Hoe herken ik de werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde.
• Hoe herken ik het onderwerp.
• Samenwerking om tot beste zinconstructie te komen.

Tot slot