Les 24 - Betrekkelijk Voornaamwoord

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Planning

• Je kunt uitleggen wat een betrekkelijk voornaamwoord is en hoe het gebruikt wordt in een Nederlandse zin.
• Je kunt een betrekkelijk voornaamwoord en het antecedent aanwijzen in een Nederlandse zin.
• Je kunt een betrekkelijk voornaamwoord herkennen en vertalen in een Latijnse zin.

Hoe herken je een bijzin ook alweer?

Betrekkelijk voornaamwoord

Voorbeeld in NL?

Betrekkelijk voornaamwoord

De man, die daar loopt, is mijn vriend

De man, die jij ziet, is mijn vriend

Welk verschil tussen 1e en 2e 'die'?

Betrekkelijk voornaamwoord

In de eerste zin: onderwerp

In de tweede zin: lijdend voorwerp

Maar: slaat in beide zinnen terug op de man (onderwerp)

De man, die je ziet

Betrekkelijk voornaamwoord: die

Verwijst naar?

Betrekkelijk voornaamwoord

De man, die daar loopt, is mijn vriend

De man, die jij ziet, is mijn vriend

Hoe noemen we het onderstreepte zinsdeel?

De man, die je ziet

Betrekkelijk voornaamwoord: die

De man: antecedent (belangrijke term!)

Belangrijke termen

Betrekkelijk voornaamwoord

Antecedent

Betrekkelijke bijzin

Het schilderij dat jij hebt opgehangen, hangt scheef.

Betr. Vnw.

Antecedent

Daar is het meisje van wie ik een mail kreeg.

Betr. Vnw.

Antecedent

We zien bepaalde soldaten in die stad, met wie de onzen willen vechten.

Betr. Vnw.

Antecedent

Het eerste argument was onzinnig, maar het tweede dat ze gaf, zette ons aan het denken.

Betr. Vnw.

Antecedent

LA: Andere naamval

Vir, qui venit, amicus est.

De man, die komt, is een vriend.

Vir, quem vides, amicus est.

De man, die je ziet, is een vriend.

LA: gedeeltelijke congruentie

Puella, quae venit, amica est.

Het meisje, dat komt, is een vriendin.

Puellae, quas vides, amicae sunt.

De meisjes,  die je ziet, zijn vriendinnen.

Het betrekkelijk voornaamwoord komt in .... overeen met het antecedent.

1. naamval, getal en geslacht
2. naamval en geslacht
3. getal en geslacht
4. getal en naamval

Populus, cuius rex erat Romulus, Romae vivebat.

1. Romulus was koning van het volk dat in Rome leefde.
2. Het volk dat Romulus als koning had, leefde in Rome.
3. Het volk, waarvan Romulus koning was, leefde in Rome.
4. Welk volk had Romulus als koning en leefde in Rome?

Woordjesbingo: Voegwoorden

• Maak een tabel van 3×3 in je schrift.
  
• Schrijf in ieder vakje een betekenis van een van de voegwoorden op HB p. 130 en 131.

• De docent noemt Latijnse woorden op. Als je een woord in jouw bingokaart hebt staan, streep je die af.
  
• Als je een rij vol hebt, roep je bingo!
  
• Valse bingo is als een kip door het lokaal lopen en de rijtjes van groep 1, 2 en 3 opdreunen.

• Prijsje: Eerste horizontale rij en eerste verticale rij.
  

Qui, quae, quod

Zelfde vormen als bijvoeglijk vragend voornaamwoord 

(zie HB p. 128)

Voorbeelden naamvallen

Vir, cuius canem vides, amicus est.

dat ev

gen ev

dat mv

abl ev

nom mv

cui

cuius

quae

quibus

quo

Voorbeelden naamvallen

Vir, cuius canem vides, amicus est.

De man, van wie/wiens hond je ziet, is een vriend.

Urbem, quam aedificamus, Romam vocamus.

1. De stad, waarin wij bouwen, noemen wij Rome.
2. De gebouwde stad noemen wij Rome.
3. De stad, die wij bouwen, noemen wij Rome.
4. Welke stad die gebouwd is noemen wij Rome?

Maak oefenzinnen

Mandatum XIII en Mandatum XIV (zinnen 1 t/m 3)

Belangrijke regel

Vir, quem vides, amicus meus est.

Het antecedent en het betrekkelijk voornaamwoord komen altijd overeen in geslacht en getal, maar niet altijd in naamval.

Urbs, cui muros Romulus aedificabat, erat Rome.

1. De stad, waarvoor Romulus muren bouwde, was Rome.
2. De stad, waarvan Romulus de muren bouwde, was Rome.
3. Romulus bouwde muren voor de stad, die Rome was.
4. De stad, die met muren door Romulus was gebouwd, was Rome.

welke naamval is
qui (2x)

1. nom. mv. vr.
2. nom. mv. m.
3. nom. ev. m.
4. abl. ev. m.

quibus is

(meerdere antwoorden goed)

1. acc.ev.m.
2. dat.mv. vr
3. abl.mv. m.
4. abl.mv.vr

Hoe heet het woord waar het betrekkelijk voornaamwoord betrekking heeft?

Genitivus mv van qui is

1. quos
2. quorum
3. quarum
4. quis

de vorm cuius is in alle geslachten gelijk

1. ja
2. nee

Puer puellae, quam valde amat, rosam dat.

Welk woord is het antecedent in deze zin?

Vir, quem feminae salutant, meus pater est.
Wat klopt?

1. quem = nom, want het verwijst naar vir
2. quem = acc, want het is mannelijk
3. quem = mannelijk, want het antecedent is vir
4. quem = acc, want het is LV

nom ev

gen ev

dat ev

acc ev

abl ev

nom mv

gen mv

dat mv

acc mv

abl mv

cui

quam

quem

quibus

quarum

quo

quae

quod

cuius

qui

qua

quorum

quos

quas

Vertaal de volgende zin:
Vir, quem video, pater tuus est.

Vertaal de volgende zin:
Vir, cuius filius es, pater tuus est.

cuius

cui

a quibus

quas

quo

quibuscum

van wie, wiens

door wie

die

met wie

waardoor

aan wie

waarmee

voor wie

waarvan