Middeleeuwen hfd 4 introductie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Lesindeling

• nakijken huiswerk (pag. 86, vragen bij tekst 6)
• introductie middeleeuwen (hoofdstuk 4) 

Judaskus is een verraderlijke kus/een schijnheilige kus.

1. waar
2. niet waar

Wat is judasloon?

Judasloon

verradersloon,

loon verdiend met oneerlijke praktijken

Wat is een judasstreek?

judasstreek

streek van een verrader,

valse streek

Welke uitdrukking kennen we in onze taal naar aanleiding van de actie van Pontius Pilatus met de schaal water?

Je handen in onschuld wassen

de verantwoordelijkheid voor iets van je afwerpen / 

doen alsof iets niet jouw schuld is

Middeleeuwen

Hfd. 4 

pag. 92

Waarom middeleeuwen?

middeleeuwen

andere periode

leenstelsel

standenmaatschappij

feodalisme

monotheisme 

Karel de Grote

Mariaverering

Memento mori

aquaduct

80-jarige oorlog

carpe diem

roman

kinderboek

Willem van Oranje

VOC

De middeleeuwse literatuur

- werd voorgedragen met gepaard rijm (niet lezen voor jezelf)

- veel symboliek (getallen, kleuren)

- Religieuze literatuur Marialegenden en mirakelspelen, - heiligenlevens

- boeken perkament

- werden geschreven door monniken

- Ridderromans: Karelromans en Arthurromans (hoofs=zoals als aan het hof)

Initiaal

De beginletter van een verhaal of hoofdstuk Vaak mooi versierd met kleine afbeeldingen
(Latijn 'initium' betekent 'begin')

Monnikenwerk

Handschriften: de monniken schreven met de hand boeken over. Daar komt het begrip 'monnikenwerk' vandaan. 

Een van de oudste teksten in het (middel)Nederlands

Kenmerken van het Middelnederlands

- c en k door elkaar gebruikt

- dubbele ontkenningen (ende ... niet)

- langere klinker: + i of + e
Oirschot [oorschot]

kwaemen [kwamen]

>> de uitspraak zegt dus soms iets over de ouderdom: Huizen/Huissen

 

en verder

• De "i" werd meestal verlengd met de "j" : gij — spreek uit: gie (de lange "ij" bestond nog niet).
  
• De "v" werd vaak als 'u' aangegeven" Seruaes = Servaas; bleuen = bleven.
  
• "S c" stond voor 'Sch" en werd ook zo uitgesproken: scilde = schilde.
  
• In Westvlaamse teksten krijgen of verliezen woorden soms de begin-h: aen = aan, haen = aan, enzovoort. Zie ook: hic anda thu.

En nu zelf aan de slag!

Vertaal:
Vraye ystorie ende al waer
Maghic u tellen, hoorter naer.
Het was op ene avontstonde,
Dat Carel slapen begonde

Vraye ystorie ende al waer

  

Maghic u tellen, hoorter naer.

Het was op ene avontstonde,

Dat Carel slapen begonde

Een echt gebeurde geschiedenis en ook waar

mag ik u vertellen, luister ernaar.

Het was op een avond,

dat Karel (de Grote) slapen ging

tIngelem opten Rijn.
t Lant was al gader sijn:
Hi was keiser ende coninc mede.
Hort hier wonder ende waerhede.

tIngelem opten Rijn.

t Lant was al gader sijn:

Hi was keiser ende coninc mede.

Hort hier wonder ende waerhede.

In Ingelheim aan de Rijn

Het hele land was van hem

Hij was keizer en tevens koning.

Luister- het is wonderlijk maar waar 

Huiswerk

Lees: pagina 92 t/m 95 (alles)