1Vf - grammatica zinsdelen les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Nederlands - 1Vf

Wat gaan we doen?

- Lezen 

- Grammatica zinsdelen 

10 minuten lezen

Geen boek mee? Kom even naar me toe.

Grammatica zinsdelen

Persoonsvorm, zinsdelen, onderwerp

Pak je laptop en doe mee met LessonUp! 

Wat doen we vandaag?

- Herhaling zinsdelen, persoonsvorm, onderwerp

- Oefenen

- Oefenen en

- Oefenen....

Altijd een vaste volgorde...ALTIJD!

1. Zoek de persoonsvorm (pv).

2. Verdeel de zin in zinsdelen (verplaatsingsproef).

3. Zoek het onderwerp.

Stap 1 Zoek de persoonsvorm (pv)

Er zijn drie manieren om de pv te vinden.

1. Zet de zin in een andere tijd. Het werkwoord dat verandert is de pv.

2. Verander het getal van de zin, dus maak van enkelvoud meervoud of andersom. Het werkwoord dat verandert is de pv.

3. Maak van de zin een vraag. De pv komt dan vooraan te staan.

Op zoek naar eten braken beren vaak auto's open.

Zet de zin in een andere tijd.

Vaak verslindt een hamstermoeder een aantal jongen uit haar nest.

Verander het getal(enkelvoud/meervoud) van de zin.

De meeste mensen blijken zich in het verkeer vrij netjes te gedragen.

Maak van deze zin een vraag.

De meeste mensen blijken zich in het verkeer vrij netjes te gedragen.

Wat zijn de overige werkwoorden in de zin?

Stap 2 Verdeel de zin in zinsdelen

• Een zin bestaat uit zinsdelen.
• Een zinsdeel kan bestaan uit één woord, maar ook uit een paar woorden die bij elkaar horen.
• De woorden in een zinsdeel kunnen niet uit elkaar gehaald worden.
• Zinsdelen hebben een betekenis (een functie) binnen een zin.
• Alle woorden vóór de persoonsvorm zijn 1 zinsdeel!

Zoek de zinsdelen

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: zoek de persoonsvorm.

Probeer maar:

De man heeft aan zijn vrouw een dure ring gegeven.

Wijs iemand aan

Zoek de zinsdelen

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: zoek de persoonsvorm.

Probeer maar:

De man | heeft | aan zijn vrouw een dure ring gegeven.

                     PV

Zoek de zinsdelen

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: (zoek de persoonsvorm) én de overige werkwoorden!

Probeer maar:

De man | heeft | aan zijn vrouw een dure ring gegeven.

                      PV

Zoek de zinsdelen

Stap 2: welke woorden (zinsdelen) kunnen voor de persoonsvorm staan? Verander de volgorde van de zin.

De man | heeft | aan zijn vrouw een dure ring gegeven.                                         PV

Na deze slide zijn twee routes mogelijk:

1. naar het online schoolbord (link in volgende dia), en hier meeschrijven met de antwoorden van de leerlingen.

2. De leerlingen laten vertellen en met de dia's 14-16 nog eens kort uitleggen en illustreren hoe het werkt.

Oefening

De man | heeft | aan zijn vrouw een dure ring gegeven.

...... | heeft | .................................| gegeven.

Oefening

De man | heeft | aan zijn vrouw een dure ring gegeven.

 Aan zijn vrouw | heeft | de man een dure ring gegeven.

Een dure ding | heeft | de man aan zijn vrouw gegeven. 

Oefening

De man | heeft | aan zijn vrouw een dure ring | gegeven.

Aan zijn vrouw | heeft | de man een dure ring | gegeven.

Een dure ring | heeft | de man aan zijn vrouw | gegeven.

Oefening

De man| heeft | aan zijn vrouw | een dure ring | gegeven

Stap 3 Zoek het onderwerp

Stap 1 Zoek de pv en overige ww (gezegde).

Stap 2 Verdeel de zin in zinsdelen.

Stap 3 Zoek het onderwerp:

• Stel de vraag: Wie/wat + pv? Het antwoord op die vraag is het onderwerp.
• Verander de pv van getal. Het zinsdeel dat mee verandert, is het onderwerp.

Schrijf de volgende zin over in je schrift

Op het perron wachtte Peter op zijn vriendin.

Op het perron wachtte Peter op zijn vriendin.

Onderstreep de pv

Op het perron wachtte Peter op zijn vriendin.

Zijn er andere werkwoorden in de zin? Zo ja, noteer deze.

Op het perron wachtte Peter op zijn vriendin.

Je hebt nu de pv. Kijk welke delen uit de zin vóór de pv kunnen worden gezet. Dit zijn zinsdelen. Zet streepjes tussen de zinsdelen.

Op het perron wachtte Peter op zijn vriendin.

Noteer het onderwerp.

Bespreken huiswerk

Opdracht 2 en 3, H1 Grammatica Zinsdelen

Opdracht 2

1 Vaak / verslindt / een hamstermoeder / een aantal jongen uit haar nest.

ow = een hamstermoeder

2 Liggen / de tropen / tussen de Kreeftskeerkring en de Steenbokskeerkring?

ow = de tropen

3 Honden / kunnen / anders dan katten / behoorlijk grijs / worden / op hun oude dag.

ow = Honden

4 Wil / een groep studenten uit Heerlen / met een 3D-printer / een auto / produceren?

ow = een groep studenten uit Heerlen

5 Doorgaans / worden / de jongste kuikens van een zeearend / door hun oudere broers en zussen / uit het nest / gegooid.

ow = de jongste kuikens van een zeearend

6 Cabaretier Jochem Myjer / kan / heel wat bekende Nederlanders / imiteren.

ow = Cabaretier Jochem Myjer

Opdracht 3

1 Schaatsers / rijden / met klapschaatsen / per ronde / tienden van seconden (/) sneller.

ow = Schaatsers

2 Op zoek naar eten / breken / beren / vaak / auto’s en caravans / open.

ow = beren

3 Volgens milieutechnici / kun / je / met een zuinige douchekop / veel water / besparen.

ow = je

4 Zijn / de aardpolen / anders dan miljoenen jaren geleden / nu / permanent (/) bevroren?

ow = de aardpolen

5 Bij Body Worlds / worden / geprepareerde menselijke lichamen / getoond.

ow = geprepareerde menselijke lichamen

6 Welk woord / zou / in het Nederlands / het meest / gebruikt worden? ow = Welk woord

Aan de slag

Maak opdracht 4 in twee- of drietallen (blz 29).