In deze les zitten 31 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.
Lesduur is: 120 min
Onderdelen in deze les
3.4 Stedelijke cultuur in Nederland
Slide 1 - Tekstslide
Wat gaan we doen?
Nakijken paragraaf 3.3
Leerdoel paragraaf 3.4
Evaluatie
Huiswerk
Slide 2 - Tekstslide
Nakijken
paragraaf 3.3 alle opdrachten nakijken.
timer
7:00
Slide 3 - Tekstslide
Leerdoel
Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen waarom de Republiek in de Gouden Eeuw een plek was waar kunst en cultuur kon bloeien.
Slide 4 - Tekstslide
Noem kenmerken van de Gouden Eeuw in de Republiek?
Slide 5 - Woordweb
Vrijheid
In de Republiek was meer vrijheid en tolerantie dan in andere landen.
De bestuurders van de Republiek vertelden de mensen niet hoe ze moesten leven of welke godsdienst ze moesten aanhangen.
Veel geleerden konden in de Republiek (meestal) schrijven wat ze wilden, zonder gevaar te lopen
Slide 6 - Tekstslide
Slide 7 - Video
Kunst en opdrachtgevers
Voor de 17e eeuw werd de meeste kunst gemaakt in opdracht van
vorstenhuizen
katholieke kerk
Slide 8 - Tekstslide
Lodewijk XVI van Frankrijk
Collonades van Bernini
Sint Pietersplein, Rome
Slide 9 - Tekstslide
Conclusie
Vorstenhuizen en de katholieke kerk geven letterlijk grote opdrachten
De slaapkamer van koningin Marie-Antionette in paleis te Versailles
Paleis Versailles heeft in totaal 2.300 kamers
Slide 10 - Tekstslide
Burgerlijke cultuur
Schilderijen, boeken en bouwkunst waren populair in de Republiek der Nederlanden
Er was wel gewetensvrijheid (recht op eigen opvattingen en geloof) maar geen volledige godsdienstvrijheid (b.v: geen katholieke kerken bouwen, wel schuilkerken)
Slide 11 - Tekstslide
Kunst in de Republiek
Opdrachtgevers zijn rijke protestantse burgers
Rembrandt - portret van Jan Six
De familie Six was en is een van de belangrijkste en rijkste families van Amsterdam
Slide 12 - Tekstslide
Welke schilders ken je uit de Gouden Eeuw?
Slide 13 - Woordweb
Schilderkunst
Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer, Jan Steen en Frans Hals
zijn de belangrijkste Nederlandse schilders uit die tijd
Slide 14 - Tekstslide
Nachtwacht
In de middeleeuwen huurde alleen de kerk kunstschilders in
Maar vanaf de renaissance wilden ook veel rijke burgers een schilderij hebben, het liefst van henzelf
Dat betekent werk voor mensen als Rembrandt
De nachtwacht was besteld door het Amsterdamse Schuttersgilde
Slide 15 - Tekstslide
Kijken naar...
De Nachtwacht
Rembrandt van Rijn
1642
Rijksmuseum, Amsterdam
Slide 16 - Tekstslide
Sinds is de Nachtwacht 363 bij 438 cm, maar dat was het schilderij niet toen Rembrandt het maakte! Het was toen een stuk groter: 500 bij 387 cm. Maar omdat het schilderij niet paste op de plaats waar het zou gaan hangen in het stadhuis op de Dam (tegenwoordig Paleis op de Dam), werden er in 1715 stukken vanaf gesneden.
Benieuwd hoe de Nachtwacht eruit zag vóór de stukken eraf waren gesneden? Klik op de afbeelding rechtsonder in de hoek.
De Nachtwacht heet tegenwoordig zo, maar de oorspronkelijke titel is: De compagnie van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren.
Het is onduidelijk waar de naam Nachtwacht precies vandaan komt. Is het misschien de kleur van het schilderij? Of was dit inderdaad een nachtwacht?
De Nachtwacht lijkt misschien een rommeltje, maar als je goed kijkt zitten er duidelijk 'lijnen' in. Dat zie je bijvoorbeeld aan de lansen en geweren.
Kapitein Frans Banninck Cocq
Luitenant Willem van Ruytenburgh
Schilderijen van schutterijen (een soort politie) waren erg populair in de tijd. De leden van een schutterij betaalden veel geld om er goed en stoer uit te zien. Rembrandt had voor het maken van dit schilderij ongeveer 3500 gulden verdiend. Dat was in die tijd veel geld, maar niet ongebruikelijk voor een schilderij van Rembrandt.
Is dit Rembrandt zelf? Sommige mensen zeggen van wel.
Het meisje stelt een soort mascotte voor. Aan haar riem hangt een dode vogel. Vooral de twee poten van het beest, de klauwen, zijn duidelijk te zien. Ze zijn het symbool voor de kloveniers (de schutters), die ook wel klauweniers werden genoemd.
Kloveniers waren schutters met een musket (geweer). Rembrandt heeft in zijn schilderij laten zien wat er allemaal bij komt kijken om zo'n musket te gebruiken. Zo vult er één zijn musket met kruit; ééntje schiet zijn musket af en een ander reinigt zijn musket door het kruit weg te blazen.
Het is bijna niet te zien, maar in hun wapen hadden de Kloveniers twee klauwen van een vogel. Die twee klauwen zie je ook weer terug bij de vogel die het meisje bij zich draagt.
Op dit schild staan de namen van de personen die zijn afgebeeld (en waarschijnlijk ook hebben betaald).
Hoeveel is de Nachtwacht waard? Dat is niet te zeggen: het schilderij is nooit verkocht of te koop aangeboden. Er is later weleens geprobeerd om het uit te rekenen. Ze kwamen toen uit op een bedrag van 500 miljoen Euro!
De signatuur (soort handtekening) van Rembrandt: Rembrandt f 1642
Sommige leden van de schutterij weigerden te betalen toen ze het schilderij zagen: ze stonden er maar half op! Of keken de andere kant op! "Daarvoor ga ik niet betalen!", zeiden sommigen
Honden op schilderijen waren vaak een teken van trouw ('trouwe viervoeter'). Of de hond in dit schilderij dezelfde functie heeft, trouw aan de stad Amsterdam, is niet bekend.
Slide 17 - Tekstslide
Nachtwacht
Slide 18 - Woordweb
De Anatomische les
Geschilderd door Rembrandt van Rijn
Slide 19 - Tekstslide
Slide 20 - Video
De Anatomische les
Slide 21 - Woordweb
Het meisje met de Parel
Geschilderd door Johannes Vermeer
Slide 22 - Tekstslide
Het Sinterklaasfeest
Geschilderd door Jan Steen
Slide 23 - Tekstslide
Calvinisme
In de Nederland was de de katholieke kerk vervangen door de gereformeerde kerk
Deze kerk werd geaccepteerd door de Staten-Generaal. De Staten-Generaal liet daarvoor ook een Nederlandse vertaling maken van de Bijbel, de Statenvertaling
Genesis 1 uit de Statenvertaling
Slide 24 - Tekstslide
Wat is er zo bijzonder aan de Republiek in de Gouden Eeuw?
Slide 25 - Woordweb
Opdrachten
Opdrachtenblad 'Een vrolijk huisgezin' van Jan Steen
Woordzoeker Kunst in de Gouden Eeuw.
Slide 26 - Tekstslide
Begrippen uit deze les
Gewetensvrijheid
Gereformeerden.
gedoogd.
Schutterij
Slide 27 - Tekstslide
Personen uit deze les
Spinoza
Rembrandt van Rijn
Johannes Vermeer
Jan Steen
Slide 28 - Tekstslide
Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.
Slide 29 - Open vraag
Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.
Slide 30 - Open vraag
Huiswerk.
Maken van paragraaf 3.4 alle opdrachten.
Maken oefentoets 3.4 op je device (75% goed!)
Opdrachtenblad 'Een vrolijk huisgezin' & Woordzoeker 'Kunst in de Gouden Eeuw'.