Paragraaf 4.1 en 4.2 Wereld: wapengeweld wereldwijd

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 4 Conflicten

Paragraaf 4.1 Wapengeweld wereldwijd

Domein Wereld

3H

Leerdoelen

1. Je weet waar gewapende conflicten in de wereld voorkomen;

2. Je begrijpt waardoor binnenlandse conflicten kunnen ontstaan.

3. Je kunt samenhang in conflicten ontdekken met behulp van atlaskaarten en andere gegevens.

Wapengeweld wereldwijd

Welke redenen zijn er genoemd voor het conflict tussen Iran en Saudi-Arabië?

Strijdtoneel: waar, waarom en hoe?

• Een gewapend conflict is een conflict waarbij minstens 25 doden vallen. Dit is bijv. in sub-Sahara Afrika, Islamitische wereld, maar waarom is dat zo?
  
• Conflicten ontstaan waar een groep mensen macht uitoefent op een andere groep.

Conflicten worden meestal op verschillende manieren ingedeeld.

1. Internationale conflicten:

Conflicten die zich afspelen tussen landen.

2. Binnenlandse conflicten of burgeroorlogen:

Deze conflicten blijven tussen de grenzen van een land.

Het conflict in Jemen is een strijd van de bevolking tegen de machthebbers met als onderliggend probleem jarenlange onderontwikkeling als gevolg van slecht bestuur, vriendjespolitiek en corruptie. Inmiddels is het ook een burgeroorlog tussen het noorden en het zuiden.

Hierdoor veel kinder zijn er bijv. veel kinderen die honger lijden. 

Geïnternationaliseerd conflict =

Oorspronkelijk binnenlands conflict met buitenlandse inmenging.

Hoe trek je de grens?

• Om een conflict te begrijpen moet je iets weten van de staatkunde. Een staat is een gebied met een grens eromheen. Binnen een staat gelden er wetten en regels waar mensen zich aan moeten houden. 

-    Wanneer de mensen in een staat voelen dat ze bij elkaar   horen door hun taal, geloof of

      gemeenschappelijke geschiedenis vormen ze een volk.

• Een territorium is het woongebied van een volk. Als een volk een eigen territorium heeft is er weinig reden tot een conflict. Maar helaas is dat vaak wel het geval in de wereld zijn er vijfduizend volken maar slechts tweehonderd staten.

Grenzen ter discussie

- Grenzen zijn bedacht door machthebbers. Soms lopen ze dwars door een woongebied van volkeren (bijv. in Afrika).

Hier zijn volkeren vaak niet mee eens, waardoor zij eisen voor separatisme. Hierbij spelen economie als cultuur (taal) een belangrijke rol.

- Bijv. de Oeigoeren (Noordwesten) in China, zij spreken een variant van Turks omdat zij Islamitisch zijn. Zij willen hun eigen cultuur en taal behouden terwijl China hen niet Chinees genoeg vindt. --> Worden onder dwang in 'heropgevoed' in kampen. Ook zijn er veel grondstoffen in dit gebied te vinden, de banen gaan naar de Han-Chinezen i.p.v. de Oeigoeren. Zij vinden dit een vorm van achterstelling. Hierdoor ontstaan aanslagen en geweld (internationaal is er aandacht voor). 

Xinjiang

Woongebied van de Oeigoeren.

Territorium

Separatisme

Geinternationaliseerd conflict

Binnenlands conflict

Sinds de dekolonisatie strijden bevolkingsgroepen met elkaar

Een lange strijd leidde tot de afscheiding v an Zuid-Sudan

Is er eenreden waarom de Koerden geen eigen land hebben?

Al vanaf 2011 zijn Amerikaanse troepen aanwezig in Syrië

De Friezen zijn volk

1. Waar
2. Niet waar

Elk volk heeft een eigen territorium

1. Waar
2. Niet waar

Suriname is een staat

1. Waar
2. Niet waar

Leg uit dat binnenlandse conflicten vaak te maken hebben met de positie van volkeren die in een land in de minderheid zijn. Gebruik in je antwoord het woord 'staatsgrens'

Leerdoelen

1. Je weet waar gewapende conflicten in de wereld voorkomen;

2. Je begrijpt waardoor binnenlandse conflicten kunnen ontstaan.

3. Je kunt samenhang in conflicten ontdekken met behulp van atlaskaarten en andere gegevens.

Paragraaf 4.1

Ik heb extra uitleg nodig over:Strijdtoneel

Ik heb extra uitleg nodig over:Hoe trek je een grens

Ik heb extra uitleg nodig over:Grenzen ter discussie

Ik heb extra uitleg nodig over de hele paragraaf

Ik denk er even over na en kom er volgende week op terug

Ik begrijp de hele paragraaf

Hoofdstuk 4 Conflicten

Paragraaf 4.2 Oorzaken van conflicten

Domein Wereld

3H

Even een paar vragen om paragraaf 4.1 nog te oefenen

Wat betekent separatisme?

1. De wens van het volk om zich van een staat te scheiden
2. De wens van het volk om invloed te hebben in een land
3. De wens van het volk om te bepalen welke religie er is in een land

Een gewapend conflict is een aanhoudende strijd waarbij jaarlijks

1. 15 doden vallen
2. 25 doden vallen
3. 50 doden vallen
4. 100 doden vallen.

Over welke grondstof zou er, volgens sommige experts, in het Midden-Oosten wel eens een gewapend conflict kunnen uitbreken?

1. Zout
2. Aardgas
3. Water
4. Lithium

Staat en territorium vallen samen

In de staat leeft een minderheid met een eigen territorium

In verschillende staten woont een minderheid met banden met een andere staat. De minderheid woont verspreid in de staten.

Het territorium van het volk is groter dan de staat. 

Het territorium valt in meerdere staten. In elke staat is het volk een minderheid. 

Economische oorzaken conflicten

Economische oorzaken

• De aanwezigheid van grondstoffen (natuurlijke hulpbronnen) in een land, zorgt voor problemen maar ook voor inkomsten. Helaas komen de opbrengsten niet altijd ten goede aan de bewoners.
  

• De winning van deze grondstoffen zorgen vaak voor ecologische problemen. Bijv. vergiftiging van rivieren in Peru door goudwinning. En in Nigeria maken lekkende oliepijpleidingen hele gebieden onbruikbaar voor bewoning.

• Door onrechtvaardigheid ontstaan conflicten. In Peru werd de leider van een dorpsprotest tegen een goudmijn vermoord. En in Nigeria loopt het aantal doden door sabotage aan pijpleidingen en aanslagen op aardoliemaatschappijen in de honderden per jaar.

Onherbergzame gebieden zijn som rijk aan grondstoffen. Het probleem is dat mensen die in deze gebieden wonen hier niet van profiteren. De winning van grondstoffen leidt vaak tot grote ecologische problemen. Is Leg uit waarom in deze gebieden wel of geen grote kans is op conflicten

Culturele en demografische oorzaken

• Vaak zijn er conflicten tussen verschillende culturen en religies. Tegenwoordig zijn er bijvoorbeeld op veel plaatsen gewapende conflicten tussen soennieten en sjiieten in Irak en Syrië.
  

• Toch is cultuur of religie vaak niet de oorzaak van een conflict. Deze oorzaak ligt vaker in een combinatie van een oneerlijke verdeling van macht en een gevoel van achterstelling en armoede. Dit zie je in landen met een jeugdbult (een groot aandeel van 15 tot 29 jarigen in de bevolking) in de bevolkingsopbouw. Hier exploderen conflicten extra snel. Vooral een hoge werkloosheid onder jongeren leidt tot frustratie en verzet tegen de machthebbers.

Demografische oorzaken

'Jeugdbult': een groot aandeel van 15-29 jarige in de bevolking.

Geschoolde, jonge bevolking zorgt voor extra onrust.

Irak en Syrie

De reden voor conflicten zijn vaak:

• oneerlijke verdeling van de macht
• gevoel achtergesteld te worden
• armoede

Rol van de overheid

• In conflictgebieden is vaak dictatuur (= de macht in een land bij een persoon of groep), zoals in Noord-Korea en Iran.
  

• Soms is er ook sprake van een fragile state, een zeer zwakke staat, zoals Centraal-Afrikaanse Republiek. In deze landen heeft de overheid vrijwel geen controle en is er veel corruptie en economische chaos.

Waarom zijn de Fragile states zo kwetsbaar?

Waarom is Peru een fragile state terwijl dit land wel een democratie is?

voorwaarden voor vrede

Welke vier hoofdoorzaken voor conflicten zijn er?

Wat zijn de twee redenen dat de aanwezigheid van veel grondstoffen vaak tot conflicten leiden?

Wat is een demografische oorzaak voor conflicten?

Leerdoelen

1. Je weet welke oorzaken van conflicten er zijn.

2. Je begrijpt het verband tussen het uitbreken van conflicten, het tot stand brengen van vrede en de rol van de overheid daarin.

3. Je kunt in een conflict de verschillende partijen hun standpunten onderscheiden en tegen elkaar afwegen.

Paragraaf 4.2

Ik heb extra uitleg nodig over economische oorzaken van conflicten

Ik heb extra uitleg nodig over culturele en demografische oorzaken van conflicten

Ik heb extra uitleg nodig over de rol van de overheid

Ik heb extra uitleg nodig over de hele paragraaf

Ik moet er even over nadenken en kom volgende les met vragen

Ik begrijp de hele paragraaf