Ontleden - Lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Lesprogramma

1. Terugblik
2. Uitleg lijdend voorwerp
   
3. Zelfstandig aan de slag voor Nederlands.
4. Klassikaal nog een zin ontleden om te oefenen.

Welkom

Ontleden

Lijdend voorwerp

Nederlands

Terugblik

• Stappenplan zinsontleden (tot nu toe 4 stappen,) schrijf alle 4 de stappen op.

• Welke drie soorten werkwoorden zijn er?

Welke vier stappen om een zin te ontleden hebben wij het eerste half jaar besproken? (noteer de vier stappen)

Welke drie werkwoordvormen hebben wij ook al weer besproken?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je wat het lijdend voorwerp is.

• kun je herkennen en uitleggen wat het lijdend voorwerp in de zin is.

• kun je de vijf stappen voor het ontleden van zinnen bedenken en volgen. 

• kun je zelfstandig een zin ontleden waarbij je aangeeft wat de zinsdelen zijn en de PV, het OW, het WG en het LV benoemd. 

Ontleed de volgende zin
De leerlingen van klas LB12 hebben van meneer De Vries een groot compliment gekregen.
(kopieer de zin, ze een / tussen de zinsdeelstrepen en benoem daaronder de pv, het wg, het ow en het lv)

Leg uit hoe je het lijdend voorwerp in een zin kunt vinden.

Zinsdelen

• Alle zinnen bevatten een persoonsvorm, een (werkwoordelijk) gezegde en een onderwerp.

• Veel zinnen hebben ook een lijdend voorwerp. Met het lijdend voorwerp gebeurt iets, het 'ondergaat' wat in het gezegde staat.
  
  
• Als het bouwplan van een zin uit drie delen bestaat is er een LV. 

Lijdend voorwerp

• Lijdend voorwerp (LV) komt voor in zinnen waarin iets/iemand iets 'overkomt' dus als het ware 'lijdt'. 

• Je vint het LV door de volgende vraag te stellen:

Wat/wie + PV + OW + andere werkwoorden?

Het antwoord op die vraag is het LV.

• Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp.
• Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel.

Wessel geeft een mooi cadeau aan Sophie. 

De handeling is geven. Er wordt dus iets gegeven, namelijk een mooi cadeau. Dat mooie cadeau is dus het voorwerp (iets) dat de handeling ondergaat; dat pakje wordt weggegven.

PV = geeft

OW = Wessel (Wie geeft?)

WG = geeft (enige werkwoord)

LV = Wie/wat geeft Wessel? een mooi cadeau

LIJDEND VOORWERP

Ruben | graaft | een kuil.

Wat graaft Ruben? Ruben graaft een kuil.

lijdend voorwerp = een kuil

voorbeeld 1

ow

wwgez

LIJDEND VOORWERP

Een speler | roept | de grensrechter.

Wie roept een speler? De speler roept de grensrechter.

lijdend voorwerp = de grensrechter

voorbeeld 2

ow

wwgez

LIJDEND VOORWERP

Anouk| vertelt | een verhaal.

Wat vertelt Anouk? Anouk vertelt een verhaal.

lijdend voorwerp = een verhaal

voorbeeld 3

ow

wwgez

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Nora drinkt een glas water.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Luca roept zijn vader.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Zij heeft haar fiets uit de schuur gepakt.

GAAT HET GOED?

Lukt het je om het

lijdend voorwerp van de zin steeds te vinden?

Voor de zekerheid nog een voorbeeld.

LIJDEND VOORWERP

Dirk| hangt | zijn jas | aan de kapstok.

Wat hangt Dirk? Dirk hangt zijn jas.

lijdend voorwerp = zijn jas

voorbeeld 4

ow

wwgez

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Elsa doet peper op haar gebakken ei.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Op het feest hebben we gebak gegeten.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Iven heeft de regenjas aan de kapstok gehangen.

Stappenplan

1. Onderstreep de persoonsvorm.
   
   
2. Verdeel de zin in zinsdelen.
   
   
3. Benoem het werkwoordelijk gezegde (wg).
4. Benoem het onderwerp (o), 
5. Benoem het lijdend voorwerp (lv)

Ik / heb / een auto / gekregen / van mijn ouders. 

OW = Ik

WG = heb gekregen

LV = een auto

Ontleed de volgende zin
De kinderen hebben hun tekening aan de juf van groep 4 getoond.
(kopieer de zin, ze een / tussen de zinsdeelstrepen en benoem daaronder de pv, het wg, het ow en het lv)

Ontleed de volgende zin
Ik heb mijn vrouw beloofd het huis op te ruimen.
(kopieer de zin, ze een / tussen de zinsdeelstrepen en benoem daaronder de pv, het wg, het ow en het lv)

Schrijf 2 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

De rest van deze les, 

ga ik...

de uitleg nog 1 keer doornemen in LessonUp

mijn huiswerk opdrachten over het lijdend voorwerp maken. (9.1 opdr. 1 t/m 5)

meneer De Vries een vraag stellen over de lesstof van vandaag.

Met meneer De Vries nog een of meer oefenzinnen ontleden.

Nog iets anders, namelijk...

Ontleed de volgende zin
De vele museummedewerkers kregen een mooi kerstpakket van de baas.
(kopieer de zin, ze een / tussen de zinsdeelstrepen en benoem daaronder de pv, het wg, het ow en het lv)

Ontleed de volgende zin
De oude mensen zouden een hoop lawaai in het bejaardentehuis hebben gemaakt.
(kopieer de zin, ze een / tussen de zinsdeelstrepen en benoem daaronder de pv, het wg, het ow en het lv)

Ontleed de volgende zin
De aanvoerder van het voetbalteam moet zijn vaantje geven aan de aanvoerder van de tegenstander.
(kopieer de zin, ze een / tussen de zinsdeelstrepen en benoem daaronder de pv, het wg, het ow en het lv)