HC Steden en burgers Lage Landen H.3

H.3 De Republiek (1602-1700)
HC Steden en burgers in de Lage Landen
1 / 22
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 22 slides, met tekstslides en 6 videos.

Onderdelen in deze les

H.3 De Republiek (1602-1700)
HC Steden en burgers in de Lage Landen

Slide 1 - Tekstslide


Hoofdstuk 3:

In hoeverre bepaalde de burgerij de ontwikkelingen in de Republiek in de Gouden Eeuw (1602=1700)


Kenmerkende Aspecten:
23: Het streven van vorsten naar absolute macht.
24: De bijzondere laats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
25: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.

Slide 2 - Tekstslide

Beheersing van de wereldhandel
De Republiek beheerste een tijdlang de:
  • Europese tussenhandel
  • Wereldhandel
  • Trok zeer veel arbeidsmigranten aan

Dit kon door de volgende Europese gebeurtenissen:
  • Dertigjarige oorlog in Duitse rijk 
  • Engeland en Frankrijk: burgeroorlogen door spanningen tussen vorsten en adel 
>> belemmert economische groei in die landen

Slide 3 - Tekstslide

Dertigjarige oorlog (1618-1648)
Oorlog tussen protestantse en katholieke vorstendommen in m.n. Duitse rijk waarbij veel Europese landen betrokken waren.

Veel vluchtelingen naar Republiek op zoek naar werk en veiligheid.
   >> Grote bevolkingsgroei Amsterdam, Duitse vluchtelingen hier groot aandeel in.
   >> Met name ingezet voor ongeschoold werk.




Slide 4 - Tekstslide

Ontwikkeling oorlogseconomie
Oorlogseconomie:
samenleving waarbij productie en handel in dienst staan van het winnen van een oorlog
Bijvoorbeeld:
- productie van oorlogsmaterieel (oorlogsschepen, munitie, wapens)
- winsten uit handel financieren de oorlog
- VOC/WIC verzwakken Spaanse handelspositie door inname Spaans/Portugese koloniën en buitmaken handelsschepen

Trippenhuis in Amsterdam. Louys en Hendrick Trip handelden in koper, teer, ijzer, wapens en munitie, en bezaten in Zweden mijnen, ovens, smederijen en geschut-gieterijen.

Slide 5 - Tekstslide

stadhouder <---> steden/gewesten
Economische groei
Beleid regenten gericht op welvaart en economische groei:
- bevorderen economische samenwerking (bijv. VOC/WIC)
- bevorderen innovatie (bijv. droogmakerijen)
- handhaven particularisme steden en gewesten
- waarborgen gewetensvrijheid burgers 
- beperken macht stadhouders (maar die willen meer eenheid en aanzien)
- open houding naar buitenlandse kooplieden

Slide 6 - Tekstslide


Republiek trekt veel migranten
  • Val van Antwerpen
  • Hugenoten (Frankrijk)
  • Joodse bevolking (vervolgingen)
  • Seizoensarbeiders uit Duitsland 

Slide 7 - Tekstslide

Grachtengordel Amsterdam

Slide 8 - Tekstslide

Slide 9 - Video

Steden in de Republiek
- explosieve groei steden in zeegewesten
- grote steden in m.n. Holland 
- in Holland en Utrecht ring van steden verbonden met netwerk van openbaar vervoer (dienstregeling trekschuit )




Slide 10 - Tekstslide

Amsterdam = bijzonder
De positie van Amsterdam was op enkele gebieden uitzonderlijk:
  • Door haar stapelmarktfunctie  >> opslag in pakhuizen zorgt voor vraag + invloed op prijsvorming 
  • Door haar eigen versie van de koopmansbeurs
    >> Europese handel groeit tot internationale handel
    >> Vergemakkelijken: Wisselbank en Beurs opgericht >> geld wisselen + andere financiële acties (lenen, cheques verrekenen).
    >> Belangrijkste handelsinstituut = Amsterdamse Beurs (koopmansbeurs) = ontmoetingsplaats voor iedereen die iets met de handel te maken had.

Slide 11 - Tekstslide

Slide 12 - Video

Rijke kooplieden
- investeren winsten in handel en nijverheid 
- financieren innovatieve projecten, zoals molens, droogmakerijen, teelt nieuwe gewassen (video 1 Beemster)
- kopen adellijke titels
- bouwen stadspaleizen 
- bouwen buitenhuizen (video 2)
- kopen kunst (video 3)




Slide 13 - Tekstslide

Slide 14 - Video

Slide 15 - Video

Slide 16 - Video

Opkomst Engeland en Frankrijk
1648: Vrede van Münster
1e stadhouderloze tijdperk: 1650-1672 --> geen stadhouder meer benoemd; raadspensionaris machtigste man in Republiek

Na 1648 stabiliteit in Engeland en Frankrijk --> centraal geregeerde staten door (absoluut) vorst
Economisch beleid van mercantilisme
Regenten: terugtrekking uit handel --> geld uitlenen


mercantilisme = economisch beleid om rijkdom land te vergroten door import te minimaliseren (door heffingen of verboden) en export te maximaliseren

Slide 17 - Tekstslide

Oranjegezinden <--> staatsgezinden
Economische stagnatie vooral voelbaar voor gemeen -->  onvrede gemeen --> willen stadhouder van Oranje terug (oranje/prinsgezind)

Regenten voorstander republiek zonder stadhouder (staatsgezind)

Escaleert in Rampjaar 1672: moord op raadspensionaris Johan de Witt en benoeming Willem III tot stadhouder 





Johan de Witt

Slide 18 - Tekstslide

Rampjaar 1672
  • de Republiek wordt gelijktijdig aangevallen door Frankrijk (over land) en Engeland (over zee) met hulp van Keulen en Münster
  • raadspensionaris Johan de Witt krijgt de schuld; wordt gevangengenomen en gelyncht 
  • stadhouderschap hersteld met Willem III
  • resulteert in oorlog (korte) met Engeland en (lange) met Frankrijk
Willem III

Slide 19 - Tekstslide

Slide 20 - Video

Einde gouden eeuw
Na 1672: 
  • regenten blijven investeren in buitenland (en niet in economie van de Republiek)
  • oligarchisering 
  • Engeland breidt positie in wereldhandel ten koste van Republiek
    --> Engeland wordt centrum van handel en bankwezen

oligarchisering = macht komt in handen van kleine groep. Regenten benoemen familieleden in bestuursposities

Slide 21 - Tekstslide

x

Slide 22 - Tekstslide