In deze les zitten 22 slides, met tekstslides en 6 videos.
Onderdelen in deze les
H.3 De Republiek (1602-1700)
HC Steden en burgers in de Lage Landen
Slide 1 - Tekstslide
Hoofdstuk 3:
In hoeverre bepaalde de burgerij de ontwikkelingen in de Republiek in de Gouden Eeuw (1602=1700)
Kenmerkende Aspecten:
23: Het streven van vorsten naar absolute macht.
24: De bijzondere laats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
25: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
Slide 2 - Tekstslide
Beheersing van de wereldhandel
De Republiek beheerste een tijdlang de:
Europese tussenhandel
Wereldhandel
Trok zeer veel arbeidsmigranten aan
Dit kon door de volgende Europese gebeurtenissen:
Dertigjarige oorlog in Duitse rijk
Engeland en Frankrijk: burgeroorlogen door spanningen tussen vorsten en adel
>> belemmert economische groei in die landen
Slide 3 - Tekstslide
Dertigjarige oorlog (1618-1648)
Oorlog tussen protestantse en katholieke vorstendommen in m.n. Duitse rijk waarbij veel Europese landen betrokken waren.
Veel vluchtelingen naar Republiek op zoek naar werk en veiligheid.
>> Grote bevolkingsgroei Amsterdam, Duitse vluchtelingen hier groot aandeel in.
>> Met name ingezet voor ongeschoold werk.
Slide 4 - Tekstslide
Ontwikkeling oorlogseconomie
Oorlogseconomie:
samenleving waarbij productie en handel in dienst staan van het winnen van een oorlog
Bijvoorbeeld:
- productie van oorlogsmaterieel (oorlogsschepen, munitie, wapens)
- winsten uit handel financieren de oorlog
- VOC/WIC verzwakken Spaanse handelspositie door inname Spaans/Portugese koloniën en buitmaken handelsschepen
Trippenhuis in Amsterdam. Louys en Hendrick Trip handelden in koper, teer, ijzer, wapens en munitie, en bezaten in Zweden mijnen, ovens, smederijen en geschut-gieterijen.
Slide 5 - Tekstslide
stadhouder <---> steden/gewesten
Economische groei
Beleid regenten gericht op welvaart en economische groei:
- beperken macht stadhouders (maar die willen meer eenheid en aanzien)
- open houding naar buitenlandse kooplieden
Slide 6 - Tekstslide
Republiek trekt veel migranten
Val van Antwerpen
Hugenoten (Frankrijk)
Joodse bevolking (vervolgingen)
Seizoensarbeiders uit Duitsland
Slide 7 - Tekstslide
Grachtengordel Amsterdam
Slide 8 - Tekstslide
Slide 9 - Video
Steden in de Republiek
- explosieve groei steden in zeegewesten
- grote steden in m.n. Holland
- in Holland en Utrecht ring van steden verbonden met netwerk van openbaar vervoer (dienstregeling trekschuit )
Slide 10 - Tekstslide
Amsterdam = bijzonder
De positie van Amsterdam was op enkele gebieden uitzonderlijk:
Door haar stapelmarktfunctie>> opslag in pakhuizen zorgt voor vraag + invloed op prijsvorming
Door haar eigen versie van de koopmansbeurs >> Europese handel groeit tot internationale handel >> Vergemakkelijken: Wisselbank en Beurs opgericht >> geld wisselen + andere financiële acties (lenen, cheques verrekenen). >> Belangrijkste handelsinstituut = Amsterdamse Beurs(koopmansbeurs) = ontmoetingsplaats voor iedereen die iets met de handel te maken had.
Slide 11 - Tekstslide
Slide 12 - Video
Rijke kooplieden
- investeren winsten in handel en nijverheid
- financieren innovatieve projecten, zoals molens, droogmakerijen, teelt nieuwe gewassen (video 1 Beemster)
- kopen adellijke titels
- bouwen stadspaleizen
- bouwen buitenhuizen (video 2)
- kopen kunst (video 3)
Slide 13 - Tekstslide
Slide 14 - Video
Slide 15 - Video
Slide 16 - Video
Opkomst Engeland en Frankrijk
1648: Vrede van Münster
1e stadhouderloze tijdperk: 1650-1672 --> geen stadhouder meer benoemd; raadspensionaris machtigste man in Republiek
Na 1648 stabiliteit in Engeland en Frankrijk --> centraal geregeerde staten door (absoluut) vorst
Economisch beleid van mercantilisme
Regenten: terugtrekking uit handel --> geld uitlenen
mercantilisme = economisch beleid om rijkdom land te vergroten door import te minimaliseren (door heffingen of verboden) en export te maximaliseren
Slide 17 - Tekstslide
Oranjegezinden <--> staatsgezinden
Economische stagnatie vooral voelbaar voor gemeen --> onvrede gemeen --> willen stadhouder van Oranje terug (oranje/prinsgezind)
Regenten voorstander republiek zonder stadhouder (staatsgezind)
Escaleert in Rampjaar 1672: moord op raadspensionaris Johan de Witt en benoeming Willem III tot stadhouder
Johan de Witt
Slide 18 - Tekstslide
Rampjaar 1672
de Republiek wordt gelijktijdig aangevallen door Frankrijk (over land) en Engeland (over zee) met hulp van Keulen en Münster
raadspensionaris Johan de Witt krijgt de schuld; wordt gevangengenomen en gelyncht
stadhouderschap hersteld met Willem III
resulteert in oorlog (korte) met Engeland en (lange) met Frankrijk
Willem III
Slide 19 - Tekstslide
Slide 20 - Video
Einde gouden eeuw
Na 1672:
regenten blijven investeren in buitenland (en niet in economie van de Republiek)
oligarchisering
Engeland breidt positie in wereldhandel ten koste van Republiek
--> Engeland wordt centrum van handel en bankwezen
oligarchisering = macht komt in handen van kleine groep. Regenten benoemen familieleden in bestuursposities