HC: De verlichting - lV 3 - deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

De Verlichting

Leidende vraag 3

Welkom

1. intro - LV / KA/ Leerdoelen

2. Congres van Wenen

3 Liberalisme

4 Nationalisme

5 Aan het werk met het socialisme.

6 Afronding met quiz.

7. Examenvraag 

leerdoelen:

1 Je kunt aangeven wat de voornaamste doelen van het Congres van Wenen waren.

 

2 Je kunt uitleggen dat liberalisme, socialisme, nationalisme en feminisme ontstonden als reactie op de Restauratie, maar ook verband hebben met de industrialisatie en de sociale kwestie.

3 Je kunt de voornaamste uitgangspunten van het liberalisme, socialisme, nationalisme en feminisme benoemen.

4 Je kunt politieke gebeurtenissen als de eenwording van Italië en Duitsland, de afscheiding van België en de herziening van de Nederlandse grondwet koppelen aan politiek-maatschappelijke stromingen.

Napoleon

• Napoleon bleef oorlogen voeren, om de macht van Frankrijk uit te breiden en de ideeën van de Franse Revolutie verder te verspreiden. 
• Napoleon wist bijna heel Europa (te veroveren (behalve Groot-Brittannië).
  
• Verbood handel met Groot-Brittannië (Continentaal Stelsel)
• Overal waar Napoleon de baas werd voerde hij wetboeken, de burgerlijke stand en dienstplicht in. 

De veroveringen van Napoleon, 1804-1812.

1813 Frankrijk verslagen

• 1813 - Slag bij Leipzig - Napoleon wordt naar Sint Elba verbannen.
• 1815 - Slag bij Waterloo - Napoleon wordt naar Sint Helena verbannen

Filmpjes - congres van Wenen

 Congres van Wenen

Wie: De overwinnaars van Napoleon (Pruisen, Oostenrijk, Rusland, VK)

Wat? Stabiele orde in Europa.

Hoe?

Maar de verlichtings

ideeën zijn nog steeds aanwezig:

Politieke stromingen

 Je kan uitleggen dat liberalisme, socialisme, nationalisme en feminisme ontstonden als reactie op de Restauratie, maar ook verband hebben met de industrialisatie en de sociale kwestie.

geloof in veranderingen van de wereld en 

de maatschappij door de mens

geloof in veranderingen van de wereld en 

de maatschappij door de mens

belang-

rijkste liberale ideeën

geloof in veranderingen van de wereld en 

de maatschappij door de mens

liberalisme sluit niet aan bij het gedachtegoed van Rousseau.

Rousseaus ideale maatschappij kent een directe democratie die in dienst staat van de algemene wil. De maatschappij moet zo dicht mogelijk bij de natuurstaat blijven. 

Het liberalistische streven naar bezit en dus rijkdom zijn volgens Rousseau een slechte ontwikkeling, omdat dit ongelijkheid tussen mensen onvermijdelijk maakt

test jezelf

Wat is liberalisme?

Wat is GEEN kenmerk van het Liberalisme?

1. Persoonlijke vrijheid
2. Weinig regels voor de economie
3. Actieve rol van de overheid
4. Passieve rol van de overheid

Wat werd NIET op het Congres van Wenen afgesproken?

1. Nederland en België werden samengevoegd
2. De grenzen in Europa werden opnieuw vastgesteld
3. Het Ancien Régime werd zoveel mogelijk in ere hersteld
4. Het Heilige Roomse Rijk der Duitse natie werd in ere hersteld

De legers van Napoleon werden definitief verslagen in

1. Leipzig
2. Dresden
3. Waterloo
4. Trafalgar

Het Congres van Wenen vond plaats in

1. 1813
2. 1815
3. 1816
4. 1817

Frankrijk wordt onmiddellijk na het Congres

1. Een koninkrijk onder leiding van de de broer van Lodewijk XVI
2. Een Republiek onder leiding van de Nationale Conventie
3. Een keizerrijk onder leiding van de neef van Napoleon
4. Een democratische staat met algemeen mannenkiesrecht

Wat wordt bedoeld met 'natie'
in het woord nationalisme?

Filmpjes - nationalisme

nationalisme

Begin situatie: mensen voelden zich vooral verbonden met hun eigen regio of stad.

Dit verandert onder invloed van de verlichting door bv volkssoeveraniteit en algemene wil

belang-

rijkste ideeën nationalisme

nationalisme: 

oorzaken groei nationalisme

Hermanndenkmal 1838-1875

Zelf werken - socialisme:

Kijk onderstaande filmpjes.

Beantwoord de volgende vragen die volgen.

Test jezelf

Leg in je eigen woorden uit wat anarchisme betekent

Leg uit wat het socialisme is.

Uitspraak : "De bevrijding van de arbeid moet het werk van de arbeidersklasse zijn (…). Van deze grondstellingen uitgaande, streeft onze partij met alle wettelijke middelen naar de vrije maatschappij; naar opheffing van de onredelijke loonwet, door afschaffing van het systeem van loonarbeid en terzijdestelling [afschaffing] van alle sociale en politieke ongelijkheid."
Bij welke stroming past deze uitspraak het beste?

1. sociaal-democratie
2. communisme

Sociaaldemocratie

communisme

Liberalisme

Anarchisme

Arbeiders willen wetgeving tegen lange werktijden en voor een beter loon.

Ondernemers willen een bestuur dat hen zoveel mogelijk economische vrijheid laat.

Bestuur moet worden afgeschaft, want bestuur zorgt voor onderdrukking door het leger.

Omdat de rijken hun macht niet afgeven is er een revolutie nodig om de mensen echt een beter leven te geven.

Wat is het communisme?

Wat is anarchisme?

1. streven naar een samenleving met zoveel mogelijk vrijheid
2. streven naar een maatschappij zonder bestuur
3. streven naar een samenleving waarin mensen een bestuur kiezen
4. streven naar een samenleving met zoveel mogelijk gelijkheid

Iedereen mag beslissen over zijn/haar eigen leven

1. Sociaal democratie
2. Liberalisme
3. Confessionalisme
4. Communisme

De beste manier om welvaart beter te verdelen is door gebruik van het parlement

1. Sociaal democratie
2. Liberalisme
3. Confessionalisme
4. Communisme

Anarchisme

Communisme

Sociaaldemocratie

Extreem gewelddadig, tegen elke vorm van overheidsgezag

Hervormingen, geen revolutie

Omverwerping kapitalistische orde middels gewelddadige revolutie

HW: Examenvragen maken in je schrift + Vat samen blz 49 tot en met 53

Examenvraag 1 (2 punten)

Op 14 juli 1789 bestormde de Parijse bevolking de Bastille, een beruchte gevangenis. Hiermee begon de democratische revolutie in Frankrijk. In augustus 1789 nam de Nationale Vergadering het besluit om als eerste de wetten te hervormen die te maken hadden met de feodale privileges: het feodale stelsel werd afgeschaft.

Geef aan: 

• welk Verlichtingsideaal de revolutionairen met dit besluit nastreefden, en

 • welk doel zij hiermee wilden bereiken.

Antwoord examenvraag 1

Uit het antwoord moet blijken dat:

• het Verlichtingsideaal dat de revolutionairen hiermee nastreefden was de opvatting dat alle mensen gelijk waren / dat er geen speciale privileges mochten bestaan voor de adel 1

• het doel voor de revolutionairen was dat zij hiermee steun wilden krijgen van de gehele bevolking / de macht van de adel probeerden te breken / de boeren in Frankrijk achter de revolutie probeerden te krijgen 1

Examenvraag 2 (4 punten)

Twee gebeurtenissen uit de geschiedenis van de kathedraal van Saint-Denis bij Parijs:

1 In 1793 werd de crypte, waar sinds de middeleeuwen de Franse koningen werden begraven, opengebroken op last van de regering. De lijken werden in een put gegooid.

2 In 1815 werden de lichamen van Lodewijk XVI en zijn vrouw Marie-Antoinette met eer herbegraven in de kathedraal van Saint-Denis.

--> Leg voor elk van beide gebeurtenissen uit dat deze past bij de politieke situatie van dat moment.

Antwoord examenvraag 2

Kern van een juist antwoord is: 

• Gebeurtenis 1 past bij de radicale fase in de Franse Revolutie, want de schending van de koningsgraven laat zien dat de revolutionairen afrekenen met het koningshuis 2 

• Gebeurtenis 2 past bij het begin van de Restauratie, want de herbegrafenis van Lodewijk en Marie-Antoinette laat zien dat in Europa het respect voor de monarchie weer hersteld gaat worden 2