Par 8 Congres van Wenen + Par 9 Opkomst van de ismen 19e eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

8. Congres van Wenen

9. Opkomst van de ismen

Hoofdvraag

In welke mate bepaalden de Verlichtingsideeën de politieke cultuur in Europa (1813-1900)?

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen waarom het Congres van Wenen er kwam.

• Je weet de belangrijkste beginselen van het Congres van Wenen.
  
• Je kunt de maatregelen van de Franse Revolutie noemen die van kracht bleven.
  

Kenmerkend aspecten:

30. Democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.

36. De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.

Congres van Wenen (1814-1815)

Na de eerste overwinning op Napoleon (1814) kwamen de Europese mogendheden in Wenen bij elkaar:

Wat te doen met de toekomst van Europa?

"Het Congres danst..."

Congres van Wenen (1814-1815)

Twee beginselen die zouden leiden tot herstel van oude en vorming van nieuwe staten:

1. Legitimiteit van vorsten (wettig recht van vorsten op hun rijk)
2. Streven naar nieuw Europees machtsevenwicht door inperking van de macht van Frankrijk en vergroten van de macht van andere landen.
   - NE + BE = samengevoegd.
   - Gebiedsuitbreiding voor overwinnaars (bijv. Rusland en Engeland)
   - Duitse bond opgericht (o.a. Pruisen, Oostenrijk etc.)
   

Restauratie

Door Congres begon periode van Restauratie:
Gedeeltelijk herstel van de toestand van vóór de Franse Revolutie.

Overblijfselen Franse Revolutie

In landen als NL:

• Code Napoleon (o.a. gelijkheid voor de wet).
• Kiesrecht voor alle mannen vanaf een bepaald bezit.
• Alle gewesten zelfde bestuursvorm.
• Voor alle gewesten: zelfde regelingen voor belasting, onderwijs en rechtspraak.
  

Overblijfselen Franse Revolutie

In andere landen:

• Grondwetten kwamen >> macht koningen kleiner (meestal delen).
• Verklaring van de Rechten van Mens en Burger wordt uitgangspunt voor de grondwet.
• Min of meer scheiding van Kerk en Staat >> betekende dus: geloofsvrijheid!
  

8. Congres van Wenen

9. Opkomst van de ismen

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen hoe de verschillende stromingen (ismen) konden ontstaan in de 19e eeuw.
• Je kunt de verschillende stromingen uitleggen en herkennen: liberalisme, socialisme, feminisme en nationalisme.
  

Kenmerkend aspecten:

34. Opkomst van emancipatiebewegingen

35. Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

36. De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.

Opdracht:

A) Omschrijf wat elke stroming is in eigen woorden.

B) Zoek een afbeelding die goed past bij de stroming: een verkiezingsaffiche of een cartoon bijv. 

C) Bedenk 5 moeilijke meerkeuzevragen voor de blooket bij deze paragraaf en lever deze aan bij IMH. Gebruik in deze vragen ook een keer een gekozen afbeelding met een bijpassende vraag.

In groepen van 3 of 4 ga je de ISMEN onderzoeken: 

1. Liberalisme (blz. 85 - 87)
2. Socialisme (blz. 87 - 88)
3. Feminisme (blz. 88 - 90)
4. Nationalisme (blz. 90 - 92)