Opkomst van de ismen in de 19de eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Opkomst van de ismen in de 19de eeuw

Vandaag:

Opkomst van de Ismen

1. Terugkoppeling

2. Congres van Wenen

3. Liberalisme en Socialisme 

terugkoppeling

Franse Revolutie = Ideeën van de verlichting toepassen

omschrijf kort wat de tweede of 'radicale fase' is van de FR en op welke manier de verlichting werd toegepast

Typische examenvraag:

Leg uit waarom je kan stellen dat de Franse Revolutie zowel mislukt is als gelukt is door de komst van Napoleon (2P)

Napoleon als leider

Napoleon was verlicht absolutist (alles voor, niets door het volk)

Ingevoerd door Napoleon:

1. Achternamen
2. burgerlijke stand
3. code napoleon (wetboek)
4. Metriek stelsel
5. Begin onderwijs en bouw musea
6. verkeer

VEEL INVLOED OP HEDENDAAGS EUROPA

Dood Napoleon

- Verlies oorlog Rusland --> naar Elba

- 100 dagen-> Waterloo-> Sint Helena

Congres van Wenen 1814-1815

- Restauratie aan de hand van twee uitgangspunten:

1. Legitimiteit van vorsten

2. Nieuwe machtsbalans (Frankrijk als probleem)

De Nederlanden

Duitse Bond

Koning terug

Paus weer de baas

Koning terug

Koning terug + uitbereiding

Restauratie 

Adel komt terug

Koningshuizen worden gemaakt

Ancien regime weer terug

Toch niet alles:

- Code Napoleon (met grondwetten)

- Verklaring voor de rechten van de mens 

en burger wordt basis

- vrijheid van godsdienst 

Verlichting

'De geest is uit de fles'

Verlichting

Ideeën van verlichting (1700 - 1780) Succesvol 

Democratische revoluties (rond 1800)  Grotendeels onsuccesvol

De rol van de Ideeën van de verlichting zijn nog niet uitgespeelt 

Snel veranderende wereld

Industralisatie

Rijke burgerij (industriële)

Verlichtingsidealen in de nieuwe wereld

19e eeuw groepen met eigen interpretatie van verlichtingsdenken en

maakbare samenleving

- Liberalisme

- Socialisme

- Feminisme

- Conservatieve

- Confessionelen 

De 'ismes'

Liberalisme = Vrijheid

Vooral uit de rijke derde stand

- Nachtwakerstaat 

- censuskiesrecht

- krijgen formele macht in 1848 

Socialisme = Gelijkheid

- Sociale kwestie

- Grote overheid (sterke staat)

- Emancipatie van de arbeiders 

(arme derde stand)

- Wilde eerst kiesrecht

-Verschillende gradaties (communisme, anarchisme, socialisme)

egalite liberte fraternite

Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap

Vrijheid is belangrijker = Liberalisme

Gelijkheid is belangrijker = socialisme

Beide kunnen worden beschouwt als een kind van de verlichting.

Zien zowel de socialisten als de liberalen de maatschappij als cultuur of natuur? Verklaar je antwoord

We zien in de 19e eeuw dat het socialisme een gevolg is van de opkomst van het liberalisme. Kun je dat verklaren?

egalite liberte fraternite

Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap

Vrijheid is belangrijker = Liberalisme

Gelijkheid is belangrijker = socialisme

Beide kunnen worden beschouwt als een kind van de verlichting.