inversie, samentrekking, dubbele ontkenning, contaminatie

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Inversie 

Bij inversie staat een ander zinsdeel dan het onderwerp vooraan in de zin. 

In samengestelde zinnen die uit twee hoofdzinnen bestaan, kunnen hierdoor volgordefouten sluipen. Inversiefouten verbeter je gemakkelijk door zinsdelen te verplaatsen.

Morgen vertrek ik en ga ik vanmiddag inpakken.

Zonder inversiefout:

Morgen vertrek ik en vanmiddag ga ik inpakken.

Morgen vertrek ik en ik ga vanmiddag inpakken.

Let op!

Als het zinsdeel dat inversie veroorzaakt in de eerste hoofdzin ook betrekking heeft op de tweede hoofdzin dan is de 

inversie correct

Morgen ga ik op excursie en ben ik later thuis. 

Morgen ga ik op excursie en ik ben later thuis. 

Hoewel hij in vele opzichten voldoet aan het gevraagde profiel, kwam hij tijdens het gesprek niet goed uit de verf en werd niet aangenomen.

1. correct
2. fout

Met mijn begeleider heb ik de situatie besproken en kon toen zelf het probleem oplossen.

1. correct
2. fout

Na maanden van intensief trainen liep hij zijn eerste wedstrijd in jaren en verstuikte zijn enkel.

1. correct
2. fout

Na de rondleiding rust u even uit in de foyer bij een kop thee en kunt u desgewenst vragen stellen aan de gids.

1. correct
2. fout

Hoewel hij in vele opzichten voldoet aan het gevraagde profiel, kwam hij tijdens het gesprek niet goed uit de verf en werd niet aangenomen.

1. correct
2. fout

Morgen sport ik en ga ik nu mijn verslag afmaken.

1. correct
2. fout

Toen het cruiseschip kapseisde nam de kapitein de benen en stapte in een bootje.

1. correct
2. fout

Samentrekking 

Je mag in het Nederlands woorden weglaten. We zeggen dan dat we woorden hebben ‘samengetrokken’. ​

Ik trek mijn shirt en broek aan.​

Ik trek mijn shirt aan en ik trek mijn broek aan.​

Foutieve samentrekking

De woorden hebben niet dezelfde grammaticale functie 

Deze film is spannend en geven we jou voor je verjaardag.​

‘Deze film’ is in de eerste zin onderwerp, in de tweede zin lijdend voorwerp. 

Juist is:​

Deze film is spannend en die geven we jou voor je verjaardag.​

Foutieve samentrekking 

De woorden hebben niet dezelfde vorm 

Je tas is hier en de jassen daar.​

Onderwerp tas is enkelvoud, onderwerp jassen is meervoud. Juist is: ​

Je tas is hier en de jassen zijn daar.​

Foutieve samentrekking 

De woorden hebben niet dezelfde betekenis 

We nemen een dagje vrij en de trein naar Amsterdam.​

‘Vrij nemen’ is iets anders dan ‘de trein nemen’​

Vuurwerk is verboden buiten Oud en Nieuw en willen we buiten die periode dus niet zien of horen.

1. correct
2. fout

Dit jasje is schitterend, maar is al wel verkocht.

1. correct
2. fout

Mijn vrienden wonen in een groot studentenhuis, maar ik op een klein kamertje.

1. correct
2. fout

Het pakket is groot, maar inmiddels wel verzonden.

1. correct
2. fout

Dubbelop en door elkaar

Een voorzetsel of een deel van een verwijswoord wordt ten onrechte twee keer gebruik.

Met dat soort dingen heb ik moeite mee.​

Met dat soort dingen heb ik moeite.​

Dat soort dingen heb ik moeite mee.​

Dubbelop en door elkaar

Twee woorden betekenen (deels) hetzelfde

Tevens moet je ook een BPV-contract ondertekenen.​

Dubbelop en door elkaar

Dubbele ontkenning 

Ik heb eigenlijk nooit geen problemen op het werk gehad.​

Ik heb eigenlijk nooit problemen op het werk gehad.​

Ik heb eigenlijk geen problemen op het werk gehad.​

Dubbelop en door elkaar

Contaminatie 

Twee woorden of uitdrukkingen worden door elkaar gehaald.​​

De situatie escaleert helemaal uit de hand.​

De situatie loopt helemaal uit de hand.​

De situatie escaleert helemaal.​

Welke twee woorden veroorzaken de dubbele ontkenning?

De bezoekers werd afgeraden om niet met de auto te komen omdat er bijna geen parkeerruimte is.

Welke twee woorden betekenen deels hetzelfde?

We gaan zometeen als eerste beginnen met een kennismaakrondje.

Welke twee woorden veroorzaken een dubbele ontkenning?

De politie voorkomt dat supporters elkaar niet gaan opzoeken.

Zal ik even voor u nachecken of er nog plaatsen zijn?

1. dubbele ontkenning
2. inversie
3. samentrekking
4. contaminatie

Eugenie heeft weer eens nagelaten om haar boeken niet mee te brengen.

1. dubbele ontkenning
2. inversie
3. samentrekking
4. contaminatie

Aram kookt rijst en bakt vlees.

1. dubbele ontkenning
2. inversie
3. samentrekking
4. contaminatie

Morgen vertrek ik en vanmiddag ga ik inpakken.

1. dubbele ontkenning
2. inversie
3. samentrekking
4. contaminatie