Bestuursrecht les 6: Handhaving

• Bestuursrecht
• MBO
• Studiejaar 1

Bestuursrecht les 6

Handhaving

Voor de vakantie: De algemene beginselen van behoorlijk bestuur

1. zorgvuldigheidsbeginsel
   
2. motiveringsbeginsel 
3. geen misbruik van bevoegdheid
   
4. evenredigheidsbeginsel
   
5. gelijkheidsbeginsel
   
6. vertrouwensbeginsel
7. rechtszekerheidsbeginsel
   
8. verbod van willekeur

Het zorgvuldigheidsbeginsel houdt in:

1. Dat er niet meteen een (te) zwaar middel mag worden ingezet
2. Dat alle belangen moet worden afgewogen en op de hoogte moet zijn van de feiten en omstandigheden
3. Dat een bestuursorgaan zijn bevoegdheid niet mag gebruiken voor een ander doel dan waarvoor zij is verleend

De overheid neemt een beslissing, maar legt niet op een begrijpelijke wijze uit waarom en hoe deze beslissing tot stand is gekomen. Dit is in strijd met:

1. Zorgvuldigheidsbeginsel
2. Evenredigheidsbeginsel
3. Motiveringsbeginsel

Je hebt een vergunning aangevraagd en je wil weten wat de status is. Je belt naar de wethouder en hij zegt dat je gegarandeerd de vergunning krijgt, maar dat je nog even moet wachten. Uiteindelijk wordt de vergunning afgewezen. Welk antwoord is juist?

1. Dit besluit is in strijd met het verbod van willekeur
2. Dit besluit is in strijd met het vertrouwensbeginsel
3. Dit mag gewoon.
4. Dit besluit is in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel

Klopt het dat het rechtszekerheidsbeginsel gaat over verwachtingen die worden gecreëerd vóórdat een besluit wordt genomen?

1. Ja
2. nee

Toezicht op de naleving

Bestuursrecht: veel verschillende wetten en regels. Om te controleren of bestuursorganen, burgers en bedrijven zich aan deze regels houden, wordt er toezicht gehouden op de naleving. 

Wie? Toezichthouders

Toezichthouder(s)

In de wet staat geschreven wat onder toezichthouder wordt verstaan. Zoek artikel 5:11 Awb op. 

Wie of wat wordt onder toezichthouder verstaan?

Wie is/zijn toezichthouders?

1. Inspecteurs van de Inspectie van Onderwijs
2. Gemeentelijke ambtenaren van bouw- en woningtoezicht
3. Parkeercontroleurs van de gemeente
4. Allen (a, b en c)

Bevoegdheden toezichthouder:

• Het betreden van plaatsen, artikel 5:15 Awb
• Vorderen van inlichtingen, artikel 5:16 Awb
• Identificatieplicht, artikel 5:16a Awb
• Vorderen van inzage in zakelijke gegevens/documenten, artikel 5:17 Awb
• Onderzoek, opneming en monsterneming, artikel 5:18 Awb
• Onderzoek vervoermiddelen, artikel 5:19 Awb

Verplichtingen toezichthouder:

• Legitimatieplicht, artikel 5:12 Awb
• Evenredigheidsbeginsel, artikel 5:13 Awb
• Binnentreden zonder toestemming i.h.k.v. handhaving van de openbare orde of veiligheid of bescherming van het leven of de gezondheid van personen. 

Twee belangrijke punten bij toezicht:

• Verplicht medewerking verlenen (medewerkingsplicht in artikel 5:20 Awb). Niet voldoen aan medewerkingsplicht = strafbaar
• Constateert een toezichthouder dat burger of bedrijf zich niet aan de bestuursrechtelijke regels houdt? Handhaving/sancties!  

Handhaving/sancties:

Hoofdstuk 5 van de Awb regelt de handhaving. Er zijn vier bestuursrechtelijke sancties die kunnen worden opgelegd, zonder voorafgaande tussenkomst van een rechter:

1. Bestuursdwang
2. Dwangsom
3. Bestuurlijke boete
4. Intrekken van een beschikking 

Moet de overheid handhaven?

1. Nee, het bestuursorgaan mag zelf bepalen of er wordt gehandhaafd
2. Dat is afhankelijk van een belangenafweging
3. Ja, er geldt een beginselplicht tot handhaving en slechts in bijzondere omstandigheden kan worden afgeweken
4. Ja, want zonder handhaving wordt het een zooitje.

1. Bestuursdwang

• Artikel 5:21 Awb
• Herstelsanctie 
• Het bewegen van de overtreder tot ongedaan maken van overtreding (situatie weer maken zoals die was)
• Lukt dat niet of doet overtreder niets? Dan kan de overheid dit zelf (laten) doen
• Ongedaanmaking/herstel op kosten van overtreder! 
• Voorbeeld: (groot) bouwwerk in tuin zonder omgevingsvergunning 

2. Dwangsom

• Artikel 5:32 Awb
• Herstelsanctie
• Dwingen van stoppen van situatie d.m.v. dwangsom. Zo niet, kan de overheid een dwangsom opleggen (geldboete)
• Voorbeeld: geluidsoverlast café. Waarschuwen met dwangsom. Zorgt café in toekomst wederom voor geluidsoverlast, dan zal dat café aan de gemeente een geldboete moeten betalen. 
• Ander voorbeeld: stank- en rookoverlast Burger King Groningen (zie volgende sheet)

dvhn.nl

Stelling: bestuursdwang en een dwangsom mogen niet tegelijkertijd worden opgelegd

1. Juist
2. Onjuist

Deze mogen nimmer tegelijkertijd/samen worden opgelegd. Het bestuursorgaan moet dus kiezen. 

3. Bestuurlijke boete

• Artikel 5:40 Awb
• Bestraffende sanctie
• Doel: bestraffen van overtreder (niet ongedaanmaking) d.m.v. betalen van geldsom. Geen waarschuwing/directe handhaving. 
• Voorbeelden: verkeersboete (Mulderboete), overtreding APV, niet nakomen plichten voor een uitkering van het UWV. 
• Hoogte? De wet bepaalt de maximale hoogte. Een lagere boete kan. Artikel 5:46 Awb.  

4. Intrekken van een beschikking

• Bestraffende sanctie 
• Voorbeeld: een eerder verleende omgevingsvergunning wordt ingetrokken, omdat er al drie jaar geen bouwactiviteiten hebben plaatsgevonden
• Informeren over voornemen, zienswijze, definitief besluit. 

Samenvattend:

Er is geluidsoverlast van een café. De horeca-uitbater overschrijdt de normen. De gemeente waarschuwt hem dat als hij nog een keer voor geluidsoverlast zorgt, hij de gemeente € 5.000,-- moet betalen. Dit betreft:

1. Bestuursdwang
2. Dwangsom
3. Bestuurlijke boete

De gemeente is er achter gekomen dat dezelfde horeca-uitbater geen terrasvergunning heeft. De gemeente dwingt de horeca-uitbater om het terras te verwijderen. Dit betreft:

1. Bestuursdwang
2. Dwangbevel
3. Dwangsom

De horeca-uitbater weigert zijn terras vervolgens op te ruimen. De gemeente gaat nu zelf tot actie over en laat een extern bedrijf alle tafels en stoelen verwijderen. Voor wie zijn de kosten?

1. Gemeente
2. Horeca-uitbater

Een dwangsom is een...

1. Herstelsanctie
2. Bestraffende sanctie

Meneer De Jong ontvangt een uitkering van het UWV. Hij voldoet niet aan de informatieplicht, omdat hij het UWV niet volledig en juist informeert over zijn situatie. Het UWV kan:

1. Een dwangsom opleggen
2. Een bestuurlijke boete opleggen

Huiswerk

Hoofdstuk 13: opdrachten 8 en 9

Vragen?

Zijn er vragen over de stof van deze week?

Volgende week: een rechtszaak in het bestuursrecht