H4 - P2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

• Je weet van welke factoren de waterafvoer in de stroomgebieden van de Rijn en de Maas afhangt.
  
• Je kunt de lengte- en dwarsprofielen van de Rijn en de Maas beschrijven.

 Verval

Verhang

Verval en verhang

Hoe bereken je het verhang?

1. Verval x lengte
2. Verval \ lengte
3. Lengte x verval
4. Lengte \ verval

Soorten rivieren

Gletsjerrivieren

Regenrivieren

Gemengde rivieren

de Maas is een

1. regenrivier
2. gletsjerrivier

Stroomgebied

Stroomgebied

Een stroomgebied,  is het gebied dat zijn water via een rivier afvoert. De grens van een stroomgebied wordt de waterscheiding genoemd.

Waterscheiding

Bekijk de bron. Je ziet hier het:

1. De waterscheiding van de Rijn
2. Het stroomstelsel van de Rijn
3. Een lengteprofiel van de Rijn
4. Stroomgebied van de Rijn

Waterafvoer

De hoeveelheid water dat afgevoerd wordt is van 5 factoren afhankelijk:

• Hoeveelheid neerslag
  
• Verdamping (oppervlakte en vegetatie) 
  
• Vasthouden in/op de bodem (retentie) 
  
• Opslag in stilstaan/langzaam stromend water 
  
• Gebruik door natuur en mensen 
  

Belangrijke begrippen bij waterafvoer

• Vertragingstijd
• Debiet
• Regiem 
• Piekafvoer

Vertragingstijd

De tijd tussen het vallen van de neerslag en de afvoer ervan door de rivier .

Onder andere afhankelijk van:

• Verstedelijking 
• Hoeveelheid bebouwing 

groene daken (op bushokjes/kantoren/sporthallen)....

1. verlagen de vertragingstijd
2. verhogen de vertragingstijd

Debiet

De hoeveelheid water die een rivier op een bepaald moment per tijdseenheid afvoert.

Regiem

De verdeling van de afvoer van water (debiet) over het jaar

Debiet

Regiem

Piek afvoer

De maximale afvoer van een rivier tijdens perioden met veel neerslag en/of smeltwater

Onregelmatig regiem

onregelmatig regiem

regelmatig regiem

Rivier profiel

Lengteprofiel: Doorsnede in de lengterichting van een rivier

• Hoogteligging
  
• Waterhoogte
  

Dwarsprofiel: Dwarsdoorsnede van een rivier op een bepaalde plek

• Oeverwallen en dijken worden ook meegenomen
  

Dwarsprofiel rivier

In de afbeelding zie je ...

1. een dwarsprofiel van een rivier
2. een lengteprofiel van een rivier

Dwarsprofiel rivier voordat er dijken waren

Rivieren met dijken

Wat ligt hoger?

1. Oeverwal
2. Winterdijk
3. Zomerdijk
4. Komgrond

Wat overstroomt als eerste?

1. Oeverwal
2. Komgrond
3. Uiterwaard
4. Overloopgebied

Hoe heet het 'kronkelen' van een rivier

1. Meanderen
2. Hoefijzermeer
3. Oeverwal
4. Komgrond

Als er vroeger een rivier overstroomde, dan ontstond vlakbij de rivier...

1. komgrond
2. wiel
3. oeverwal
4. zomerdijk

Wat zie je op de afbeelding?

1. Sedimentatie
2. Delta
3. Komgrond
4. Zomerdijk

Wat ligt het meest ver van de rivier?

1. Uiterwaard
2. Oeverwal
3. Komgrond
4. Winterdijk

Opdracht

Maak de opdrachten van paragraaf 2