P1W1 Terminologia anatomica

• Anatomie
• MBO
• Studiejaar 1

Terminologia anatomica

Inhoud

• Terugblik vorige les
• Leerdoel
• Vaktaal
• Uitspraak
• Meervoud
• Opdrachten 
• Evalueren
• Huiswerk

Terugblik vorige les

• Vragen over de behandelde lesstof?
• Opdracht bespreken: Een goed begin....
• Verwerkingsopdrachten TM A&F module 1.1

Leerdoel

Na deze les hebben jullie kennisgemaakt met de 'voertaal' ofwel het jargon in de gezondheidzorg en de algemene regels die van toepassing zijn op de medische woorden.

Vaktaal

Lees in TM Traject module 1.1: Opbouw en gebruik van 'Anatomie en fysiologie' door:

• Terminologia anatomica in de gezondheidszorg t/m samenvatting?
  (10 min)

Wat betekent terminoliga anatomica?

1. het voortdurend uit zichzelf blijvend bewegend apparaat
2. een hoge mate van bewegingsvrijheid
3. internationaal afgesproken naamgeving binnen de anatomie en fysiologie
4. hoogstaande en doelgerichte orthopedische zorg

Hoe korten ze een term af?

Welke kenmerken heeft de standaardmens?

Welke talen worden gebruikt in de anatomie en fysiologie?

1. Grieks en Latijn
2. Romeins en Engels
3. Grieks en Romeins
4. Latijn en Romeins

Waarom is er een vaktaal nodig?

Uitspraak

Ch = g (bv. chemie)

Qu = kw (bv. quantum)

Tie = tsie (bv. operatie)

De ‘c’ wordt als een ‘k’ uitgesproken als hij voor de letter ‘a,o,u’ en vaak een ‘y’ staat.

De ‘c’ wordt als een ‘s’ uitgesproken als er een ‘e’ of een ‘i’ of soms een ‘y’ op volgt.

oe wordt uitgesproken als : eu (bv. oedeem)

ies wordt uitgesproken als iejes (bv. cariës)

eu wordt uitgesproken als ui (bv. therapeut)

Uitspraak

In de medische terminologie komen verder bepaalde klinkercombinaties voor die we in het Nederlands niet kennen.

ae wordt uitgesproken als: ee (bv. gynaecologie)

oe wordt uitgesproken als : eu (bv. oedeem)

ies wordt uitgesproken als iejes (bv. cariës)

eu wordt uitgesproken als ui (bv. therapeut)

Meervoud

Het meervoud ziet er in de medische terminologie anders uit dan in het Nederlands.

a, wordt in het meervoud: ae (uitspraak ee)

(scapula-scapulae)

us, wordt in het meervoud: i

(naevus- naevi)

um, wordt in het meervoud: a

(narcoticum-narcotica)

(trauma-traumata)

x, wordt in het meervoud: ices

(cervix-cervices)

is, wordt in het meervoud: es

(basis-bases)

io, wordt in het meervoud: iones

(portio-portiones)

ans, wordt in het meervoud: antia

(stimulans-stimulantia)

ens, wordt in het meervoud: entia

(agens-agentia)

Meervoud

um, wordt in het meervoud: a

(narcoticum-narcotica)

ma, wordt in het meervoud: mata

(trauma-traumata)

x, wordt in het meervoud: ices

(cervix-cervices)

is, wordt in het meervoud: es

(basis-bases

Stamwoorden, achtervoegsels, voorvoegsels en combinaties

Medische termen zijn vaak opgebouwd uit woorddelen.

Het belangrijkste deel van een medische term is een stamwoord. Met een voorvoegsel en een achtervoegsel kun je een medische term verder verduidelijken.

Als je veel voor- en achtervoegsels en stamwoorden kunt herkennen dan kun je al snel medische termen ‘uitpuzzelen’.

Voorbeeld:

inter = tussen (voorvoegsel)

cost = rib (stamwoord)

itis = ontsteking (achtervoegsel)

INTER-COST-ITIS ( = ontsteking tussen de ribben)

Veelgebruikte voorvoegsels ( een aantal)

pro, pre, ante:        voor

intra, endo:             binnen(in)

retro:                      achter

extra, ecto:             buiten

infra, sub:               onder

inter:                       tussen

para:                       naast

peri:                        nabij

poly:                       veel

meso midden

oligo weinig

micro klein

macro, mega, megalo groot

a, an niet, geen

tachy snel

dys gestoord, slecht functionerend

brady langzaam

normo normaal

hyper (te) hoog

anti tegen

Veelgebruikte achtervoegsels ( een aantal)

itis:                        ontsteking

ectomie, resectie: uitsnijding

algie, dynie:          pijn

malacie:                verweking

ose, pathie:           ziekte

sclerose, fibrose:  verharding, verbindweefseling

lysis:                     oplossing

scoop:                   kijkapparaat

plegie, paralyse:   verlamming

Zet de zin om in het Nederlands: |
Op de thoraxfoto was een cardiomegalie zichtbaar

Zet de zin om in het Nederlands:
De MDL-arts vond bij de scopie een ulcus duodeni.

Zet de zin om in het Nederlands:
De claviculafractuur was snel genezen.

Zet de zin om in het Nederlands:
Er zijn veel mensen met mictieklachten door een verminderde contractiliteit van de blaasspier.

Opdracht 1. Wat betekenen de dikgedrukte woorden?

Uit brief van een gynaecoloog;

Op 3-1-2021 onderging patiënte een vaginale uterusextirpatie in verband met subjectief ernstige metrorragieën. Postoperatief beloop ongestoord.

Wat betekenen de dikgedrukte woorden.

Uit het verhaal van een neuroloog:

Man, 60 jr., sinds 6 jaar hypertensie, sinds 3 jaar Diabetes Mellitus,

peracuut hevige pijn interscapulair, krachtsverlies benen,

mictiestoornissen. LO/ parese benen

Neem je antwoorden van bovenstaande opdrachten mee om te bespreken in de volgende les.

Opdracht 2. Uit een brief van een kinderarts

Wat lees je in het Nederlands in deze brief?
LO: alerte, niet zieke zuigeling. Temp. 38.3, pols 88/min., gewicht 3655gr. (SD 0). Geen meningeale prikkeling. Gave huid. Geen petechiën. Fontanellen g.b. Trommelvliezen bdz. g.b. Longen symmetrisch normaal ademgeruis. Geen tekenen dyspnoe. Cor: geen souffles. Abdomen: soepel. Hepar, milt niet palpabel. Geen abnormale weerstanden. Normale peristaltiek. Art. femoralis bdz. goed palpabel. Genitalia normaal. Reflexen g.b.

Lichamelijk onderzoek: zuigeling die goed wakker is en geen zieke indruk maakt. De lichaamstemperatuur bedraagt 38.3. Aan de pols is te voelen dat het hart 88 keer per minuut klopt. Het gewicht is 3655 gram. Dit betekent dat het gewicht overeenstemt met wat gemiddeld op die leeftijd zou mogen worden verwacht. De hersenvliezen zijn niet geïrriteerd. De huid is gaaf. Er zijn geen kleine bloeduitstortingen te zien. Aan de zachte, nog niet met bot dichtgegroeide openingen in de schedel zijn geen bijzonderheden waarneembaar. Aan de trommelvliezen is beiderzijds geen bijzonderheid te zien. Het ademen in de longen klinkt links en rechts normaal. Er zijn geen tekenen van kortademigheid. Aan het hart is geen geruis te horen. De buik voelt soepel aan. Lever en milt zijn niet te voelen. Er zijn geen abnormale zwellingen te voelen. De darmbewegingen klinken normaal. De liesslagader is links en rechts goed te voelen. De geslachtsorganen zijn normaal. Aan de bij het lichamelijk onderzoek opgewekte onwillekeurige bewegingen zijn geen bijzonderheden te merken.

Evalueren

• Leerdoel behaald?
• Wat vind je van de werkvorm?

Huiswerk

• Kijk goed in It's Learning wat je voor de volgende les moet voorbereiden.
• Verwerkingsopdrachten maken (TM  module 1.2

Volgende les: Doorlezen voortplantingsorganen man: TM Traject 14.1