Les 5: film & professionaliteit

• Art
• Secondary Education

Film & professionaliteit

Film

Jaren '60 wilde Latijns-Amerika een nieuw soort cinema te maken, die het oprukken van Hollywood zou kunnen tegenhouden. Men zag de kracht om mensen te bereiken en deze film zou haar deugdelijkheid halen uit haar beperkingen. Productie moet goedkoop en grote publieken moeten aangetrokken.

Cinema moet bewustzijn creëren en een verandering te forceren.

Bijeenkomsten in Venezuela en Chili in de jaren '60 en later bij het jaarlijkse Havana festival van de Latijns-Amerikaanse cinema, gaven filmmakers de kans om gemeenschappelijke doelen te bespreken en elkaars werk te zien.

Waar denk je aan bij Latijns-Amerikaanse film

Mexico

Eind jaren '30 was er in Mexico een bloeiende filmindustrie met diverse genres: komedie, drama en “comedia ranchera”, musicals in een plattelandssetting. Mexico was dominant in de Latijns-Amerikaanse filmwereld. Eind jaren '60 was de filmindustrie verstoord door onrusten. De populariteit verdween.

In de jaren '70 raakte bemoeide de overheid zich steeds meer en kwamen nieuwe regisseurs op. Deze bloei duurde 6 jaar. Toen werd een nieuw hoofd voor de filmindustrie benoemd. Vanaf de jaren '90 groeit de Mexicaanse filmindustrie weer enigszins, met een sterk toenemende productie en internationale erkenning van films.

Argentinië

Argentijnse cinema is getekend door de geschiedenis: het populisme van Perón en militaire dictaturen heeft de slechte economische situatie was slecht voor film. Argentinië had in de jaren '50 en '60 een op Europa gerichte filmtraditie. In 1969 werd in een manifest “Op weg naar een Derde Cinema” geponeerd. Met de “Eerste Cinema” werd de commerciële Hollywood-cinema bedoeld. Met de “Tweede Cinema” de nihilistische, individualistische Europese film. De “Derde Cinema” moest gebaseerd zijn op realiteit, een soort ruwe constructie die altijd sociaal relevant was. De productie van de Argentijnse film is sinds de jaren '80 redelijk constant gebleven.

Brazilië

Brazilië, had in de jaren '70 een reputatie van vernieuwing en ambitie met de Cinema Novo, maar vanwege de militaire overname van het land moesten grote filmmakers vluchten. Toch steunde de overheid de Braziliaanse filmindustrie steeds meer en het filmbezoek was tegen het eind van de jaren '70 verdubbeld. Er waren manieren om de censuur van het militaire regime te ontduiken. De jaren '80 waren zware jaren voor de Braziliaanse cinema. De burgers waren terug aan de macht, maar de economie was zwak. Tot aan de 21e eeuw is het afwisselend goed gegaan met de filmindustrie. 

Caribische filmfestivals

Sinds 1979 wordt in Havana, Cuba jaarlijks het “Festival Internacional del Nuevo Cine Latinoamericano” gehouden. Tegenwoordig zijn er veel meer Caribische Filmfestivals, ook buiten de Cariben.

 Aruba, waar relatief veel bioscopen zijn, heeft sinds 2010 zijn eigen Filmfestival. .

Het Internationaal Film Festival Rotterdam krijgt in 2012 een editie op Curaçao; CIFFR.  De nadruk ligt op Caribische en Latijns-Amerikaanse films. De organisatie nodigt ook filmmakers uit om hun werk te presenteren.

Professionaliteit in verschillende disciplines

De jaren 60 waren  productieve kunstjarent in Brazilië. De coup van 1964 van de militairen zorgde voor extra aandacht voor de filmindustrie met de Cinema Novo, in muziek met de Bossa Nova en met het tropicalisme. Je zag het bij toneelgroepen als Arena, Oficina Ipanema en Opinião. Belangrijk is ook het oprichten van de Centro Popular de Cultura. Deze organisatie, opgericht in 1961 door een groep van intellectuelen uit de progressieve, socialistische hoek. Het doel was het creëren en verspreiden van een "revolutionaire volkskunst". Het bracht kunstenaars van verschillende gebieden, theater, muziek, film, literatuur en beeldende kunst bij elkaar. Het collectieve karakter en de didactische werking van kunst, evenals de betrokkenheid van de kunstenaar waren elementen die deze kunstenaars verdedigden.

Carifesta

Caribbean Festival of Arts & Culture,  wordt op regelmatige basis georganiseerd, steeds in een ander gastland. Het doel is, kunstenaars, muzikanten en schrijvers bij elkaar te krijgen om hun folkloristische en artistieke manifestaties aan de regio te tonen. De eerste Carifesta werd gehouden in 1972 in Guyana. Allerlei vormen van kunst, zoals dans, muziek, literatuur, fotografie, literatuur en volkskunst werden tentoongesteld. De Guyaanse minister Forbes Burnham had in 1972 een visie om van Guyana een culturele trekpleister te maken voor kunstenaars van Aziatische, Europese en Afrikaanse afkomst.

Biënnale van Havana

Sinds 1984 georganiseerd en uitgegroeid tot een van de belangrijkste hedendaagse kunstmanifestaties ter wereld.

De biënnale groeide uit dankzij twee nieuwe concept-opzetten:

Ook Afrikaanse en Aziatische kunstenaars werden uitgenodigd,  niet-westerse kunstenaars ontmoeten elkaar.

Kunst werd zichtbaar voor iedereen.

Tijdens de biënnale zelf worden naast de exposities van werken ook shows, ontmoetingen, conferencies, workshops en dergelijke georganiseerd. De Cubaanse kunstenaars hebben een eigen visuele taal gevonden om kritiek te leveren op de Cubaanse realiteit.

Curaçao

De schilderijen van Jean Girigori (Dominicaanse Republiek, 1948, op Curacao sinds 1972) zijn vibrerende taferelen waarin de lotgevallen van de Caribische mens worden blootgelegd. Haar schilderijen confronteren de toeschouwer met de heftigheid en dramatiek van het alledaagse leven in de Cariben. Het schilderij “Martirio de un Guerrero” (martelaarschap van een Strijder) heeft een spirituele en politieke lading. De afbeelding roept associaties op met het doek van de heilige Veronica, met de afdruk van het gezicht van Christus tijdens zijn kruisweg. Door het geweer boven het gezicht en door de titel verbindt Jean deze beeltenis ook met de politieke geschiedenis van het Caribisch gebied. Haar vrijheidsstrijders worden verheven tot martelaars van de politieke tragedie.

Suriname

De jaren '50 betekenen de opmars voor eigen Surinaams theater.

De nieuwe generatie staat voor de emancipatie van het Surinaamse volk, vooral op cultureel gebied en toneel is hier het middel voor; stukken hebben vaak een voorlichtende/educatieve functie.Dankzij contacten op de Carifesta,t, is er inmiddels een vrij verkeer mogelijk van kunstenaars in de landen van Caricom, de Caribische handelsorganisatie.

Theater

Helen Kamperveen (Suriname, 1949). Helen Kamperveen is zowel in Suriname als Nederland bekend als actrice op toneel en televisie. Ze heeft in de laatste decennia in Suriname om de anderhalf jaar wel een productie gemaakt als actrice. Ze was ondermeer te zien in de toneelstukken: “De Koningin van Paramaribo” (de rol van Maxi Linder), “Shirley Valentine” en “De Dood en het Meisje”. Als regisseur maakte ze “Een praatje aan de Waterkant”, waar Jörgen Raymann een hoofdrol in speelde. Ook haalde ze de productie “Tranen van Den Uyl” naar Suriname. Helen Kamperveen-Lochem is weduwe van Johnny Kamperveen, gewezen radio-eigenaar en omroepleider van Radio ABC. Johhny Kamperveen is een van de 15 slachtoffers van de Decembermoorden.

Muziek

In de Surinaamse muziek zijn de verschillende etnische achtergronden terug te vinden. De bekenste en meest populaire muziek in Suriname is de "kaseko", een mix van muziekstijlen.

De verschillende invloeden zijn terug te vinden in de muziek; zo worden ook elementen die de blaaskapellen uit Nederland meenamen, gebruikt. Lieve Hugo is in Suriname nog steeds een van de meest geliefde muzikanten al is hij op jonge leeftijd overleden. Aan het begin van de jaren 70 werden de opnames van muziek grotendeels in Nederland gedaan. Stan Lohkin, de Happy Boys, later Trafassi en Oscar Harris hebben hun opnames daar gemaakt.

Oscar Harris (Suriname, 1943). Oscar Harris is waarschijnlijk de bekendste Surinaamse artiest. Oscar vertrok midden jaren 60 naar Nederland om er te gaan studeren. Hij zong er aanvankelijk in een Surinaams-Nederlandse band. Aan het einde van de jaren 70 kwam zijn solocarrière goed van de grond. Hij scoorde in die tijd diverse hits met een mix van vrolijke, Caribisch getinte meezingers en zwoele soulballads. Zijn grootste hit uit die tijd was Song for the Children die hem internationale bekendheid opleverde.

King Koyeba (geboren als: Lowinzo Misiedjan, Suriname, 1985), bekend als King Koyeba, is een Surinaamse muzikant van Marron-afkomst. De bijnaam Koyeba is afgeleid van het radiostation Koyeba. King Koyeba zingt vooral in het Aucaans en Sranantongo. Op zestienjarige leeftijd richtte Misiedjan samen met een vriend de band Ghetto Crew op. Met de band maakte hij twee albums: Wadada en Wi'a mu feti ya. In augustus 2004 ging hij solo verder onder de naam King Koyeba. Koyeba zingt over liefde, geld, actualiteiten en eigen ervaringen. Hij heeft een grote liefde voor de natuur en in het bijzonder voor water.

Lieve Hugo (geboren als: Hugo 'Iko' Uiterloo, Suriname, 1934-1975) bijgenaamd The King Of Kaseko, was zanger. Hij was de grondlegger van de Surinaamse muziekstijl kaseko. Hij drukte een belangrijk stempel op de ontwikkeling van de zang in deze Surinaamse kaseko-muziek. Lieve Hugo is tevens de bron van Winti-liederen en de op calypso geïnspireerde liedjes in de kaseko. Behalve in Suriname en Nederland scoorde Lieve Hugo ook hits in Zweden. In 2008 leek er in Nederland een revival te zijn van Lieve Hugo en de door hem gepromote Kaseko-muziek. Er werd een concert ter ere van de zanger gehouden in het Concertgebouw, begeleid door het Metropole Orkest met bijdragen van onder meer: De Dijk, Oscar Harris, Berget Lewis, Izaline Calister en cabaretier Jörgen Raymann.