4.1 Inkomens verschillen

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

4.1 Inkomens verschillen

Je kunt uitleggen waarom er inkomensverschillen zijn binnen en tussen landen.

De een verdient meer met zijn werk dan de ander. Ook bezittingen zoals huizen en geld op de bank leiden tot inkomensverschillen. De overheid maakt die inkomensverschillen kleiner, maar soms ook groter. In deze paragraaf leer je meer over inkomensverschillen en de manier waarop die worden gemeten.

Waardoor inkomens verschillen

De meeste mensen leveren een tegenprestatie voor geld. Hun primaire inkomen kan bestaan uit loon, rente, winst, huur of pacht. Er zijn grote verschillen tussen deze inkomens. Mensen verdienen meestal goed als ze een goede opleiding hebben, veel verantwoordelijkheid, onregelmatig of gevaarlijk werk. Ook mensen met bijzondere kwaliteiten, zoals topvoetballers, verdienen goed

Velen hebben daarnaast een tweede inkomensbron, hun bezit. Ook door verschillen in bezit ontstaan inkomensverschillen. Het inkomen dat de meeste mensen in een land verdienen, heet modaal inkomen.

De verschillen in inkomen in een land kun je zichtbaar maken in een Lorenzcurve. Met een Lorenzcurve kun je zien hoe gelijk of ongelijk de verdeling van het inkomen of het vermogen in een land is.

primaire inkomen

Ontvangst van loon, winst, huur, pacht en rente waarvoor je een tegenprestatie levert.

modaal inkomen

Het meest voorkomende inkomen in een land.

Voor- en nadelen van inkomensverschillen

Sommige mensen gaan harder werken of verder doorleren. Dat doen ze omdat ze daarmee een hoger inkomen kunnen verdienen. Dat is een voordeel van inkomensverschillen voor de economie. Maar veel mensen vinden grote inkomensverschillen oneerlijk, zeker als bijna dezelfde inspanningen totaal verschillend worden beloond. Ook vrezen veel mensen maatschappelijke onrust als de inkomensverschillen te groot zijn.

Te weinig verschil

Veel mensen zijn afhankelijk van een secundair inkomen of overdrachtsinkomen. Dit is een inkomen dat je ontvangt zonder dat je daarvoor een tegenprestatie hoeft te leveren. Voorbeelden van zo’n inkomen zijn een bijstandsuitkering, huurtoeslag en kindertoeslag.

Als deze mensen gaan werken, verliezen ze deze voordelen. Ze gaan er dan soms in inkomen op achteruit, ondanks hun loon. De regering kan deze armoedeval bestrijden door te zorgen voor lagere uitkeringen of hogere lonen.

secundair inkomen (overdrachtsinkomen)

Ontvangst van een uitkering, toeslag of subsidie zonder dat je daarvoor een tegenprestatie hoeft te leveren.

armoedeval

Het verschijnsel dat het voor mensen met een uitkering niet lonend is om te gaan werken.

Inkomens en vergrijzing

Het aandeel van de gepensioneerden in de Nederlandse bevolking neemt sterk toe. Dit verschijnsel heet vergrijzing. Vergrijzing zorgt voor een forse toename van de AOW-uitkeringen en de ziektekosten. De jongere, werkende generatie moet hiervoor extra belasting en sociale premies betalen. Wil de jongere, werkende generatie dit niet, dan moeten de AOW en de vergoedingen voor ziektekosten omlaag.

Vergrijzing wil zeggen dat de groep 67+ sterker toe neemt dan de rest vn de bevolking

Verschillen in de EU en de wereld

Nederland is een rijk land, veel rijker bijvoorbeeld dan de Oost-Europese EU-landen. 

Deze inkomensverschillen hebben invloed op de productie en de bevolking. Sommige Nederlandse ondernemers profiteren van de lagere inkomens in armere landen. Ze verplaatsen de productie daar naartoe. 

Sommige inwoners uit Oost-Europese landen, maar ook veel inwoners uit andere landen willen graag naar Nederland verhuizen als ze daardoor kans hebben op een hoger inkomen.