*Grammatica zinsontleding par. 1 zinsdelen en pv, vwo 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Grammatica zinsontleding par 1

- zinsdelen

- persoonsvorm

- onderwerp

Waar denk je aan bij grammatica?

Lesdoelen

Aan het eind van de lessenserie kun je: 

- de persoonsvorm van een zin vinden

- het onderwerp van een zin vinden

- zinnen in zinsdelen verdelen 

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

Mila en Sem hebben de hele dag spullen klaargezet voor de vrijmarkt.

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

Achter de sportvelden laten de mensen hun hond uit.

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

Die instelling verzamelt kapotte mobieltjes voor hergebruik.

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

Wie is gisteren naar de bioscoop geweest?

Hoe kun je erachter komen wat de persoonsvorm van de zin is?

Persoonsvorm (pv)

Er zijn meerdere manieren om de persoonsvorm te vinden, maar wij gebruiken één manier: 

Zet de zin in een andere tijd. Het werkwoord dat verandert, is de persoonvorm. 

Hij is naar het strand geweest --> Hij was naar het strand geweest

Noteer het onderwerp van onderstaande zin:

Op het einde werd de finale erg spannend.

Noteer het onderwerp van onderstaande zin:
Het rode huis met de groene luiken en de blauwe voordeur moet grondig gerenoveerd worden.

Noteer het onderwerp van onderstaande zin:

Rechts naast de sporthal speelt een klein jongetje.

Hoe kun je erachter komen wat het onderwerp van de zin is?

Onderwerp (ow)

Het onderwerp van een zin hangt samen met de persoonsvorm. Een zin geeft weer wat er met het onderwerp aan de hand is, wat het onderwerp overkomt of doet. In een enkelvoudige zin zit altijd maar één onderwerp. In een samengestelde zin kunnen meerdere onderwerpen zitten. Het is belangrijk dat je weet dat het onderwerp uit meerdere woorden kan bestaan!

Stel de vraag: wie/wat + pv (wg)

Maak zoveel mogelijk zinnen in een andere volgorde met onderstaande zin.
In Rotterdam krijgen fietsers bij regenweer sneller een groen stoplicht.

Uit hoeveel zinsdelen bestaat onderstaande zin?

In Rotterdam krijgen fietsers bij regenweer sneller een groen stoplicht.

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Hoe kun je weten uit welke zinsdelen de zin bestaat?

Zinsdelen

Zinsontleding is eigenlijk het verdelen van een zin in stukjes.

Een zinsdeel kan bestaan uit 1 woord of meerdere woorden. 

 Al die zinsdelen hebben een bepaalde functie in de zin. Om te weten wat een zinsdeel is, zoek je allereerst de persoonsvorm in de zin. Dit is ook een zinsdeel. Alles wat je voor de persoonsvorm kunt plaatsen is een apart zinsdeel. 

Nederland | is | zaterdag | derde | geworden | op het wereldkampioenschap voetbal.

Is / Nederland / zaterdag / derde / geworden / op het wereldkampioenschap voetbal? 

Zaterdag / is / Nederland / derde / geworden / op het wereldkampioenschap voetbal. 

Derde / is / Nederland / zaterdag / geworden / op het wereldkampieonschap voetbal

Op het wereldkampioenschap voetbal / is / Nederland / zaterdag / derde / geworden. 

Waarom is het belangrijk dat je goed zinnen kunt ontleden?

www.taalcanon.nl

Wat is de pv in onderstaande zin?
Door de najaarsstorm waaiden de dakpannen van het dak.

Wat is de pv in onderstaande zin?
Hij sloeg de spijker op de kop.

Wat is de pv in onderstaande zin?

De docent heeft het proefwerk nog niet nagekeken.

Neem onderstaande zin over en zet streepjes tussen de zinsdelen.
Nederland is zaterdag derde geworden op het wereldkampioenschap voetbal

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

Mijn zusje gaat nooit naar die discotheek

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

Sam speelt graag verstoppertje.

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

Op donderdag is het restaurant bij mij op de hoek gesloten.

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

Wie heeft dat aan de docent gevraagd?

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

Het heeft vannacht keihard geregend.

Ik vind dit

1. makkelijk
2. moeilijk
3. niet moeilijk, maar ook niet makkelijk

Opdracht

Blz. 204-205

Opdracht 1: onderstreep de pv

Maak opdracht 2, 3 en 4

Pv: Zet de zin in een andere tijd

Ow: wie/wat + pv