3M_les 2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

3M_Les 2

Lesdoelen: 

- Je beschrijft de bouw en werking van het verteringsstelsel

- Je berekent de hoeveelheid energie en de BMI.

Criteria

Je legt uit hoe het lichaam zorgt dat eten niet in de luchtpijp komt.

Je beschrijft peristaltische bewegingen in de slokdarm en darmen.

Je legt de functie van de vertering uit.

Je beschrijft de werking van enzymen.

Je beschrijft wat de organen van het verteringsstelsel en de enzymen daarin doen met het voedsel.

Je beschrijft hoe darmvlokken voedingsstoffen in het bloed opnemen.

Je beschrijft de werking en functie van de dikke darm.

Je beschrijft drie groepen voedingsstoffen en hun functie.

Je beoordeelt een voedingsmiddel met behulp van het etiket en de Schijf van 5.

Je beschrijft gevolgen van ongezonde voeding.

Je beschrijft hoe je een gezond gewicht kunt houden.

Je berekent de hoeveelheid energie in een voedingsmiddel.

Je berekent en beoordeelt de BMI.

Planning van les

Verwondersessie	Uitleg over de onderdelen en de werking van het verteringsstelsel + Uitleg over een gezond eetpatroon, voedingsmiddelen & Voedingsstoffen.
Workshopsessie	Maken opdrachten via Noordhoff
Communicatiesessie

Eerst wat voorkennis activeren..

Sleep de namen naar het juiste onderdeel van het ademhalingsstelsel

Luchtpijp

Bronchiën

Luchtpijptakjes

Longblaasje

Onderdelen ademhalingsstelsel

neusholte

luchtpijp

long

middenrif

huig

longblaasje

01:39

De route van ademhaling..

1

2

3

4

5

6

Zet de namen op de juiste plek. 

Mondholte / Neusholte

Keelholte

Luchtpijp

Bronchien

Luchtpijptakjes

Longblaasjes 

02:51

Hoe noem je het afgeven van zuurstof aan het bloed in de longblaasjes en het opnemen van koolstofdioxide uit het bloed in de longblaasjes?

Wat is waar en wat is niet waar? Verbind de beweringen met juist/onjuist. 

Je neus de lucht eerste keurt waardoor je gewaarschuwd bent bij gevaarlijke gassen of bedorven eten. 

Via je mond komt meer zuurstof binnen dan via je neus. 

Het is beter om door je mond te ademen dan door je neus. 

Binnenwand van neus, luchtpijp, bronchien en luchtpijptakjes is bedekt met slijmvlies

Als je neusverkouden bent is het moeilijker om je eten te proeven. 

Ingeademde lucht is warmer dan uitgeademde lucht.

Uitgeademde lucht bevat meer koolstofdioxide dan ingeadmende lucht 

Verbranding is ...

1. glucose + zuurstof = koolstofdioxide + water
2. koolstofdioxide + water = glucose + zuurstof
3. koolstofdioxide + glucose = zuurstof + water
4. glucose + water = koolstofdioxide + zuurstof

Verbranding vindt plaats bij..

1. Planten
2. Planten, dieren
3. Planten, dieren, schimmels
4. Planten, dieren, schimmels en bacterien.

Verbranding in organismen vindt ........plaats.

1. in alle cellen van het lichaam, de hele dag door
2. alleen in de actieve cellen
3. alleen in de spiercellen
4. in alle cellen van het lichaam, bij daglicht

Welke orgaanstelsels spelen een rol bij verbranding?

wordt ver-voerd naar de cellen

daardoor kun je bewegen

ademhalingsstelsel: inademen

ademhalingsstelsel: uitademen

spierstelsel

verteringsstelsel

uitscheidingsstelsel

bloedvatenstelsel

Hoe zorgt je lichaam ervoor dat je altijd voldoende glucose hebt?

Sleep de teksten naar het juiste vak. 

Het glucose-gehalte stijgt, 

Het glucose-gehalte daalt

De eilandjes van Langerhans produceren insuline. 

De eilandjes van Langerhans produceren glucagon

Verteren & Voedingsstoffen

Veel van de stoffen in ons voedsel kunnen niet meteen worden opgenomen in ons bloed. Het voedsel dat we binnenkrijgen moet daarom eerst verteerd in ons verteringsstelsel. Hierbij komen voedingsstoffen vrij die kunnen worden opgenomen in ons bloed en vervoert worden naar de cellen. 

Stoffen die niet eerst verteerd hoeven te worden maar direct kunnen worden opgenomen zijn: Glucose, water, mineralen

4 groepen voedingsstoffen

• Brandstoffen (koolhydraten, vetten)
  
• Reservestoffen (Vetten & Koolhydraten)
  
• Bouwstoffen (Eiwitten, Vetten, Koolhydraten, vitaminen, mineralen & water)
  
• Beschermende stoffen (Vitaminen, mineralen)
  

Naast voedingsstoffen leveren voedingsmiddelen ook voedingsvezels. Deze prikkelen de darmen waardoor je voedsel beter gekneed wordt. 

Het voedsel komt als eerste terecht in onze mondholte. 

Onze snijtanden bijten het voedsel af en onze kiezen malen het fijn. 

De speekselklieren (o.a. onder de tong) voegen speeksel toe. Hierdoor wordt het voedsel zacht, en kan het makkelijk doorgeslikt worden. In speeksel zitten enzymen die zorgen voor de afbraak van zetmeel. 

Wat doen enzymen?

Enzymen helpen bij het kleiner maken van stoffen zodat ze makkelijker/ sneller kunnen worden opgenomen. 

Enzymen kunnen ook helpen bij het maken van grotere stoffen. 

Enzymen kunnen maar een bepaalde taak uitvoeren kunnen hergebruikt worden zodra ze klaar zijn met hun taak. 

Op meerdere plekken in het verteringsstelsel worden enzymen toegevoegd. 

Slikken en verslikken

Als je je voedsel doorslikt dan is de huig.....geklapt en dan is je strotklepje.....geklapt.

1. Omhoog - Omhoog
2. Omhoog - Naar beneden
3. Naar beneden - Omhoog
4. Naar beneden - Naar beneden

Als je je verslikt dan is de huig.....geklapt en dan is je strotklepje.....geklapt.

1. Omhoog - Omhoog
2. Omhoog - Naar beneden
3. Naar beneden - Omhoog
4. Naar beneden - Naar beneden

Welke stoffen hoeven niet eerste verteerd te worden?

1. Glucose, water, mineralen
2. Eiwitten, Vetten
3. Zetmeel
4. Bouwstoffen

Verplaatsen, kneden & mengen van voedsel

Om ons voedsel van mond naar kont te krijgen moet het verplaatst worden in je lichaam. Dit gebeurt door darmperistaltiek. Dit is het afwisselend samentrekken van kringspieren en lengtespieren in de wand van het verteringskanaal. 

Welke route legt het voedsel af tijdens de spijsvertering?

1 = Mondholte

2 = 

3 = 

4 = 

5 = 

6 = 

7 = 

8 = 

9 = Anus

Keelholte

Dikke darm

Slokdarm

twaalfvingerige darm

Endeldarm

Maag

Lever

Dunne darm

Nieren

Verteringssappen

Op verschillende plekken in het verteringsstelsel worden spijsverteringssappen toegevoegd. 

Maag

Maagsap

Bevat zoutzuur (doodt ziekteverwekkers) en een enzym dat een begin maakt aan de vertering van Eiwitten.

Dunne darm

Darmsap

Bevat verschillende enzymen die zorgen voor de voltooing van de vertering van eiwitten en koolhydraten tot stoffen die opgenomen kunnen worden in het bloed. 

Twaalfvingerige darm

Alvleessap uit alvleesklier

Bevat enzymen die zorgen voor de vertering van : Vetten, eiwitten, zetmeel. 

Gal uit de galblaas

Gal emulgeert vetten (verdeelt het vet in kleinere deeltjes) (bevat geen enzymen)

De dunne darm

De dunne darm maakt de vertering af en neemt de voedingsstoffen en water op door de darmwand heen, in het bloed. 

De dikke darm

De dikke darm haalt het laatste water uit de voedselbrij. 

Diarree

Als je dunne en dikke darm onvoldoende vocht uit de voedselbrij hebben gehaald heb je diarree. 

Hoe zorg je voor voldoende voedingsstoffen? 

Hoeveel je van iets nodig hebt hangt af van:

- Leeftijd

- Geslacht

-Activiteit

Eet gevarieerd en wees zuinig met vetten, suiker en zout. Drink voldoende water. 

Groente en fruit

Voor vitamine C

Vetten

Vitaminen A, D, E en onmisbare vetten

Vis, peulvruchten, noten, vlees, ei, zuivel

Eiwitten, Ijzer, Calcium, B-vitaminen en visvetten. 

Brood, graanproducten en aardappelen

energie, b-vitaminen, voedingsvezels.

Dranken

Vocht

Geef aan of de bewering juist of onjuist is door het naar het juiste vakje te slepen. 

Bekijk steeds het etiket. 

Als je een mini- pizza eet krijg je 266 calorieën binnen.

Het grootste deel van de mini-pizza bestaat uit koolhydraten. 

Als je 4 mini-pizza's eet heb je bijna genoeg zout voor de hele dag binnengekregen. 

De mini-pizza is ook geschikte voor een vegetariër. 

In het doosje zitten 5 mini-pizza's

Wanneer eten ongezond wordt..

Gebreksziekten --> Als je te weinig essentieel voedingsstoffen binnenkrijgt. 

Eetstoornissen --> verstoord eetgedrag door een psychische aandoening.

Obesitas --> (Ernstig) overgewicht.

BMI bereken

https://www.bmiberekenen.nl

Workshopsessie

Maak de opdrachten uit de Portal/ Noordhoff die horen bij HS 7.3 + 7.4

Wat niet af is, is huiswerk. 

(Ga naar Noordhoff, koppel je boek: 

Noem 6 soorten voedingsstoffen.

L